Rzepakowy czy kokosowy – który olej wybrać?
Gwiazdy, celebrytki, trenerki fitness – w ostatnich latach wiele osób zachwyciło się olejem kokosowym. Czy faktycznie jest lepszy od stosowanego przez nas zazwyczaj oleju rzepakowego? Postanowiliśmy zapytać eksperta.
W sieci krąży wiele pozytywnych opinii na temat oleju kokosowego. Zachwala się jego interesujący smak i zapach, przywołuje korzystne właściwości, prezentuje interesujące przepisy z jego udziałem. Czy jednak zachwyt tym produktem podzielają eksperci? O opinię zapytaliśmy mgr Dianę Wolańską-Buzalską - dietetyka z Instytutu Żywności i Żywienia.
Wiemy, że tłuszcze powinny stanowić nie więcej niż 35 proc. codziennej diety. Tłuszcz jednak tłuszczowi nierówny. Czym powinniśmy się kierować, wybierając produkt najodpowiedniejszy dla naszego organizmu?
Tłuszcz w diecie powinniśmy wybierać rozważnie, ponieważ niewłaściwe decyzje mogą skutkować poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi. Podstawowym zaleceniem, do którego powinniśmy się stosować jest zastępowanie kwasów tłuszczowych nasyconych nienasyconymi. Nadmierna ilość tych pierwszych wpływa niekorzystnie na nasz organizm, ponieważ zwiększa stężenie cholesterolu we krwi. Może to powodować przyspieszenie rozwoju miażdżycy i wpływać na powstawanie chorób układu sercowo-naczyniowego. Jest to o tyle ważne, że zazwyczaj spożywamy ich zbyt wiele. Znajdziemy je przeważnie w produktach pochodzenia zwierzęcego.
Co w takim razie dają nam kwasy nienasycone, których powinno być w naszej diecie więcej?
NNKT to Niezbędne Nienasycone Kwasy Tłuszczowe. Nasz organizm ich sam nie wytwarza, więc muszą być dostarczane wraz z pożywieniem. Należą do nich kwasy Omega-3 i Omega-6. Ich źródłem są m.in. tłuste ryby morskie, ale także olej rzepakowy. Kwas ALA (który należy do rodziny Omega-3) jest niezbędny do prawidłowego rozwoju i funkcjonowania organizmu oraz stanowi prekursor kwasu DHA. Ten z kolei nie tylko przyczynia się do prawidłowego funkcjonowania mózgu, ale także serca oraz widzenia. Spożywany przez matkę, wspomaga prawidłowy rozwój wzroku u płodu a także u niemowląt karmionych piersią.
Skoro nasycone kwasy tłuszczowe znajdują się zazwyczaj w tłuszczach zwierzęcych, to tych nienasyconych powinniśmy zatem szukać w produktach pochodzenia roślinnego?
Zazwyczaj tak, ale i od tej reguły są wyjątki. Jednym z nich jest... olej kokosowy. W stu gramach tego produktu znajduje się aż 82,5 gramów tłuszczów nasyconych. Najwięcej jest kwasu laurynowego i mirystynowego - odpowiednio 42 i 17 proc. wszystkich kwasów tłuszczowych. Spośród kwasów nienasyconych zawiera on głównie kwas oleinowy, a najcenniejsze omega-6 i omega-3 występują jedynie w śladowych ilościach. Warto zwrócić uwagę na fakt, że oleje roślinne zazwyczaj posiadają całkowicie płynną konsystencję, tymczasem olej kokosowy staje się cieczą dopiero w temperaturze powyżej 25 stopni Celsjusza - cecha ta wynika z zawartości nasyconych kwasów tłuszczowych. Ich ilość sprawia, że konsystencja oleju z kokosa jest zazwyczaj stała, podobnie jak w przypadku tłuszczów zwierzęcych.
Jak w takim razie przedstawia się skład oleju rzepakowego?
W oleju rzepakowym dominują nienasycone kwasy tłuszczowe, które stanowią przynajmniej 92 proc. składu produktu. W produkcie tym znajdują się zarówno kwasy jednonienasycone (np. oleinowy), jak i niezwykle cenne wielonienasycone, takie jak omega-6 i omega-3. Warto zaznaczyć, że te dwa ostatnie są w idealnej proporcji dla ludzkiego organizmu, tj. odpowiednio 2:1. Nasycone kwasy tłuszczowe stanowią jedynie ok. 8 proc. wszystkich znajdujących się w oleju rzepakowym. Oprócz tego, produkt ten zawiera witaminy E, K i prowitaminę A.
Tłuszczów zwierzęcych używamy w kuchni ze względu na ich przydatność do smażenia. Co zatem może być dla nich alternatywą jeśli chodzi o poddawanie potraw obróbce termicznej?
Zarówno olej kokosowy, jak i rzepakowy w rafinowanej wersji mają stosunkowo wysoki punkt dymienia - odpowiednio 232 i 242 stopnie Celsjusza, możemy więc bezpiecznie na nich smażyć. Wybierając właściwy tłuszcz do obróbki termicznej warto więc zwrócić uwagę na walory odżywcze i wybrać olej rzepakowy. Produkt ten ma jeszcze jedną cenną właściwość - stosunkowo łatwo można odsączyć go z potraw, dzięki czemu dania przygotowywane na nim mają o nawet 10 proc. niższą wartość kaloryczną. Zaletą rafinowanego oleju rzepakowego jest również neutralny smak i zapach, który pozwala na tworzenie deserów i wytrawnych potraw.
Rozumiem zatem, że w swojej kuchni stosuje Pani olej rzepakowy?
Olej kokosowy można z pewnością stosować jako kosmetyk, jednak w kuchni postawiłabym na olej rzepakowy. Jest on nie tylko dobry dla organizmu, lecz także uniwersalny. Bez obaw mogą go spożywać kobiety ciężarne i dzieci już od szóstego miesiąca życia. Tłuszcze w diecie mogą być korzystne, jeśli stosujemy ich odpowiedni rodzaj i we właściwych proporcjach.
