Skandalista zza południowej granicy

Rzeźba, która została stworzona na zamówienie rządu czeskiego z okazji czeskiej prezydencji w Unii Europejskiej miała być dziełem artystów z 27 krajów członkowskich. Każdy artysta miał przedstawić w niej obraz swojego państwa. Jak się później okazało, wszystkie elementy zostały stworzone przez Davida Černego i jego współpracowników, a wizerunki poszczególnych państw wypadły raczej kontrowersyjnie.

Pierwsza praca Davida Černego, która zwróciła na siebie większą uwagę. Przedstawia trabanta o wielkich, masywnych nogach. Rzeźba miała być jego reakcją na masowe ucieczki Niemców z NRD do RFN przez niemiecką ambasadę w Pradze latem i jesienią 1989 roku.

W 1990 roku trabant stał jeszcze na praskim rynku głównym w ramach wystawy "Staromiejskie podwórza", później trafił do Lipskiego Forum Historii Współczesnej. Kopia do dziś stoi w ogrodzie niemieckiej ambasady w Pradze.

W 1991 roku, wraz z przyjacielem, David Černý przemalował na różowo czołg, którym Armia Czerwona wyzwoliła Pragę. Wojsko uznawszy to za akt wandalizmu, przywróciło mu poprzedni, zielony kolor.

Czołg był przemalowywany jeszcze kilkakrotnie: przez przedstawicieli centroprawicowej partii - na różowo, następnie przez wojsko -  na zielono i ostatecznie, gdy trafił już do wojskowego muzeum - znów na różowo. I tak już zostało.

Dzieło składa się z rzeźb przedstawiających raczkujące niemowlęta. Niektóre  są przytwierdzone do wieży telewizyjnej w praskiej dzielnicy Žižkov, inne znajdują się na Kampie, małej wyspie na Wełtawie. Rzeźby mają 3,5 m szerokości i 2,6 m wysokości. Nie mają twarzy.

Telewizyjna wieża na Žižkovie w 2009 roku została uznana przez portal VirtualTourist.com za drugą najbrzydszą budowlę na świecie. Aktuálně.cz napisał o niej wtedy tak: "Już sama w sobie jest wystarczająco brzydka i hańbiąca, ale małe raczkujące dzieci artysty Davida Černego zamieniły ją w coś, od czego naprawdę zakręci wam się w głowie."

Rzeźba mieszcząca się w praskim Pałacu Lucerna przedstawia patrona Czech, świętego Wacława siedzącego na koniu. Jest to nawiązanie do oryginalnego pomnika, który stoi na palcu św. Wacława, z tym, że tutaj koń jest zdechły i wisi do góry brzuchem.

Zdaniem niektórych rzeźba idealnie odzwierciedla czeską mentalność, która pozostaje obojętna wobec bezczeszczenia symboli narodowych. Naród czeski ponoć brzydzi się patosem - i dlatego często dochodzi między nami do nieporozumień.

Dwie męskie postacie stoją naprzeciw siebie i sikają na mapę Czech. Penisy mężczyzn są ruchome i mogą być sterowane przez oglądających za pomocą smsów. Pomimo wielu prób, penisów nie udało się ukraść. Takie rzeczy możliwe tylko u naszych południowych sąsiadów.

Parodia pracy Damiena Hirsta, "Shark". W oryginale jest to rekin zanurzony w formalinie, u Davida - jest to Saddam Hussein. Naturalnej wielkości, w samej bieliźnie, z rękami związanymi na plecach. Przez chwilę miała okazję gościć w bielskiej galerii BWA, została jednak stamtąd usunięta, jako zbyt kontrowersyjna.

7,5 - metrowa, metalowa głowa składająca się z poziomych segmentów znajduje się przed budynkiem Whitehall Corporate Center w miejscowości Charlotte w Południowej Karolinie. Rzeźba pełni rolę fontanny. Z jej ust do wielkiego zbiornika wypływa strumień wody.

Segmenty są ruchome. Artysta może poruszać nimi ze swojego mieszkania w Pradze.

Dwa wielkie wypięte tyłki, do których można wspiąć się po drabinach, a nawet zajrzeć do środka. Wewnątrz można zobaczyć filmy, w których czeski prezydent, Václav Klaus i artysta Milan Knížák karmią się nawzajem kaszą.

Golema łączy z Poznaniem postać rabina Jehudy Löwa ben Bakalela, który według legendy stworzył Golema w Pradze. Jednak miejscem urodzenia rabina była żydowska dzielnica w Poznaniu, gdzie przez wiele lat Bakalel był głównym rabinem miasta.

Inicjatorem ustawienia Golema w Poznaniu było Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych. Poznań jest dopiero trzecim miastem w Europie (po Pradze i Libercu), w którym znajduje się dzieło Davida Černego.

Ania Gaj

Więcej:

www.davidcerny.cz
www.futuraproject.cz