Tu spotykają się najlepsze śródziemnomorskie smaki. Co warto zjeść na Cyprze?
Słoneczna wyspa, na której warzywa dojrzewają przez cały rok, ma kuchnię bogatą, różnorodną i bardzo przyjazną dla polskiego podniebienia. Zawiła historia i liczne najazdy sprawiły, że kuchnia cypryjska łączy w sobie najlepsze śródziemnomorskie smaki. Sporo tu wpływów greckich, tureckich, bliskowschodniach, ale także włoskich, a nawet francuskich. Wszystko to połączone w mistrzowski sposób z unikalnymi akcentami charakterystycznymi właśnie dla tego miejsca.
![Cypryjskie smaki idealnie trafiają w polskie gusta](https://i.iplsc.com/000K89XSLWUHX9FC-C322-F4.webp)
Sezon turystyczny na Cyprze trwa cały rok. Jesienią czy zimą to idealna destynacja, by odetchnąć od mroźnych dni i świetna okazja, by degustować miejscowe specjały. Czego warto spróbować?
Sery halloumi i anari
Halloumi jest prawdopodobnie najsłynniejszym cypryjskim produktem. My znamy go głównie jako ser idealny do grillowania, ale na Cyprze przygotowuje się do na wszelkie możliwe sposoby: na zimno, na ciepło, smażony, grillowany a nawet gotowany. Ten półtwardy ser, dość tłusty, o elastycznej konsystencji i białej barwie przygotowuje się tradycyjnie z mleka owczego z dodatkiem koziego. Do podgrzanego mleka dodawana jest podpuszczka, a po ścięciu się mleka ser jest odciskany w foremkach, a następnie ponownie gotowany w serwatce - to dzięki temu procesowi uzyskuje swój wysoki punkt topnienia, cechę, która przyniosła mu światową sławę. Sałatka ze świeżych warzyw dojrzałych w cypryjskim słońcu i z kawałami grillowanego sera obficie skropiona sokiem z cytryny (Cypryjczycy robią tak z każdą przystawką) to obowiązkowy wstęp do cypryjskiej uczty.
![Grillowany ser halloumi w Tochni Tavern](https://i.iplsc.com/000K84APOU7J2QID-C322-F4.webp)
Nieco mniej znany na świecie, ale bardzo popularny na Cyprze jest ser anari, nazywany często cypryjską ricottą. Wytwarzany jest z serwatki pozostałej przy produkcji innych serów i przeznaczony do bezpośredniego spożycia (nie jest zbyt trwały) lub suszony z dodatkiem soli. Świeżym anarii Cypryjczcy zajadają się na śniadanie, polewając go miodem lub syropem z karobu. Nadziewają nim też słodkie pierożki bourekia lub wypieki z ciasta filo.
![Ser anari z miodem i cynamonem oraz z syropem z karobu](https://i.iplsc.com/000K89YB15NVGMTA-C322-F4.webp)
Inne popularne sery to: halitzia, kefalotiri i feta.
![Pomidory zapiekane z serem feta w Tochni Tavern](https://i.iplsc.com/000K84LDC13FV545-C322-F4.webp)
Cypryjskie meze
Przystawki to prawdziwy urok cypryjskiego ucztowania. I tu ser haloumi będzie wiódł prym, zacznijmy więc od sera grillowanego, ruloników z ciasta filo z nadzieniem serowym skropionych miodem, cypryjskich sałatek, zawsze ze świeżych warzyw. Aromatyczne, pomidory, ogórki, sałaty, oliwki, natka pietruszki, kolendra i bardzo popularna mięta, posypane ziarenkami granatu, hojnie polane miejscową oliwą i sokiem z cytryny znajdziemy w menu pod nazwą sałatka grecka/cypryjska/wiejska.
![Sałatki i dipy w Tochni Tavern](https://i.iplsc.com/000K84ENQYM9FFRN-C322-F4.webp)
Cypryjczycy zresztą wszelkie przystawki obficie skrapiają tymi dodatkami, dlatego meze często są podawane z dodatkowymi ćwiartkami cytryny. Świeże pieczywo (pitta) pojawi się w towarzystwie pysznych dipów: hummusu, talattouri (to cypryjska wersja tzatziki, do przygotowania której wykorzystuje się labna, świeży ser z odsączonego jogurtu), tahini, melizanosalata (dip z bakłażana z tahini).
![Kolokithokeftedes, kotleciki z cukinii](https://i.iplsc.com/000K84FV67HX62TY-C322-F4.webp)
No i warzywa: bakłażany zapiekane w sosie pomidorowym lub bakłażany zapiekane z papryką, kolokithokeftedes, czyli przepyszne placuszki z cukinii i pomidory zapiekane z serem feta. Na stole nie może zabraknąć lokalnych oliwek.
Meze sprzyjają budowaniu więzi przy stole, najlepiej zamówić kilka i dzielić się z pozostałymi uczestnikami biesiady.
![Filo z serowym nadzieniem](https://i.iplsc.com/000K84N5P94V3PET-C322-F4.webp)
Dania główne. To był dopiero początek!
Cała trudność w cypryjskim ucztowaniu? Meze są przepyszne, a przecież trzeba zostawić jeszcze miejsce na danie główne! Souvalki, cypryjskie szaszłyki z mięsa wieprzowego, jagnięcego, kurczaka lub czasami kiełbasek sheftalia są częsty wyborem podobnie jak musaka.Mieszkańcy wyspy zajadają się też daniami na bazie roślin strączkowych, np. fasoladą.
![Bakłażany zapiekane z papryką](https://i.iplsc.com/000K84G7RV4YGGW9-C322-F4.webp)
Ale popularnym daniem, którego z całą pewnością nie można pominąć jest stifado. To wołowy gulasz, który dosłownie rozpływa się w ustach. Mięso z dodatkiem karmelizowanych cebulek perłowych, przetartych pomidorów i przypraw (jałowiec, liść laurowy, cynamon, ziele angielskie, pieprz) podlane oliwą i czerwonym winem gotuje się na małym ogniu długie godziny, by uzyskać właściwą konsystencję. Ponoć tradycyjnie wykorzystywano do tego piece chlebowe, ale obecnie często używa się też wolnowarów.
![Stifado](https://i.iplsc.com/000K84G2JLE7UPXJ-C322-F4.webp)
Powolne gotowanie to także sekret innego cypryjskiego przysmaku, jagnięciny kleftiko. Jagnięcina marynowana w oliwie, soku z cytryny i ziołach jest następnie długie godziny duszona w szczelnym zamknięciu. Ponoć nazwa wywodzi się od greckiego słowa "kleftis" oznaczającego złodzieja. Skracając długą historię, starożytnym twórcom dania zależało na tym, aby gotować w sposób, który nie zdradziłby ich położenia. Zawijali więc mięso w pergamin, oblepiali gliną i piekli powoli w specjalnie do tego wykopanych jamach.
Zarówno stifado jak kleftiko (podobnie zresztą jak inne dania) są szeroko rozpowszechnione nie tylko na Cyprze, ale i w Grecji. Różnica tkwi w szczegółach. Cypryjczycy, o wiele bardziej pod wpływem kuchni Lewantu, chętnie dodadzą do swoich dań cynamonu lub kuminu i raczej unikają czosnku, od którego nie stronią z kolei Grecy.
Czytaj również: Cypr. Słoneczna wyspa, na której kochają Polaków
Ryby i owoce morza. Będzie pysznie!
![Taramas, dip z ikrą ma lekko różowy kolor](https://i.iplsc.com/000K89Z3MWPSUX73-C322-F4.webp)
Dla smakoszy ryb i owoców morza wyspa położona na morzu śródziemnym jest oczywiście rajem. W nadmorskich miejscowościach nie brakuje przyportowych restauracji, w których skosztujemy przysmaków z ostatniego połowu. I tu ucztowanie warto rozpocząć od meze, bo w rybnej restauracji wśród dipów pojawi się taramas (taramosalata) na bazie ikry.
![Meze w rybnej tawernie Zephyros w Larnace](https://i.iplsc.com/000K89ZHDYS1T1QK-C322-F4.webp)
Na początek uczty sprawdzą się też owoce morza i drobne ryby, ale pamiętajcie by zostawić nieco miejsca na te większe. Zajadajcie się krewetkami, kalmarami, mątwami, ośmiornicami, kałamarnicami. Czekają też na was: czerwone barweny, bopsy, okonie morskie, dorady mieczniki, kielce i morlesze.
![Ryby w restauracji Zephyros w Larnace](https://i.iplsc.com/000K8AG9CBJR8XXX-C322-F4.webp)
Słodycze i desery
Cypryjczycy często zamiast deseru wybierają owoce lub ser skropiony syropem z karobu. Jednak miłośnicy słodkości nie będą zawiedzeni. Od znanej także z Bałkanów czy Turcji baklawy, poprzez ravani (ciasto z semoliny skropione syropem), aż po bourekia (kruche pierożki ze słodkim nadzieniem z sera anari) czy kukurydziany budyń mahlepi - wybór okaże się całkiem spory.
![Mahlepi, Commandaria, ciasto ravani](https://i.iplsc.com/000K89ZV4KK4XAOJ-C322-F4.webp)
Loukoumi (kostki z żelu na bazie wody, cukru i skrobi, często z dodatkiem orzechów i różnych aromatów) to bardzo popularny przysmak i świetny pomysł na prezent. Choć te słodycze znane też jako lokum są przedmiotem zaciekłego grecko-tureckiego sporu, to warto zaznaczyć że Cypr jest jedynym krajem posiadającym chronione oznaczenie geograficzne tego produktu. Kolejny przysmak, którego nie można pominąć to soushoukos, podłużne laski z migdałów lub orzechów zatopionych w masie zagęszczonego soku winogronowego z wodą różaną i mastyksem. Czasami doprawiane syropem z karobu lub granatu.
Karob. Niedoceniany cypryjski przysmak
A skoro karob pojawił się już kilka razy, warto wyjaśnić czym on jest. Strąki szarańczynu strąkowego (drzewa karobowego) nazywane też chlebkiem świętojańskim po zmieleniu dają jasnobrązowy proszek nazywany karobem, można z nich także pozyskać syrop. Karob często porównywany jest do kakao (wygląda podobnie i może mieć podobne zastosowanie) jednak w smaku go nie przypomina. Jest słodkawy z lekko daktylową nutą, ma też przyjemny aromat. Można go zaparzać i pić, dodawać do ciast i deserów. Jest naturalnie słodki, nie wymaga zatem dosładzania. Ma też kilka innych zalet: nie zawiera kofeiny, teobrominy glutenu, ma niską zawartość tłuszczu, za to sporo minerałów i witamin. Cypryjczycy są mistrzami w wykorzystaniu karobu i warto bliżej zaznajomić się z tym smakiem. Słodycze i inne wyroby na jego bazie świetnie nadają się też na prezent
Cypryjska oliwa
![](https://i.iplsc.com/000K84N88AR1RTTM-C322-F4.webp)
Oliwa i sok z cytryny to składniki, które znajdziemy w niemal każdym cypryjskim przepisie, a i tak mieszkańcy wyspy chętnie dodadzą jeszcze porcję ekstra już na talerzu. A ile takich na przykład pomidorów wyrosłych w cypryjskim słońcu nie zabierzemy ze sobą do kraju, to oliwę już tak. Można ją kupić bezpośrednio od producenta, gdyż gospodarstwa chętnie organizują degustacje, a podczas odwiedzin można nie tylko nabyć produkty w bardzo przystępnych cenach, ale też dowiedzieć się sporo o procesie produkcji.
![W Ktima Erotokritos można nie tylko degustować oliwę i nabyć produkty, ale też dowiedzieć się więcej o procesie produkcji](https://i.iplsc.com/000K8A0BJVULGJC3-C322-F4.webp)
Na winnym szlaku
Na Cyprze wyznaczono także 7 winnych szlaków. Odwiedziny w winnicy to doskonała okazja do degustowania win z lokalnych szczepów takich jak Mávro (dostępny właściwie tylko lokalnie) czy Maratheftika, Ofthalmo, Lefkada, Malaga i Xynisteri.
Koniecznie trzeba też spróbować Commandarii. To słodkie deserowe wino uznawane jest za "flagowy" cypryjski produkt i wręcz obrosło legendami. Uchodzi za jedno z najstarszych win na świecie, raczyć się nim mieli starożytni Grecy i Egipcjanie, a osmański sułtan Sulejman II zorganizował inwazję na Cypr, by zapewnić sobie stałe dostawy trunku.
![W winnicy Ktima Christoudia można nie tylko degustować wina, ale też poznać proces ich produkcji. Tu mozna też zobaczyć, jak powstają słynne soushoukos i nabyć różne lokalne produkty](https://i.iplsc.com/000K89WE6446KBVH-C322-F4.webp)
Jak powstaje? Grona białych winogron ze szczepu Xynisteri i czerwonych Mávro wyrosłych na zboczach gór Troodos (produkuje się je jedynie w 14 gminach) podsuszane są na słońcu, poddawane powolnej fermentacji, a wino musi leżakować w beczkach dębowych przez minimum 2 lata.
Czytaj również: Cypr. Słoneczna wyspa, na której kochają Polaków