Jonathan Haidt, Prawy umysł

"Prawy umysł", wydany w oryginale w 2012 roku, to jedna z najważniejszych psychologicznych publikacji ostatnich lat. Jonathan Haidt, badacz moralności z New York University, opowiada o tym, dlaczego ludziom trudno jest żyć w zgodzie z innymi i z czego w różnych kulturach wynika różny sposób pojmowania oraz argumentowania zachowań dobrych i złych. Haidt rozważa, dlaczego ludzie nie potrafią ze sobą współpracować w obliczu zagrożeń i problemów, a innym przypisują najgorsze motywacje i cechy.

Zabiera czytelników w fascynującą podróż do źródeł moralności, podczas której opowiada o naturze oraz historii człowieka z perspektywy psychologii moralności. Dowodzi, że moralność to nadzwyczajna ludzka zdolność, która umożliwiła rozwój cywilizacji. Skupia się na odkrywaniu, jak wpływa ona na indywidualne wybory polityczno-społeczne. Zgłębia jej mechanizmy i pokazuje, że mogą pomóc w budowaniu trwałego porozumienia między frakcjami słynącymi z wzajemnej wrogości.

Punktem wyjścia w rozważaniach Haidta są moralne intuicje, czyli niemal natychmiastowe odczucia związane z innymi ludźmi i ich zachowaniami. Intuicje traktowane jako prawda pomagają nabierać pewności, że ci, którzy są innego zdania, nie mają racji. Haidt pisze: "moralność wiąże ludzi w ideologiczne drużyny". Podkreśla, że intuicje moralne różnią się w zależności od drużyny - także lewicy i prawicy politycznej. Każda z drużyn inaczej postrzega moralne dylematy i wartości, w czym innym upatruje źródeł społecznych problemów oraz konfliktów. Badacz wyjaśnia dlaczego niektórzy ludzie są konserwatywni, inni liberalni, a jeszcze inni zostają libertarianami. I z czego wynika skłonność każdej z tych grup do przyjmowania wyłącznie swojej perspektywy oraz wartości i negowania innych moralnych światów.

Autor "Prawego umysłu" pokazuje nowatorskie spojrzenie na relacje międzyludzkie, a także na sposoby myślenia o polityce oraz religii - dwóch niezwykle istotnych kwestiach kształtujących życie jednostek i społeczeństw, które generują największe podziały. Na kartach książki Haidt analizuje w jaki sposób ludzie podejmują decyzje dotyczące określonego funkcjonowania w sferze społecznej. Formułuje też przepis na porozumienie i zachęca: "wszyscy utknęliśmy w tym miejscu na pewien czas, więc spróbujmy przynajmniej zrozumieć, dlaczego z taką łatwością dzielimy się na wrogie grupy, z których każda jest przekonana o swojej prawości."

Jonathan Haidt jest jednym z najbardziej wpływowych naukowców na świecie, wielokrotnie umieszczany na listach najważniejszych psychologów, myślicieli, kreatorów idei. Do 2011 roku był profesorem psychologii na Uniwersytecie Stanu Wirginia, aktualnie pracuje jako profesor etyki w biznesie w Stern School of Business na Uniwersytecie Nowojorskim. Założyciel fundacji "Civil Politics", która pracuje na rzecz społecznego dialogu ponad podziałami. Autor książki "Szczęście. Od mądrości starożytnych po koncepcje współczesne".

Tytuł: Prawy umysł. Dlaczego dobrych ludzi dzieli religia i polityka?"

Autor: Jonathan Haidt

Wydawnictwo: Smak Słowa