Kobiece operacje, których nie musisz się bać

Podjęcie decyzji o takiej operacji nie jest łatwe ani dla kobiety, ani dla lekarza. Zwykle zabiegi ginekologiczne wykonuje się, gdy inne metody są nieskuteczne lub nie ma innego sposobu leczenia. Warto wiedzieć m.in. jakie operacje i kiedy się przeprowadza, jak się do nich przygotować, jak wygląda zabieg, ile trwa powrót do zdrowia.

Kiedy się ją wykonuje? Jest konieczna, jeśli wynik badania cytologicznego wykaże nieprawidłowości (w opisie widnieje: dysplazja, skróty: CIN1, CIN2, HSIL, ASC-H lub AGC).

Na czym polega? Za pomocą pętli elektrycznej, lasera lub skalpela lekarz wycina stożkowaty fragment szyjki macicy. Zabieg wykonuje się w znieczuleniu miejscowym, osoby starsze lub przewlekle chore mogą być operowane w znieczuleniu ogólnym. Konizacja trwa od kilku do kilkudziesięciu minut (20-30 min). Odcięty fragment szyjki jest potem badany histopatologicznie (czyli pod mikroskopem sprawdza się, czy są komórki rakowe). Jeśli okaże się, że to tylko dysplazja - pacjentka jest wyleczona. Jeśli jednak specjalista znajdzie komórki rakowe, konieczne będzie dalsze leczenie.

Jak się przygotować? Jeśli miesiączkujesz, zabieg powinien odbyć się w pierwszej połowie cyklu, po zakończeniu krwawienia. Po menopauzie nie ma to znaczenia. Należy jednak wykluczyć (trzeba wykonać cytologię) i wyleczyć ewentualne infekcje intymne.

Po zabiegu. Przez 2-3 tygodnie mogą utrzymywać się wodniste upławy lub plamienie. Około 10. dnia po konizacji może pojawić się niewielkie krwawienie związane z gojeniem rany szyjki macicy. Po miesiącu konieczna jest kontrola. Wtedy można podjąć współżycie.

Kiedy się je wykonuje? Macicę trzeba usunąć w przypadku inwazyjnego (powodującego przerzuty) raka szyjki macicy lub jajnika, raka trzonu macicy oraz innych nowotworów narządów wewnętrznych, które dają przerzuty (np. raka jelita, żołądka). Decyzję o usunięciu macicy podejmuje się również w wypadku nawracających mięśniaków, które mogą powodować bardzo obfite krwawienia lub przedłużające się miesiączki, co jest nie tylko uciążliwe, ale może też zagrażać zdrowiu. U pań po menopauzie, w starszym wieku zdarza się, że trzeba usunąć macicę z powodu jej obniżania się i wypadania narządów rodnych. Innym powodem operacji jest przerost endometrium (błony śluzowej macicy), którego czasem nie można wyleczyć w inny sposób. W przypadku endometriozy powodującej bardzo silne krwawienia prowadzące do niedokrwistości nie dającej się opanować za pomocą leków, także trzeba usunąć macicę. 

Na czym polega? Wybór techniki operacji zależy od diagnozy i wyników badań. Metoda tradycyjna polega na otwarciu jamy brzusznej i usunięciu macicy. Przezpochwowe usunięcie macicy wykonuje się najczęściej z powodu wypadania macicy i pochwy. Podczas operacji metodą laparoskopową lekarz tuż przy pępku robi ok. dwucentymetrowe nacięcie, przez które wprowadza laparoskop, a przez nacięcie w dole brzucha mikronarzędzia i odcina macicę od podtrzymujących ją więzadeł oraz pochwy. Następnie przecina macicę na małe części i wydostaje przez nacięcie w brzuchu lub przez pochwę. Taki zabieg wykonuje się, np. przy niezbyt dużych mięśniakach. Zabiegi wykonuje się w narkozie lub znieczuleniu zewnątrzoponowym (częściej). 

Jak się przygotować? Konieczne jest badanie ginekologiczne, USG przezpochwowe, często wziernikowanie macicy, czyli histeroskopia. 

Po zabiegu. Po tradycyjnej operacji trzeba pozostać w szpitalu zwykle 6-10 dni, po przezpochwowym usunięciu ok. 4 dni, a po laparoskopii - ok. 5 dni. Przez co najmniej miesiąc należy się oszczędzać, nie pracować fizycznie, zwłaszcza nie dźwigać. 

Kiedy się je wykonuje? Zabieg przeprowadza się wówczas, gdy występują na nich guzy. 

Na czym polega? Jeśli z badań wynika, że są łagodne - zmianę usuwa się laparoskopowo. Ale też nie zawsze, np. u pacjentek po cesarskich cięciach, które mają dużo zrostów, przeprowadza się klasyczną operację. Tradycyjne cięcie wykonuje się również, gdy badania wskazują, że zmiany na jajnikach mają charakter nowotworowy. Wówczas, jeśli nie ma potrzeby usunięcia całego narządu rodnego, trzeba wyciąć jajnik z jajowodem. Kiedyś usuwano tylko jajnik, jednak najnowsze badania wykazały, że punktem wyjścia raka jajnika nie jest jajnik, ale właśnie jajowód. Dlatego trzeba usunąć jeden i drugi narząd. 

Jak się przygotować? Konieczne są badania takie jak do każdej operacji ginekologicznej (patrz ramka). 

Po zabiegu. Jeśli jesteś przed menopauzą, twoje jajniki produkowały hormony. Dlatego, gdy zostaną usunięte, już w pierwszej lub drugiej dobie po zabiegu pojawią objawy (tzw. wypadowe) związane z brakiem hormonów i przekwitaniem, czyli: uderzenia gorąca, kołatanie serca, intensywne poty. Zmiany są bardzo gwałtowne i wymagają szybkiego leczenia. Dlatego po operacji powinnaś otrzymać dużą dawkę estrogenów. Jeżeli podczas zabiegu pozostawiono macicę, dalsze leczenie polega na podawaniu żeńskich hormonów: estrogenu, progestagenu, a czasem i niewielkiej dawki androgenu, męskiego hormonu, który wpływa na aktywność życiową. Im jesteś młodsza, tym dłużej będziesz przyjmować hormony. Są konieczne, aby nie doszło do zaburzeń pracy innych narządów, np. serca, wątroby czy trzustki. Terapia powinna być indywidualnie dobrana i trwać dopóki nie osiągniesz tzw. średniego wieku przekwitania, czyli około 51. roku życia. Jeżeli więc zostaniesz zoperowana w 38. roku życia, powinnaś stosować leki przez 13 lat. Oprócz tego konieczne są leki zapobiegające osteoporozie, bo brak estrogenu niszczy także kości.

Na zabieg kieruje ginekolog na podstawie wcześniejszych badań (np. histeroskopii, USG przezpochwowego czy kolonoskopii). Ze skierowaniem udajesz się do przychodni przyszpitalnej, gdzie otrzymasz listę koniecznych badań, są to: morfologia, poziom cukru, elektrolity, EKG, RTG klatki piersiowej. O terminie zabiegu zazwyczaj szpital informuje telefonicznie. Do szpitala zgłaszasz się ze skierowaniem i dowodem osobistym. 

Przed operacją wykonuje się także: posiew z pochwy (pozwala wykryć szkodliwe bakterie, grzyby lub pasożyty) i cytologię - dzięki niej można wykluczyć stan zapalny spowodowany np. przez wirus HPV. Warto też mieć aktualne szczepienie przeciw WZW typu B.

Zobacz także: