Co dolega tarczycy

Tarczyca odpowiada za regulację metabolizmu. To w niej produkowane są hormony wpływające m.in. na gospodarkę wapniowo-fosforową organizmu. Poziom jodu, zarówno zbyt niski, jak i zbyt wysoki, zaburza syntezę hormonów tarczycy. Jeśli nie funkcjonuje ona prawidłowo, ma to wpływ na cały organizm.

Wahania masy ciała, senność lub problem z zasypianiem, drżenie rąk, suchość skóry czy kołatanie serca, to tylko niektóre z symptomów schorzenia.

Nie tylko poziom jodu jest przyczyną choroby. Według specjalistów, nie bez wpływu na pracę tarczycy pozostają stres, palenie tytoniu oraz estrogeny (kobiety chorują dziesięciokrotnie częściej niż mężczyźni). Schorzenia tarczycy mają też często związek z chorobami autoimmunologicznymi.

Zdiagnozowanie problemu z tarczycą bywa bardzo trudne. Wynika to z faktu złożoności objawów i pokrywania się ich z symptomami innych zaburzeń. U chorych na nadczynność lub niedoczynność tarczycy występują objawy analogiczne do tych, które wskazują na choroby psychiczne, np. chorobę dwubiegunową. Dlatego nawet jeśli nie podejrzewasz zaburzeń pracy tarczycy, regularnie badaj poziom tyreotropiny (TSH) we krwi. Jeśli wynik nie będzie prawidłowy, należy sprawdzić stężenie wolnych hormonów tarczycy: tyroksyny (fT4) i trijodotyroniny (fT3).

Tarczycę można zbadać również przy pomocy USG, scyntygrafii (pacjent otrzymuje doustnie lub dożylnie znacznik i kładzie się na specjalnym stole, umieszczając dół szyi pod aparatem z czujnikiem) lub biopsji cienkoigłowej (brzmi groźnie, ale badanie jest całkowicie bezbolesne).

Jak wygląda leczenie? Polega ono na przywróceniu równowagi w produkcji hormonów. Pomagają w tym farmaceutyki: hormony lub leki hamujące ich produkcję. Cały czas należy pozostawać w kontakcie z lekarzem i sprawdzać, czy poziom hormonów wraca do normy. Bardzo ważną rolę w leczeniu odgrywa także dieta. W niektórych przypadkach nadczynności tarczycy, np. gdy leki powodują efekty uboczne, wymagane jest operacyjne wyeliminowanie nieprawidłowej tkanki tarczycowej.

Ryby - Najwięcej tego pierwiastka znajduje się w dorszu, mintaju, halibucie, wędzonych łososiach i makrelach.

Nabiał - Gouda, ementaler, ser twarogowy, kefir, maślanka, jogurt i mleko także zawierają jod.

Warzywa - Jod znajdziesz w brokułach, szpinaku, zielonym groszku, białej kapuście oraz fasoli.

Orzechy laskowe i czekolada to nie tylko smaczne przekąski, ale też przysmaki pomagające uzupełnić niedobory jodu.

Trudności ze snem i koncentracja to zazwyczaj pierwsze objawy tego schorzenia. Przy nadczynności tarczyca wydziela zbyt dużo hormonów, co powoduje przyspieszenie produkcji energii w organizmie. Chory jest pobudzony i nieskoordynowany ruchowo.

Guzki toksyczne i zapalenie są najczęściej odpowiedzialne za nadprodukcję hormonów. Czasem u podłoża choroby leży hormon produkowany przez łożysko w czasie ciąży, rzadko winne są choroby przysadki.

Usuwanie nieprawidłowych tkanek. W przypadku zapalenia tarczycy leczenie farmakologiczne zazwyczaj w zupełności wystarcza. Guzki zawsze wymagają eliminacji. Można się ich pozbyć przez doustne przyjęcie jodu promieniotwórczego, za pomocą wstrzyknięć etanolu lub przez zabieg chirurgiczny.

Senność, duszność i bóle stawów. To pierwsze sygnały ostrzegawcze. Na niedoczynność, czyli niedobór hormonów, wskazywać mogą także stałe odczuwanie zimna, częste zaparcia, obrzęki powiek i twarzy, łamliwość i wypadanie włosów.

Nadużywanie preparatów z jodem uznawane jest za jedną z głównych przyczyn wzrostu zachorowań na niedoczynność tarczycy. Niewiele osób wie, że łatwo przedawkować jod, i że ma to poważne konsekwencje! Choć brzmi to paradoksalnie, właśnie nadmiar jodu prowadzi do niedoczynności.

Metoda małych kroków. Niedoczynność tarczycy leczy się, podając pacjentowi odpowiednie dawki hormonów. Z biegiem czasu dawki leków zmieniają się. Terapia jest długotrwała i wymaga wykonywania badań kontrolnych. Uzbrój się w cierpliwość, na efekty warto poczekać.

Czy sól jodowana jest szkodliwa? Jodowanie soli spożywczej rozpoczęto w 1997 roku. Dzięki temu udało się wyeliminować problem tzw. wola endemicznego, prowadzącego do niedorozwoju intelektualnego. Przeciwnicy soli jodowanej uważają, że przyczynia się do choroby Hashimoto, związanej z nadmiarem jodu w diecie. Jednak bardzo trudno jest przedawkować jod, spożywając go w pożywieniu - dawki są zbyt małe. Może to się zdarzyć osobom, które suplementują go bez konsultacji z lekarzem.

Jod może być szkodliwy dla alergików.

Czy wyjazd nad morze pomaga uzupełnić niedobory jodu? Wysokie stężenie jodu w powietrzu nad morzem sprawia, że podróż nad Bałtyk wzmocni naszą odporność. Jod dostaje się do organizmu także podczas kąpieli morskich i solankowych. Efekt nie utrzymuje się jednak długo.

Co to jest hashimoto?

To choroba autoimmunologiczna, która ściśle wiąże się z układem odpornościowym. W wyniku nieprawidłowego pobudzenia układu immunologicznego dochodzi do powstawania przeciwciał przeciwko własnej tarczycy. Powoduje to przewlekłe niebolesne zapalenie tarczycy, powoli niszczące ten gruczoł i prowadzące do zmniejszenia produkcji hormonów. Hashimoto jest najczęstszą przyczyną niedoczynności tarczycy. Choroby nie da się wyleczyć, ale przyjmując odpowiednie leki, można normalnie funkcjonować.

Czy istnieją naturalne metody leczenia?

Oczywiście, choć nie we wszystkich wypadkach są wystarczające. Przy niedoczynności tarczycy bardzo ważna jest dieta. Włącz do niej wodorosty (np. algi, spirulinę czy nori), żurawinę, sól himalajską, ocet jabłkowy i pestki dyni. Z kolei w przypadku nadczynności warto wyeliminować cukier, tłuszcze nasycone, brzoskwinie i gruszki. W obu przypadkach pomocne będzie stosowanie technik relaksacyjnych, które pomagają się wyciszyć i tym samym pozytywnie wpływają na pracę tarczycy.

Czy można zapobiec chorobie?

Profilaktyka ma istotne znaczenie. Zdrowa dieta i panowanie nad stresem to podstawa. Niestety, ważne są też czynniki genetyczne.

SHOW 10/2017