Bóle reumatyczne kości i stawów nóg

We wczesnych okresach choroby zmiany w obrębie stawów nie są bardzo nasilone. Zalicza się do nich przekrwienie, obrzęk i zapalenie błony maziowej stawu. Podobne zmiany powstają w strukturach przyległych, czyli ścięgnach i ich pochewkach. Następnie wskutek gromadzenia się nacieków zapalnych błona maziowa stawów grubieje i pokrywa się tzw. ziarniną. Ziarnina wypełnia zachyłki stawowe i przechodzi na chrząstkę stawową w postaci łuszczki, która niszczy chrząstkę, torebkę, więzadła oraz kość. Zmiany w kościach objawiają się uogólnionym zanikiem, a postępująca osteoporoza jest często przyczyną patologicznych złamań. [1]

Reumatoidalne zapalenie stawów to choroba, która ma skłonność do zaostrzenia objawów i następczego ich zanikania, co może trwać miesiącami, a nawet latami, dlatego ból nie musi być stałym objawem choroby. Natomiast w czasie gdy objawy występują, najbardziej charakterystyczny jest ból i towarzysząca mu tzw. sztywność poranna, która trwa przynajmniej 1 godzinę i ustępuje wraz z zapoczątkowaniem ruchomości w stawach. Ból reumatyczny związany jest z toczącym się procesem zapalnym, który może obejmować zarówno wszystkie duże, jak i małe stawy kończyny dolnej. [2]

W tym przypadku proces zapalny obejmuje wszystkie stawy oraz ścięgna mięśni ich pochewki w obrębie stopy. W pierwszej kolejności zajęte są stawy śródstopno-paliczkowe, które ulegają silnym, bolesnym deformacjom i obrzękowi. Ponadto bardzo często wykształca się stopa płasko-koślawa, co powoduje, że palce odginają się bocznie, wykształca się paluch koślawy, przyczyniając się do znacznych dolegliwości bólowych. Wykształca się tzw. stopa reumatoidalna, która w dużej mierze utrudnia prawidłowe poruszanie się. Dodatkowo w ciężkim i postępującym reumatoidalnym zapaleniu stawów dochodzi do zajęcia stawu skokowego, co wywołuje niestabilność i ustawienie stopy w odwróceniu. W początkowym okresie choroby stosowanie wkładek ortopedycznych przynosi ulgę i może zapobiegać wadliwemu ustawieniu stóp. Jednak na dalszych etapach konieczny jest zabieg chirurgiczny przywracający fizjologiczny kształt strukturom stępu. [3]

W obrębie kończyny dolnej staw kolanowy jest częstą lokalizacją zmian reumatycznych, ale rzadko zajęty jest na początku choroby. W obrębie stawu powstaje wysięk, dający tzw. objaw balotowania rzepki lub powoduje uwypuklenie w obrębie bocznej części stawu, które nasila się przy ucisku okolicy nadrzepkowej. Dominującym objawem jest ból, któremu z biegiem czasu może towarzyszyć silny przykurcz utrudniający wykonywanie ruchów w stawie, ograniczając przez to aktywność fizyczną. Zaawansowana destrukcja stawu z deformacją i stałym bólem, który ogranicza chodzenie, jest wskazaniem do wymiany całego stawu na nowy. Natomiast umiarkowane dolegliwości leczone są zachowawczo za pomocą silnych leków przeciwzapalnych, dostawowych wstrzyknięć glikokortykosteroidów oraz miejscowo uśmierzających ból maści np. https://diprilif.pl/. [4]

Częstość zmian reumatycznych w stawach biodrowych oceniana jest na 10-19%. W okresie zmian wysiękowo-ziarninowych w stawie ból jest głównym objawem, który wymaga zastosowania działania profilaktycznego w celu zapobiegania powstawania przykurczów, czyli utrwalonej pozycji stawu. W tym celu stosuje się dostawowo glikokortykosteroidy, które oprócz hamowania rozrostu ziarniny reumatoidalnej i działania przeciwobrzękowego dają doraźne, ale krótkotrwałe zniesienie bólu. Bardziej radykalnym postępowaniem jest operacja polegająca na usunięciu zmienionej błony maziowej za pomocą artroskopu lub całkowita plastyka stawu. [5]

Bibliografia:

[1] Interna Szczeklika - mały podręcznik 2018/2019; Gajewski Piotr, Szczeklik Andrzej; Medycyna Praktyczna; Kraków; 2018

[2] Zofia Guła, Mariusz Korkosz, Reumatoidalne zapalenie stawów, Medycyna Praktyczna, 2017

[3] Wiktora Degi Ortopedia i Rehabilitacja pod redakcją Jacka Kruczyńskiego i Andrzeja Szulca, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2015

[4] Franciszek Kokot, Choroby wewnętrzne, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2006

[5] Adam Windak, Medycyna Rodzinna, Termedia, Poznań 2015