Rośnie liczba osób, które cierpią na różne alergie: pokarmowe, wziewne, kontaktowe, na jad owadów. Kobiety po czterdziestce nagle przekonują się, że są uczulone na sierść, pyłki roślin czy orzechy, chociaż nigdy wcześniej nie stwierdzono u nich takich skłonności.
Alergia polega na tym, że z niewiadomych przyczyn układ obronny organizmu (limfocyty) reaguje w nieprawidłowy sposób - tak jak na niebezpiecznego wroga - na nieszkodliwe substancje (obce białko). Wytwarza przeciwciała, czyli substancje, które - gdy ponownie zetkną się z alergenem - wywołują tzw. odczyn alergiczny.
W zależności od narządu, w którym następuje połączenie przeciwciała z alergenem, może on mieć różne formy (np. w przypadku skóry będą to pęcherze, grudki, świąd, obrzęk, a układu pokarmowego - biegunki).
Pojawiają się różne hipotezy. W przeszłości bardzo popularna była tzw. teoria higieniczna. Jej zwolennicy twierdzili, że żyjąc w nadmiernej czystości pozbawiamy organizm naturalnych wrogów, np. bakterii. Układ immunologiczny nie ma z czym walczyć i zaczyna się wikłać w walkę z niegroźnymi cząsteczkami, które wnikają do organizmu.
Z biegiem czasu okazało się, że w teorii higienicznej jest za dużo luk i nie wystarcza ona, by tłumaczyć przyczyny alergii. Kolejnymi "podejrzanymi" w tej sprawie są również nowoczesne budynki - szczelne, słabo wietrzone, w których spędzamy wiele godzin.
Bywa, że pojawienie się objawów alergicznych ma związek ze zwiększeniem ilości alergenów w otoczeniu, np. praca w nowym otoczeniu, zmiana miejsca zamieszkania, pojawienie się zwierząt w domu itp. Niektórzy pojawienie się alergii w późniejszym wieku wiążą ze starzeniem się układu odpornościowego i jego nadmiernym obciążeniem (niehigieniczny tryb życia, przewlekłe stresy).
To tłumaczyłoby zwiększoną skłonność do nieprawidłowych reakcji tego układu. Prawdopodobnie z tego samego powodu dorośli ciężej przechodzą tzw. choroby wieku dziecięcego.
Alergia nie jest stanem bezpośredniego zagrożenia życia, ale zwiększa ryzyko wystąpienia reakcji anafilaktycznej (bardzo silnej reakcji alergicznej) i wstrząsu anafilaktycznego. Mogą one nastąpić po użądleniu przez owady (pszczoły, osy, szerszenie), a także np. po zjedzeniu niektórych produktów (m.in. orzeszków ziemnych, maku), zażyciu leków (np. aspiryny, penicyliny), przy leczeniu odczulającym.
Wstrząs objawia się osłabieniem, zawrotami głowy, obrzękiem twarzy i szyi, świądem całego ciała, bladością, wymiotami. Mogą wystąpić trudności z oddychaniem, spada ciśnienie krwi, zaburzona jest praca serca, niekiedy dochodzi do utraty przytomności i drgawek.
Jeżeli podejrzewamy wstrząs, koniecznie trzeba wezwać karetkę pogotowia. Czekając na pomoc, osoba poszkodowana powinna leżeć z uniesionymi nogami. Należy podać jak najszybciej dużą dawkę wapna. Osoby, które wiedzą, że są uczulone na jad owadów, powinny mieć przy sobie lek przeciwhistaminowy, a najlepiej autostrzykawkę z odpowiednią dawką adrenaliny (na receptę).
