Gdy bliscy odchodzą. O żałobie
Żałoba jest z jednej strony naturalnym elementem naszej egzystencji, każdy kiedyś traci swoich bliskich, śmierć jest naturalną konsekwencją życia i dotyczy każdego człowieka, a z drugiej strony utrata kogoś bardzo bliskiego jest najbardziej stresogennym czynnikiem dla człowieka (1 i 5 miejsce w skali stresu Holmesa i Rahe'a).
Strata ukochanej osoby jest jednym z najtrudniejszych i najbardziej dramatycznych wydarzeni życiu każdego z nas. Proces żałoby jest długi i wieloetapowy. Osobą będącą w żałobie targają nami rozmaite emocje. Zaprzeczanie i niedowierzanie. Szok i zagubienie. Smutek i rozpacz.Złość. Upokorzenie. Poczucie winy. Są to normalne reakcje na śmierć kogoś bliskiego, mogą one zmieniać się, występować z różną intensywnością i czasem trwania.
Nie tylko po śmierci
Żałoba jest stanem przeżywanym po stracie kogoś lub czasami czegoś ważnego dla nas (pracy, domu, koniec związku). Przeżycie i pozwolenie sobie na żałobę jest konieczne, aby w pełni odzyskać siły i móc dalej normalnie żyć. W przeciwnym wypadku konsekwencje tej bolesnej straty możemy odczuwać jeszcze przez wiele lat w wielu dziedzinach naszego życia, blokując własny rozwój i poczucie zadowolenia z życia.
Okres żałoby może trwać od kilku miesięcy do kilku lat (zazwyczaj trwa od 1-2 lat).Wychodzenie z żałoby jest stopniowe, po jakimś czasie człowiek będący w żałobie zauważa, że myśli już trochę mniej o osobie którą utracił. Ważne jest, aby nie czuć się winnym, że my żyjemy dalej. Trudno jest pogodzić się, ze śmiercią bliskich, ale normalną rzeczą jest, że odbudowujemy swoje życie i radzimy sobie dalej bez naszych utraconych bliskich.
W poradzeniu sobie w okresie żałoby może pomóc:
• Towarzystwo troskliwych i opiekuńczych osób: bliskich, rodziny, a także grup wsparcia.
• Wyrażenia swoich uczuć, mówienie innym o tym co czujemy, co przeżywamy, co nas spotkało.
•Dbanie o własne zdrowie, odwiedzanie lekarza, badania kontrolne, zdrowe odżywianie, gdyż stres związany ze stratą bliskich może wywołać wiele fizycznych konsekwencji w tym poważnych chorób.
• Zaakceptowanie faktu, iż życie jest po to, aby żyć, podejmowanie wysiłku, aby zacząć żyć teraźniejszością a nie rozpamiętywaniem przeszłości.
• Odłożenie na później i nie podejmowanie ważnych życiowych decyzji w okresie żałoby, takich jak przeprowadzka, zmiana pracy czy powtórne zamążpójście. Sprawy te warto jest odłożyć na późniejszy okres. Dobrze jest dać sobie czas, aby przywyknąć do nowej sytuacji życiowej jakiej jest strata kogoś bliskiego.
• Jeśli odczuwa się potrzebę skorzystania z profesjonalnej pomocy- psychologa, psychoterapeuty należy z niej skorzystać. Szukanie pomocy w takiej sytuacji nie jest oznaką słabości, a siły. Pomoc psychologiczna jest szczególnie ważna w przypadku nagłej i tragicznej śmierci kogoś bliskiego.
A jak ja mogę pomóc?
Jeśli w twoim otoczeniu znajduje się ktoś, kto stracił kogoś bliskiego i jest w żałobie, możesz pomóc mu w następujący sposób:
• Dziel z nim smutek, pozwalaj, a nawet zachęcaj do wyrażania swoich uczuć i rozmów o zmarłym.
• Nie pomożesz słowami „to minie z czasem”, lepiej pozwolić się takiej osobie „wygadać” i wypłakać. Pomóż w codziennych sprawach, takich jak opieka nad dzieckiem, zakupy, załatwienia sprawa w urzędzie.
• Bądź cierpliwy, pamiętaj, że żałoba może trwać długo.
• Zachęcaj i pomóż w znalezieniu profesjonalnej pomocy, jeżeli widzisz, że osoba nie radzi sobie z bólem po stracie i pomoc psychologa będzie potrzeba lub wręcz niezbędna.
• Po prostu bądź z tą osobą, spędzaj z nią czas i wspieraj.
Joanna Nogaj
Psycholog, właścicielka Centrum Dobrego Samopoczucia „Ukojenie”
