Królewskie motety na inaugurację
Pełne orkiestrowego blasku i wokalnego majestatu motety mistrzów francuskiego baroku - Jean-Philippe'a Rameau i Jean-Josepha de Mondonville'a - otworzyły w Wielki Poniedziałek w Filharmonii Krakowskiej 8. edycję Festiwalu Misteria Paschalia. Charyzmatyczną interpretację tych utworów przedstawiła Emmanuelle Haim ze zespołem Le Concert d'Astrée. Pierwszy koncert artystów w Polsce festiwalowa publiczność nagrodziła długimi brawami.
Francuski zespół, który od ponad dekady zdobywa melomanów energetycznymi wykonaniami i nagraniami, wystąpił w Krakowie w imponującym składzie. Tym samym Grands motets (wielkie motety) - wyjątkowo ciekawy gatunek XVIII wieku, oscylujący między kompozycjami religijnymi a świecką sceną teatralną - nabrały odpowiedniego rozmachu. Nieprzypadkowo, bowiem te właśnie kompozycje zarówno dramaturgią, jak i wokalno-orkiestrowym kształtem przypominają o słynnym francuskim ceremoniale dworskim.
Wieczór otworzyły kompozycje klawesynisty, organisty, ale przede wszystkim autora świetnej muzyki scenicznej - Jean-Philippe'a Rameau. Dwa jego motety, to kunsztowne dramaturgicznie opracowania łacińskich psalmów chwalących niezmierzoną potęgę Boga.
Od pierwszych taktów dyrygująca zespołami Emmanuelle Haim nadała interpretacji uroczysty, pełen brzmieniowego przepychu, ton. Starannie zróżnicowana pod względem barwy głosów obsada solistów - Claire Debono (sopran), James Gilchrist (tenor), Aimery Lefevre (baryton), Alain Buet (bas) - podkreśliła specyficzny, sceniczny walor kompozycji. Zwłaszcza w Deus noster refugium, najdłuższym z pięciu wielkich motetów Rameau, mogliśmy podziwiać niezwykły talent dramaturgiczny tego kompozytora. Opisane w Psalmie 46 szalejące burze morskie, trzęsienia ziemi, wojny, nakreślił wirtuozowską orkiestracją połączoną z wyszukaną polifonią.
Jednym z piękniejszych, zarazem bardziej pomysłowych pod względem sztuki kontrapunktu fragmentów tego motetu, jest kwartet męski do słów: Conturbante virtutum, opisujący narody wzburzone Głosem Pana. Znakomicie zabrzmiał w interpretacji solistów wzmocnionych głosem tenorowym z chóru.
Drugą część inauguracyjnego wieczoru wypełniła twórczość młodszego o 28 lat od Rameau mistrza wielkich motetów, skrzypka królewskiego zespołu - Jean-Josepha Cassanea de Mondonville'a. Utwory odkrywanego ostatnio przez światowe sale koncertowe kompozytora premierowo zabrzmiały w Polsce. To szalenie ciekawa muzyka, skrząca się brzmieniowymi pomysłami i kolorystyką.
Na finał muzycy brawurowo wykonali motet Dominus regnavit - jeden z najpopularniejszych utworów paryskich Concerts Spirituels i dowód na wyjątkowo śmiałe rozwiązania instrumentacyjne kompozytora. Pomiędzy, podkreślające ramy konstrukcji potężne chóry o misternej polifonii, Mondonville wstawił orkiestrową nawałnicę! Ponad szalejące w licznych pasażach, tremolach i akordach smyczki wynosi się melodia fletu - jak boski głos łagodzący spienione fale. Kontrastujące z chórami kameralne, spokojne arie, duety i tercety sławią w tym utworze majestat Stwórcy.
Francuski zespół Emmanuelle Haim, wielokrotnie doceniany przez światową krytykę, podbił również festiwalową publiczność. Długo oklaskiwani artyści na bis wykonali Glorię innego entuzjasty formy grands motets - Jean-Baptiste'a Lully'ego.
-------
Misteria Paschalia to jeden z najważniejszych europejskich festiwali poświęconych muzyce renesansu i baroku. Jego formuła opiera się na prezentacji muzyki związanej z Wielkim Tygodniem i Wielkanocą, wykonywanej przez uznanych mistrzów i najznamienitszych interpretatorów muzyki dawnej.
