Od tego zależy twoje przyszłe życie seksualne!

Czy inicjacja seksualna to najczęściej przyjemne przeżycie czy raczej rozczarowanie?

Dr Andrzej Depko, seksuolog, prezes Polskiego Towarzystwa Medycyny Seksualnej: - To ciekawa kwestia. Gdy pyta się o to młodzież, to najczęściej słyszy się deklaracje o zadowoleniu płynącym z inicjacji. Ale gdy pytamy o to samo osoby w wieku dojrzałym, przychodzące do seksuologa, to często przyznają, zwłaszcza kobiety, że były nią rozczarowane lub wręcz, że żałują okoliczności, w jakich do niej doszło. Najczęściej żałują tego, że odbyły nią nie z tym, z kim trzeba, nie tam, gdzie trzeba i nie wtedy, kiedy trzeba.

- Niestety, znaczna część problemów w życiu seksualnym dorosłych osób szukających pomocy u seksuologa, np. awersja do współżycia lub brak satysfakcji z seksu, wynika właśnie z nieudanej inicjacji seksualnej w młodości. Dla zdrowia seksualnego człowieka i jakości jego życia seksualnego w dorosłym życiu udana inicjacja seksualna jest niezwykle ważna. Pierwszy kontakt seksualny jest bardzo silnym przeżyciem pod względem emocjonalnym. Towarzyszące mu emocje i przeżycia mogą się silnie utrwalić i rzutować na całą późniejszą seksualność - in plus lub in minus. W efekcie, późniejsze życie seksualne może rozkwitnąć lub też praktycznie nie istnieć. Po nieudanej inicjacji można na długo stracić zdolność do przeżywania orgazmu i budowania relacji z płcią przeciwną.

A młodzi ludzie są świadomi, jaki wpływ ma ten "pierwszy raz" na ich przyszłe współżycie seksualne?

- Niestety, moim zdaniem poziom edukacji seksualnej w naszym kraju jest niezadowalający, anachroniczny i nieprzystający do aktualnych trendów. Urzędnicy zdają się nie zauważać postępującej liberalizacji w sferze obyczajów i łatwej dostępności pornografii, która jest na wyciągnięcie ręki - poprzez internet i smartfony. 

- W efekcie już w wieku 12-15 lat u wielu osób dochodzi do przedwczesnej erotyzacji psychiki i niewłaściwego, wypaczonego podejścia do seksualności. Jest ona traktowana często infantylnie, jako element, który trzeba przeskoczyć i zaliczyć w drodze do dorosłości. Związana z tym presja, jak i chęć zyskania akceptacji rówieśników, prowadzą często do tego, że młodzi ludzie przybierają pozy i przejawiają zachowania seksualne manifestujące pseudo-dorosłość.

- Przykładem takich działań są podejmowane coraz częściej przez młodzież gimnazjalną czy licealną różnego rodzaju grupowe gry i zabawy erotyczne, takie jak np. gra w króla. Wygrywa ją chłopak, który na swoim prąciu zbierze najwięcej śladów szminek różnego koloru od biorących udział w zabawie dziewczyn. Widać w tym postawę nadmiernego, niezdrowego luzu albo wręcz deprecjonowania seksualności jako czegoś, co powinno być nierozerwalnie związane z emocjami i uczuciami. Instrumentalne traktowanie seksu jako zabawy prowadzi do odseparowania, odcięcia seksualności od uczuć. To bardzo zły kierunek.

Wychodzi na to, że to internet najbardziej niszczy życie seksualne młodzieży...

- Internet uważam za największe zagrożenie, bo tam młodzież znajduje wzorce, które bezkrytycznie może próbować wcielać w życie. Kiedyś młodzież dowiadywała się o seksie głównie z książek, potem - z filmów i prasy erotycznej. Teraz młody człowiek może w każdej chwili uzyskać dostęp do pornografii, prezentującej dowolne formy współżycia, na podstawie których może wyrobić sobie fałszywy pogląd na temat seksualności, jak i uzyskać fałszywy wizerunek kobiet.

- Ten wizerunek kobiety to chodzący przedmiot pożądania, chętny do intensywnego i wyrafinowanego seksu oraz gotowy do nie wiadomo jakich orgazmów na zawołanie. A ponieważ po pornografię sięga coraz więcej dziewcząt, to również one są narażone na różne niepożądane jej wpływy. Może to u nich np. wywoływać niezdrową, mimowolną rywalizację o względy płci przeciwnej. Tak samo może zadziałać chęć zdobycia popularności czy większej liczby lajków w mediach społecznościowych.

Czy to prawda, że lato - czas odpoczynku, luzu i zabawy - to szczytowy okres pod względem inicjacji seksualnej?

- Z badań prof. Zbigniewa Izdebskiego wynika, że szczyt inicjacji seksualnej u polskiej młodzieży przypada na dwa okresy w roku: ferie zimowe oraz wakacje letnie. Młodzież ma wtedy dużo wolnego czasu, często również ma "wolną chatę" lub też wyjeżdża z domu. A to wszystko sprzyja nawiązywaniu kontaktów towarzyskich i pogłębianiu relacji uczuciowych oraz - w efekcie - inicjacji seksualnej.

Co wiemy na temat innych okoliczności związanych z tzw. pierwszym razem?

- Wiek inicjacji seksualnej w Polsce powoli, lecz systematycznie się obniża, co ma związek ze zmianami obyczajowymi, a także przyspieszonym dojrzewaniem fizycznym. Obecnie najczęściej dochodzi do niej w wieku 16-18 lat, zazwyczaj we własnym domu lub też w domu partnera. Nierzadko jednak dzieje się to w plenerze, np. w samochodzie, namiocie lub jakimś innym ustronnym miejscu na łonie natury. Jeśli zaś chodzi o motyw inicjacji, to najczęściej jest nim uczucie. Taki powód deklaruje 60 proc. ankietowanych osób.

- Oczywiście są też inne motywy, takie jak ciekawość, potrzeba akceptacji, presja otoczenia czy potrzeba bycia dorosłym. Zdarza się też oczywiście, że do zbliżenia prowadzi chwilowy impuls, zawierający w sobie większy lub mniejszy element przypadkowości (np. pochopne decyzje po spożyciu alkoholu lub narkotyków czy jakieś wyjątkowe zdarzenie lub specjalna okazja). Najczęściej jednak pierwszy raz nie jest czymś spontanicznym i przypadkowym, lecz w jakimś stopniu zaplanowanym. I to jest sytuacja pożądana.

Czy dorośli potrafią przygotować swoje dzieci do życia seksualnego?

- Rodzice powinni być pierwszym i najważniejszym źródłem wiedzy młodzieży na temat seksualności, ale popełniają tu wiele błędów. Niepotrzebnie tworzą różnego rodzaju tabu, najpierw związane z nagością, która dla małych dzieci jest całkowicie aseksualna, a potem tabu językowe, związane z unikaniem słów odnoszących się do organów płciowych lub seksu.

- Rodzice nie powinni unikać tych tematów, lecz dostarczać dzieciom i młodzieży adekwatne informacje i odpowiedzi na pytania - oczywiście dostosowane do wieku i dojrzałości dzieci. Dziecko potrzebuje sensownych, prawdziwych informacji, które zaspokoją jego ciekawość. Warto wspomnieć, że istnieją opracowane przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) modele kształcenia seksualnego dzieci i młodzieży począwszy już od 3 roku życia, dopasowane do wieku.

- Szkoła zaś nie uczy, niestety, że zdrowie seksualne zależy od stanu zdrowia somatycznego i psychicznego i vice versa. Nie uczy też asertywności seksualnej, która polega nie tylko na tym, żeby powiedzieć "nie" potencjalnemu partnerowi, ale także na tym, aby bronić swoich racji i wartości w relacji w rówieśnikami (np. odnośnie swoich zasad i decyzji o wstrzemięźliwości seksualnej).

- W czasach zalewu pornografii warto też przekonywać młodzież, że seks to wcale nie takie fajerwerki i miód, jak często pokazują na filmach. I trzeba uczulać na pozory. Przecież nie każdy miły, przystojny i imponujący poetycką wrażliwością chłopak jest wolny od chorób wenerycznych. Przede wszystkim jednak trzeba uczyć młodych ludzi, aby łączyli seksualność z uczuciami, wnosili do niej swoją wrażliwość i delikatność. Seks to używanie cudzego ciała, najlepiej więc, aby odbywało się to w ramach relacji z drugim człowiekiem, opartej na miłości i szacunku.

Przejdźmy od teorii do praktyki. Jak przygotować się do pierwszego razu?

- Najlepiej, aby inicjacja odbyła się z osobą, którą darzymy pozytywnym uczuciem. Także miejsce i czas powinny być nieprzypadkowo wybrane. Miejsce winno być bezpieczne, przytulne i sprzyjać intymności. Zły dobór miejsca i czasu może skutkować napięciem, które mogą wręcz uniemożliwić stosunek (np. spowodować brak wzwodu czy suchość pochwy). Nie warto robić tego byle gdzie, na łapu-capu.

- Trzeba też pamiętać o tym, że ludzie są multi-zmysłowi. Warto więc zadbać o zapach (np. zapach kadzidełka, świec aromatyzowanych czy perfum) i odpowiednią muzykę. Ona rozluźnia i wprawia w miły nastrój. Wiele dziewcząt może wstydzić się swojej nagości, warto więc zadbać też o stosowny intymny półmrok. Oczywiście ważna jest też higiena ciała, jak również odpowiednie, towarzyszące zbliżeniu, czułe słowa. Pierwszy stosunek nie jest właściwą okazją do wypróbowywania wyrafinowanych pozycji np. proponowanych w Kamasutrze.

A jeśli mimo wszystko coś idzie nie tak?

- Jeżeli nie pojawił się wzwód lub wystąpił problem z suchością pochwy można na przykład przełożyć pierwszy raz.

Co w praktyce oznacza "bezpieczny seks"?

- Jeśli ktoś czuje się na tyle dojrzały, aby rozpocząć życie seksualne, to musi pomyśleć również o chorobach przenoszonych drogą płciową, a po drugie - o antykoncepcji. Wbrew pozorom to nie jest problem głównie dla dziewczyny. Życie seksualne to odpowiedzialność i potencjalne ważne konsekwencje dla obojga partnerów.

Rozmawiał: Wiktor Szczepaniak (www.zdrowie.pap.pl)

Zobacz również: