Podróż pod znakiem moreli

Od września 2006 r. rozpieszczony słońcem krajobraz kulturowy Wachau, wpisany na listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO, może używać nazwy "Genussregion Wachauer Marille". Tym samym region ten, słynący już wcześniej na świecie z uprawy winorośli, wyrobił sobie markę również jako sad owocowy, który co roku na wiosnę zamienia się w pachnące różowo-białe morze kwiatów. Morelę z Wachau można natychmiast i bez wątpliwości rozpoznać wśród owoców z innych regionów: jest ona nie tylko przyjemnie jędrna, ale również niezwykle soczysta, o wyrazistym, słodkim morelowym smaku. Z tych względów w 1996 r. została ona objęta ochroną UE pod nazwą "Wachauer Marille".

"Kolebką" moreli są Chiny. Tam uprawiano ją już 4000 lat temu. Jednak według nowszych badań morela dotarła do regionu naddunajskiego nie dzięki Rzymianom, a przez Morze Czarne i szlak dunajski prawdopodobnie na początku drugiej połowy I wieku - w tym samym czasie, kiedy wyruszyła w drogę z Azji do zachodniej i południowej Europy. O tym, że w regionie naddunajskim uprawiano owoce już w czasach rzymskich, dowiadujemy się z "Żywota św. Seweryna" ("Vita S. Severini") dzieła Eugipiusza.

Początkowo sadownicy z Wachau uprawiali morele tylko do własnego użytku. Dopiero w XIX w. zaczęto je produkować dla celów handlowych. W tym czasie winorośle, będące głównym źródłem dochodów, uległy pladze mszyc. Sadownicy we współpracy ze szkółkami drzew owocowych z różnorodnej mieszanki odmian wyhodowali Klosterneuburger Marille - odmianę dominującą na tych terenach do dzisiaj.

W XX w. błyskawiczna kariera moreli z Wachau dwa razy wyraźnie zwolniła. W czasie II wojny światowej sprzedaż moreli praktycznie zamarła. W latach 70. inne owoce stały się dla moreli tak silną konkurencją, że ceny mocno spadły i wielu sadowników zrezygnowało z jej uprawy. Obecnie uprawa moreli z Wachau przeżywa renesans: w Wachau uprawia się ok. 20 różnych odmian, przy czym ok. 200 plantatorów należy obecnie do "Związku Ochrony Moreli z Wachau", który gwarantuje autentyczne pochodzenie i niepowtarzalny smak i zapach owoców.

Wyjątkową jakość morela z Wachau zawdzięcza niepowtarzalnemu klimatowi, glebie, a przede wszystkim połączonym wpływom różnych klimatów. Związane z tym duże różnice temperatur za dnia i w nocy, szczególnie w okresie dojrzewania owoców, mają bezpośredni wpływ na smak, aromat i skład owoców.

Każdej wiosny około 100 000 drzewek morelowych zamienia Wachau w pachnące biało-różowe morze kwiatów. Szczególnie duże wrażenie robią sady między miejscowościami Rossatz i Arnsdorf. Tutaj kwitnące z całych sił drzewa rosną wyjątkowo gęsto. Spragnionym malowniczych widoków turystom polecamy rejs statkiem przez Wachau albo wycieczkę rowerową.

W lipcu Wachau stoi pod znakiem zbiorów moreli. Wzdłuż głównej drogi pojawiają się kolorowe stoiska, które sprzedają świeżo zerwane owoce. Zrywa się owoce w pełni dojrzałe - zawsze ręcznie, starannie, do specjalnych koszy na morele. Wachauer Marillenzistel to wąski kosz o spiczastym kształcie, który ułatwia zrywanie owoców z wysokich drzew i zapobiega zbyt dużemu naciskowi na morele znajdujące się na jego dnie.

Świeżo zerwane z drzewa, w knedlach, ciastkach i strudlach, w dżemach, kompotach i pysznych owocowych wódkach - na widok moreli z Wachau w każdej postaci ślinka cieknie nieodparcie każdemu smakoszowi, w związku z czym ten popularny owoc stanowi w Wachau obowiązkową pozycję nawet w jadłospisach wykwintnych restauracji. Szczególnie znane ze swych morelowych specjałów są m.in. restauracje Jell w Krems i Landhaus Bacher w Mautern.

Tradycyjny Marillenkirtag w Spitz to wielkie święto moreli, obchodzone każdego lata już od ponad pół wieku. Co roku w połowie lipca - tym razem od 18 do 20 lipca - uczestnicy imprezy z zapałem smakują puszyste knedle z morelami, kruszon morelowy i szlachetne morelowe wódki. Punktem kulminacyjnym programu jest tradycyjny pochód króla Marillusa i księżniczki Aprikosii, który po przejściu przez miejscowość kończy się wręczeniem Złotej Moreli. Dwudniowe święto kończą tradycyjne tańce i pieśni ludowe. Weekend wcześniej, od 11 do 12 lipca, pod hasłem "Alles Marille" świętuje także Krems.

Domowej roboty wódki i smakowite likiery morelowe ma w swoim menu większość restauracji w Wachau. Niektóre tradycyjne gospodarstwa, jak Marillenhof rodziny Kausl albo Wein- und Marillenhof Aufreiter wyspecjalizowały się w produkcji wysokiej jakości destylatów i likierów. Producenci wyrobów z oryginalnej moreli z Wachau chętnie pozwalają turystom rozglądać się po swoich gospodarstwach (trzeba tylko wcześniej zapowiedzieć swoją wizytę) i próbować swoich morelowych specjałów.

Popularnymi upominkami z podróży do Wachau są właśnie różnego rodzaju wyroby z moreli. Pyszny dżem morelowy, smakowite sosy, likiery i wódki, a nawet delikatne naturalne kosmetyki z moreli to tylko niektóre z typowych produktów, sprzedawanych w sklepach regionu.

Dużo ciekawych informacji na temat moreli można zdobyć podczas wędrówki "morelowym szlakiem" w Krems Angern. Na szlaku znajduje się pięć przystanków, na których można się dowiedzieć więcej na temat zwierząt żyjących w sadach morelowych, kwitnienia drzewek i pracy w sadzie. Szlak ma 4,5 km długości i zaczyna się oraz kończy przy winnicy Aufreiter, która prowadzi też własny sklep z szerokim asortymentem smacznych morelowych upominków.