Czyrak w uchu – wywołuje go gronkowiec złocisty

Czyrak to zakażenie mieszka włosowego. Jest to mała kieszonka zlokalizowana u podstawy włosa. Wytwarza wydzielinę, która później jest wydalana na skórę. 

Gdy z jakiegoś powodu kieszonka zostanie zatkana (przez resztki naskórka, brud), bakterie, które w niej żyją, zaczynają się rozwijać i wywołują stan zapalny.

Zwykle są to gronkowce lub paciorkowce, które w prawidłowych warunkach nie mogą nam wyrządzić żadnej szkody. 

Gromadząca się na skutek rozwijającego się stanu zapalnego ropa powoduje powiększenie kieszonki, co na skórze widoczne jest jako kulista, czerwona zmiana, która może osiągać rozmiary od milimetra do kilku centymetrów. Jest bardzo bolesna.

Czyrak tworzy się zwykle w początkowej części przewodu słuchowego zewnętrznego.

Zmiana powstaje na skutek: zatkania mieszka włosowego przez woskowinę, kurz, resztki naskórka, mikrouszkodzenia naskórka na skutek drapania ucha, np. z użyciem ostrych przedmiotów, częste i długotrwałe używanie dousznych słuchawek, czyraki często powstają także na skutek obniżenia odporności, niedożywienia, braku witamin, chorób ogólnych, jak cukrzyca, choroby nerek itp. 

Czyrak, poza charakterystyczną zmianą na skórze, objawia się przede wszystkim bólem. Ze względu na to, że skóra kanału słuchowego jest cienka i mocno napięta, a tkanka podskórna słabo rozwinięta, ból w przypadku czyraka ucha jest wyjątkowo silny.

Zwykle dotyczy nie tylko samej okolicy czyraka, ale także skóry wokół ucha, stawu skroniowo-żuchwowego i gardła, może się też nasilać w czasie otwierania ust, gryzienia i połykania, co utrudnia jedzenie. 

Choć czyrak jest zmianą miejscową, mogą mu towarzyszyć objawy ogólne, związane z wydostawaniem się bakterii do krwi: powiększenie węzłów chłonnych szyi i podżuchwowych, dreszcze, gorączka. 

Małe czyraki u zdrowych osób zwykle ulegają samowyleczeniu. Do lekarza należy się zgłosić, jeśli czyrak powiększa się, wywołuje silny ból lub występuje gorączka.

Lekarz oceni zmianę i zaleci odpowiednie leczenie: ciepłe okłady, które ułatwią opróżnienie czyraka, antybiotyk doustnie oraz lek przeciwbólowy i przeciwzapalny. 

Interwencja chirurgiczna stosowana jest rzadko, gdy leczenie zachowawcze nie jest skuteczne lub czyrak od początku ma znaczne rozmiary i wywołuje silny ból: lekarz natnie wówczas jego powierzchnię, pozwalając wydostać się ropnej wydzielinie.

Następnie przepłucze jamkę po czyraku płynem odkażającym; jeśli jest ona duża, może być konieczne założenie specjalnego drenażu mającego ułatwić dalsze opróżnianie się czyraka. Na koniec zaleci antybiotyk doustnie i lek przeciwbólowy. 

Należy pamiętać, że nieleczony czyrak ucha może być powodem bardzo groźnych powikłań: zakażenia opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu, zapalenia wsierdzia, zatok, ucha środkowego i wewnętrznego, bakterie z czyraka mogą także spowodować wytworzenie się ropnia mózgu.

Czyraków nie powinno się wyciskać samemu. Takie postępowanie może być bardzo niebezpieczne. 

Brak odpowiedniego odkażenia rąk i skóry wokół zmiany może doprowadzić do zaostrzenia infekcji i rozprzestrzenienia się jej na okoliczne tkanki. 

Jest to szczególnie groźne, jeśli dotyczy zmian w okolicy nosa, oczu i uszu. Przedostające się do krwi bakterie mogą łatwo dopro- wadzić do zakażenia opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu. 

Aby nie dopuścić do wystąpienia czyraka ucha, należy:

- dbać o czystość uszu, do mycia stosować mydło antybakteryjne, 

- uważać, żeby szampon, spreje do włosów i inne kosmetyki nie dostawały się do uszu, dobrze osuszać wnętrze ucha po kąpieli, 

- często wymieniać ręczniki na czyste, nie drapać wnętrza ucha ani nie czyścić go patyczkami higienicznymi (wtedy zamiast usuwać wydzielinę, wpycha się ją jeszcze głębiej, a przy tym, wsuwając patyczek głęboko do ucha, ryzykuje się uszkodzenie skóry lub błony bębenkowej),

- do usuwania nadmiaru woskowiny używać ciepłej parafiny lub specjalnego spreju bądź kropli z apteki.