Alternatywa dla hormonalnej terapii zastępczej i fitoestrogenów
Menopauza – wpływ na organizm kobiety
Menopauza to ostatni epizod krwawienia miesięcznego w życiu kobiety, po którym wystąpiła co najmniej roczna przerwa. Menopauza jest naturalną konsekwencją procesu starzenia się związanego ze stopniowym i nieodwracalnym wygaśnięciem funkcji jajników w zakresie produkcji hormonów. Nie jest stanem chorobowym, może jednak być przyczyną poważnych chorób (np. osteoporoza, zaburzenia metaboliczne) i dolegliwości natury zarówno fizycznej, jak i psychicznej. Według danych GUS w Polsce 2,6 mln kobiet znajduje się w wieku okołomenopauzalnym (45-55 lat)[1]. U około 40% kobiet przed menopauzą oraz u 85% kobiet po menopauzie występują objawy zespołu menopauzalnego, co wiąże się ze znacznym spadkiem jakości życia[2].
Medycyna w trosce o lepszą jakość życia – HTZ oraz leki pochodzenia naturalnego
Uciążliwe objawy menopauzy wymagają postępowania terapeutycznego. W łagodzeniu jej skutków stosuje się hormonalną terapię zastępczą (HTZ), uzupełniającą poziom estrogenów i ewentualnie progestagenów w okresie okołomenopauzalnym, a także preparaty pochodzenia roślinnego. W ostatnich latach druga metoda zyskuje na popularności, z uwagi na mniej lub bardziej uzasadnione obawy co do bezpieczeństwa HTZ, związane z podwyższonym ryzykiem epizodów zatorowo-zakrzepowych oraz raka piersi u kobiet stosujących tę terapię. Nadal po dokonaniu uważnej analizy relacji korzyści do ryzyka standardem jest stosowanie jak najmniejszych dawek hormonów doustnie lub przezskórnie (w postaci plastrów)[3]. Z roku na rok zyskują na popularności leki pochodzenia roślinnego – jako skuteczna alternatywa dla HTZ dla kobiet, które nie mogą, bądź nie chcą stosować terapii hormonalnej.[4]
Sekret ukryty w Cimicifuga racemosa
Większość powszechnie znanych i stosowanych preparatów pochodzenia naturalnego łagodzących objawy menopauzy zawiera fitoestrogeny pochodzące z soi, koniczyny czerwonej, nasion lnu. Niestety większość z nich to suplementy diety, których skuteczność nie została potwierdzona w badaniach klinicznych.
Wartą uwagi alternatywą dla HTZ oraz fitoestrogenów jest Cimicifuga racemosa (Pluskwica groniasta) – roślina występująca w Ameryce Północnej, której mechanizm działania jest nieco inny niż fitoestrogenów, ponieważ wykazuje selektywne działanie na organy. Stabilizuje układ neurohormonalny, wspiera metabolizm kości oraz układ moczowo-płciowy, ale nie powoduje groźnych zmian w tkankach piersi oraz endometrium. Przeprowadzone badania kliniczne potwierdziły skuteczność Cimicifuga racemosa w redukcji uderzeń gorąca, zlewnych potów, palpitacji serca, zmniejszenia nerwowości i poprawie jakości snu. Co więcej, w badaniach wykazano działanie serotoninergiczne i dopaminergiczne rośliny, które ma istotny wpływ na poprawę nastroju.
Potwierdzone klinicznie działanie leków z Cimicifuga Racemosa stanowi cenną alternatywę dla HTZ oraz fitoestrogenów. Na rynku polskim istnieją dwa preparaty zawierające Cimicifuga Racemosa: Remifemin i wprowadzony w ostatnich miesiącach lek Klimadynon. Sięgając po preparaty pochodzenia roślinnego warto zwrócić uwagę na to, czy były przedmiotem badań potwierdzających skuteczność i bezpieczeństwo stosowania a także na fakt czy są to leki czy suplementy diety.
Niektóre leki roślinne stanowią godną rozważenia alternatywę dla terapii HTZ. Inżynieria phytoneeringu – łączenia mądrości natury i siły technologii pozwala tworzyć wysoce skuteczne leki. Przykładem są te stosowane przy łagodzeniu objawów menopauzy zawierające Cimicifuga racemosa, która skutecznie łagodzi objawy wypadowe związane z okresem przekwitania (uderzenia gorąca, zlewne poty, zaburzenia nastroju). Istnieją przesłanki przemawiające za selektywnością tkankową Cimicifuga racemosa. Ponadto, Cimicifuga racemosa posiada potwierdzone badaniami działanie serotoninergiczne i dopaminergiczne, poprawiające nastrój. - powiedział Prof. dr hab. med. Tomasz Paszkowski, kierownik III Katedry i Kliniki Ginekologii UM w Lublinie, wieloletni Prezes i Członek Honorowy Polskiego Towarzystwa Menopauzy i Andropauzy oraz Prezes Polskiego Towarzystwa Ginekologii Estetycznej i Rekonstrukcyjnej.
[1] GUS, Ludność, Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 VI 2014, liczba kobiet w wieku 45-55 lat
[2] Postępy Nauk Medycznych 2/2000
[3] Dębski R., Paszkowski T, Pawelczyk L., Pertyński T.: Terapia hormonalna okresu menopauzalnego – stan wiedzy w 2010 r. Stanowisko Zespołu Polskiego Towarzystwa Zespołu Polskiego Towarzystwa Menopauzy i Andropauzy. Przegląd Menopauzalny 2010; 3: 121-127
[4] Paszkowski T, Woźniakowska E., Paszkowski M.: Fitoestrogeny w łagodzeniu objawów okresu menopauzy- skuteczność, profil tolerancji i bezpieczeństwo stosowania według Evidence-Based Medicine. Stan wiedzy na koniec roku 2014, Przegląd Menopauzalny, 2014; 13 (5), suppl. 1
