Prawo dla kobiet: Rozwód

Musisz wiedzieć, że aby dostać rozwód, trzeba złożyć pozew rozwodowy. Składa się go w sądzie okręgowym, właściwym dla waszego miejsca zamieszkania. Jeśli mąż się wyprowadził i znasz adres - wyślij go do sądu właściwego dla nowego miejsca zamieszkania męża. A co, jeśli małżonek wyjechał za pracą do Anglii i słuch po nim zaginął? Nie masz obowiązku szukać go za granicą. Sąd ustanowi kuratora, który będzie go reprezentował na sali sądowej. Pozew trzeba złożyć w dwóch egzemplarzach. Jeden z nich sąd prześle mężowi. Ten ma prawo - najpóźniej do pierwszej rozprawy - do odpowiedzi na pozew.

Czy pozew można wysłać pocztą, czy trzeba złożyć osobiście?

Możesz wysłać listem poleconym, ale musisz pamiętać, że pozew podlega opłaceniu. Opłata stała to 600 zł. Chyba że rozwód odbędzie się bez orzekania o winie, wtedy 300 zł jest zwracane. Do pozwu powinnaś dołączyć potwierdzenie przelewu pieniędzy lub nalepić znaki skarbowe.

Posiedzenia sądowe w  sprawach rozwodowych odbywają się przy drzwiach zamkniętych. Chyba że strony zgodnie uznają, by ich sprawa była rozpoznawana publicznie, a sąd nie dopatrzy się w jawności zagrożenia dla moralności.

Co powinien zawierać pozew?

- nazwę i adres sądu okręgowego, do którego jest skierowany;

- imiona i nazwiska stron oraz ich pełnomocników prawnych;

- żądanie, czyli "chcę rozwodu bez orzekania o winie" lub "chcę rozwodu z wyłącznej winy męża";

- sposób sprawowania opieki nad wspólnymi dziećmi;nazwisko świadka (lub wniosek o wyznaczenie kuratora sądowego, który przedstawi opinię o dzieciach);

- orzeczenia o alimentach dla siebie i/lub dla wspólnych dzieci;ewentualnie - wniosek o podział majątku;podpisy stron lub pełnomocników;

- załączniki.

W uzasadnieniu pozwu powinnaś napisać, kiedy braliście ślub, kiedy urodziły się dzieci, od kiedy ustały więzi między wami, co było przyczyną rozpadu małżeństwa (bez orzekania o winie - np. wypalenie się, niedopasowanie charakterów, w razie winy - np. zdrada, alkohol, przemoc). Do pozwu trzeba dołączyć odpisy skróconych aktów małżeństwa i urodzenia dzieci, zaświadczenia o  wysokości zarobków. W  rozwodzie z żądaniem orzeczenia wyłącznej winy męża potrzebne będą obdukcje, zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa, ewentualne wyroki w innych sprawach (np. o znęcanie się, pobicie). Rozwód orzeka sąd okręgowy w składzie trzyosobowym: sędzia i dwóch ławników. Od jego wyroku można się odwołać do sądu apelacyjnego. Kasacja od wyroku nie przysługuje.

W wyroku rozwodowym sąd może ustalić, że:

- wyłącznie winny jest jeden małżonek (drugi jest całkowicie niewinny);

- winni są oboje małżonkowie;

- oboje małżonkowie są niewinni.

Zdecydowana większość par w Polsce rozstaje się bez orzekania o winie. Musisz jednak wiedzieć, że taki rozwód rodzi pewne konsekwencje prawne. Chodzi o alimenty. Jeśli twój "eks" wpadnie w  finansowe tarapaty, może zażądać od ciebie pomocy. Artykuł 60 par. 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego mówi bowiem: "Małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i który znajduje się w niedostatku, może żądać od drugiego małżonka rozwiedzionego dostarczania środków utrzymania w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego".

Oznacza to tyle, że ten z  eksmałżonków, któremu powodzi się lepiej, może być zmuszony do utrzymywania drugiego. Obowiązek alimentacyjny wygasa po upływie pięciu lat (albo gdy żyjący w niedostatku eks-małżonek ponownie żeni się/wychodzi za mąż), jednak w wyjątkowych okolicznościach sąd może wydłużyć ten okres. Musisz wiedzieć, że nie ma górnej kwoty alimentów. Wszystko zależy od możliwości zarobkowych tego, który ma płacić, i głębokości niedostatku drugiego. Pamiętaj! Prawo do alimentów działa w dwie strony. Jeśli to ty znajdziesz się w kłopotach, masz prawo żądać pomocy od "byłego".

Jeśli do rozpadu małżeństwa doprowadził twój mąż, możesz złożyć pozew o rozwód z żądaniem orzeczenia o jego winie. Taki rozwód ma ten skutek, że choćby twój "eks" wylądował pod mostem lub w przytułku dla bezdomnych, nie będzie mógł żądać od ciebie alimentów. Za to ty, jako osoba niewinna rozpadowi małżeństwa, możesz od niego żądać wyrównania stopy życiowej. I to bez ograniczeń czasowych, czyli choćby przez całe życie, a  przynajmniej do czasu, gdy nie wyjdziesz powtórnie za mąż.

Musisz się liczyć z tym, że twój "były" będzie się bronił przed alimentami, dowodząc, że żyje ci się lepiej, niż twierdzisz, bo dostajesz pomoc od rodziny. Takie tłumaczenie na nic się zda, gdyż wsparcie, które dostajesz np. od rodziców, nie zwalnia eksmęża z obowiązku płacenia alimentów. Nie licz jednak na to, że dostaniesz od niego tyle, by żyć na tym samym, co w małżeństwie, poziomie. Powinnaś wiedzieć, że "były" ma obowiązek utrzymywać cię, nawet jeśli założy nową rodzinę i będzie miał dzieci na utrzymaniu, choć ta okoliczność może mieć wpływ na wysokość alimentów. A co, gdy eksmężowi przestanie się powodzić, bo zachoruje albo zbankrutuje? Wtedy sąd może obniżyć, a nawet uwolnić go od płacenia alimentów.

Musisz wiedzieć, że z  wnioskiem o  podział majątku możesz wystąpić w  każdym czasie, nawet wiele lat po rozwodzie. Wniosek wysyłasz do sądu rejonowego, właściwego dla położenia np. mieszkania. Jeśli majątek jest większy, np. oprócz mieszkania są jeszcze działki letniskowe i  budowlane w  różnych częściach Polski (władztwo kilku sądów), sama zdecyduj, który sąd wybrać. W piśmie do sądu opisz dokładnie, co się składa na majątek. Jeśli są to nieruchomości, określ ich położenie, powierzchnię, zabudowania oraz przeznaczenie (np. działka rekreacyjna), a także dołącz wypis z ewidencji gruntów oraz aktualny wypis z ksiąg wieczystych. Jeśli są to ruchomości, np. samochód lub motocykl, podaj ich markę, wiek, numer rejestracyjny i przybliżoną wartość. Pamiętaj! Podział majątku w  sądzie kosztuje 1 tys. zł bez względu na wartość dzielonych dóbr. Jeżeli obędzie się bez sporu, sąd obniży opłatę do 300 zł. Możesz też zażądać podziału majątku już w wyroku rozwodowym. Sąd was podzieli, o ile nie spowoduje to nadmiernej zwłoki w postępowaniu, czyli obejdzie się bez zamawiania ekspertyz, wycen i opinii biegłych.

Fragment pochodzi z książki Wydawnictwa Lingo "Prawo dla Pań. Krótki kurs prawa dla każdej z nas"