Dnę pokonasz dietą
Podagra lub choroba bogaczy to potoczne określenia dny moczanowej. Niegdyś zapadali na nią przeważnie ci, którzy jadali zbyt dużo mięsa. Jest to choroba przemiany materii. Polega na nadmiernym wytwarzaniu kwasu moczowego.
Jego kryształki gromadzą się i odkładają w mięśniach oraz stawach, wywołując stany zapalne i ból. Nie wiadomo, co powoduje te zaburzenia. Na dnę nie ma także skutecznego lekarstwa. W pierwszym okresie choroby nie ma żadnych objawów. Jedyną oznaką schorzenia jest podwyższone stężenie kwasu moczowego we krwi. Można je wykryć podczas analizy krwi.
Jeśli jednak nie ma wskazań lekarskich (czyli niepokojących objawów) - takich badań się nie wykonuje. W drugim okresie choroby pojawiają się już objawy. Przyjmują one postać napadów dny moczanowej. Choroba najczęściej daje o sobie znać w nocy. Pojawia się podwyższona temperatura ciała, obrzęki i ból stawów.
Na dnę częściej chorują mężczyźni niż kobiety. Panie aż do menopauzy są chronione przed podwyższeniem stężenia kwasu moczowego we krwi przez żeńskie hormony płciowe. Dlatego zapadają na dnę rzadziej i w późniejszym wieku. U panów choroba zazwyczaj ujawnia się między 45. a 60. rokiem życia. Jeśli zacznie się przed trzydziestką, wówczas ma znacznie cięższy przebieg.
Zachorowaniu na dnę moczanową sprzyja niewłaściwy sposób odżywiania - jedzenie dużych ilości tłustego mięsa i częste picie wysokoprocentowych napojów alkoholowych. Mięso, zwłaszcza wieprzowina, zawiera duże ilości puryn. Są one podstawowymi elementami budulca każdej komórki zwierzęcej i roślinnej.
Naturalnym produktem rozpadu puryn jest natomiast kwas moczowy. W alkoholu, gdzie jest destylat, komórek zwierzęcych ani roślinnych nie ma, nie zawiera więc puryn. Jest jednak zakazany, ponieważ wyzwala ostre dnawe zapalenie stawów, niszczy również wątrobę.
W leczeniu dny bardzo ważna jest przede wszystkim odpowiednia dieta, która pomaga obniżyć poziom kwasu moczowego we krwi. Podstawowe zalecenia dotyczące żywienia w tej chorobie brzmią:
- chory powinien jadać regularnie, 4-5 małych posiłków dziennie, najlepiej co 2-3 godziny;
- ostatni posiłek należy spożyć cztery godziny przed snem, aby nie dopuścić do zatrzymywania w organizmie kwasu moczowego, co wywołuje ból;
- z jadłospisu trzeba wykluczyć produkty zawierające dużo puryn, z których powstaje ponad 100 mg kwasu moczowego;
- jeśli chory nie ma cukrzycy ani zaburzeń lipidowych (podwyższony poziom cholesterolu i trójglicerydów), zalecane są: masło, śmietana, miód i cukier. Osoby takie mogą smarować pieczywo masłem, dodawać odrobinę śmietany i masła do zup oraz sosów, a pieczywo jeść z dżemem lub miodem;
- warto pamiętać, aby pić co najmniej 8-10 szklanek płynów dziennie. Picie wody przyspiesza wydalanie kwasu moczowego w nerkach i zapobiega powstawaniu kamieni nerkowych. Najlepsze będą: woda mineralna alkaliczna, np. Zuber lub słaba herbata, herbaty ziołowe i owocowe, soki warzywne i owocowe (najwyżej 1-2 szklanki dziennie), koktajle owocowe;
- potrawy powinny być łagodne w smaku i mało pikantne. Należy je gotować, dusić bez obsmażania na tłuszczu i piec bez dodatku tłuszczu. Zupy i sosy gotuje się wyłącznie na wywarach warzywnych, trzeba zrezygnować z wywarów na kościach i na grzybach;
- w diecie niskopurynowej zalecanej przy dnie moczanowej dopuszcza się spożywanie produktów, które w sumie dostarczają 300 mg kwasu moczowego (w ciągu całego dnia).
W okresie ataków dny moczanowej zaleca się jednak wprowadzenie jeszcze bardziej restrykcyjnej diety. Powinna ona być złożona z produktów, które w sumie dostarczają nie więcej niż 120 mg kwasu moczowego dziennie. Atakom dny moczanowej można zapobiegać, nie tylko przestrzegając właściwej diety.
Zapamiętaj kilka prostych zasad, dzięki którym oddalisz chorobę na wiele lat, a może nawet na zawsze.
Utrzymuj prawidłową masę ciała. Otyłość sprzyja nie tylko nawrotom choroby, ale również deformacji stawów, co znacznie nasila ból. W chudnięciu pomaga przestrzeganie zasad diety na dnę moczanową, która jest niskokaloryczna.
Do słodzenia napojów wybierz słodzik (aspartam), bo to pozwoli ograniczyć kalorie. Inne zamienniki cukru (fruktoza, sorbitol, ksylitol) stosowane w produktach dla diabetyków nie są wskazane przy dnie.
Ćwicz regularnie (co najmniej 3 razy w tygodniu po 45 minut), aby zachować elastyczność i pełną ruchomość stawów. Unikaj jednak ich obciążania. Najlepiej, jeśli odpowiednie ćwiczenia dobierze ci i zademonstruje rehabilitant. Potem możesz już ćwiczyć sama w domu.
To możesz jeść!
Podstawowymi składnikami diety powinny być produkty z niewielką ilością puryn, z których powstaje mniej niż 50 mg kwasu moczowego. Są to: nabiał: chudy twaróg, mleko, wędlina: szynka gotowana, warzywa: buraki czerwone, cebula, chrzan, cukinia, kapusta biała, kapusta kwaszona, marchew, ogórki, pomidory, grzyby (kurki), rzodkiewka, sałata, kapusta pekińska, ziemniaki i oliwki, owoce: ananas, agrest, brzoskwinie, czereśnie, gruszki, jabłka, kiwi, maliny, pomarańcze, porzeczki, truskawki, winogrona lub wiśnie. ziarna słonecznika, sezamu, orzechy laskowe, ziemne lub włoskie.
W małych ilościach, ale nie podczas ataku dny
W ograniczonych ilościach można jeść produkty, z których powstaje od 50 mg do 100 mg kwasu moczowego. Jednak podczas ataku dny najlepiej w ogóle wykluczyć z diety. Są to: ryby: flądra lub lin, mięso i wędliny: wołowina - kiełbaski "frankfurterki", parówki, warzywa: dynia, zielona fasolka szparagowa, jarmuż, kapusta czerwona i włoska, fasola, groch, owoce: banan i melon.
Tego unikaj
Z jadłospisu należy wykluczyć produkty zawierające dużo puryn, z których powstaje ponad 100 mg kwasu moczowego. Są to: ryby: dorsz, karp, łosoś, makrela, pstrąg, sandacz, sola, szczupak, szprotki wędzone, sardynki, śledzie, mięso: cielęcina, jagnięcina, wołowina (rostbef), wieprzowina (karkówka, golonka, szynka), dziczyzna, drób: kurczak pieczony, gęś, warzywa: brokuły, kalafior, brukselka, groszek zielony, kukurydza, papryka, por, szpinak, rabarbar, grzyby: pieczarki, prawdziwki, kakao, kawa, mocna herbata.
Świat i Ludzie 43/2013
Więcej porad:
