Siedem pytań o opryszczkę
Jak to jest, że jedni co chwilę zmagają się z opryszczką, a inni są od niej wolni?
Jeśli wirus opryszczki raz wnika do organizmu, to pozostaje w nim już do końca życia. Czai się w komórkach naskórka, a także w zwojach nerwowych. U jednych uaktywnia się raz na kilka lat, u innych nawet raz w miesiącu. Częstym atakom sprzyjają choroby związane z deficytem odporności, np. atopowe zapalenie skóry czy zakażenie HIV. Ale mnóstwo osób, które wielokrotnie doświadcza nawrotów opryszczki, nie ma zaburzeń odporności ani chorób przewlekłych, które mogłyby jej sprzyjać. Prawdopodobnie chodzi tu o jakąś wrodzoną niedoskonałość w funkcjonowaniu układu odpornościowego.
Co prowokuje kolejne nawroty?
Wszelkie czynniki, które wpływają na obniżenie odporności: przemęczenie, niewyspanie, stres, także duże nasłonecznienie (promieniowanie UV jest silnym immunosupresantem), nagła zmiana temperatury, wyziębienie organizmu czy miesiączka. U wielu osób wykwity (charakterystyczne pęcherzyki) pojawiają się zawsze po wizycie u stomatologa, co może mieć związek zarówno ze stresem, jak i drobnymi urazami powstałymi wskutek rozciągania ust. Bardzo często nawrót opryszczki następuje po inwazyjnych zabiegach dermatologicznych, takich jak na przykład głębokie peelingi czy zabiegi laserowe.
Jak zareagować, gdy poczujemy w okolicy warg znajome mrowienie zwiastujące wykwit?
Osoby, które mają skłonność do częstych nawrotów opryszczki, powinny mieć w apteczce przepisany przez lekarza doustny preparat zawierający acyklowir lub famcyklowir - to substancje o działaniu przeciwwirusowym. Należy go zażyć natychmiast, gdy tylko poczujemy, że wirus znowu zaatakował. Jeśli nie mamy leku, możemy kupić w aptece bez recepty preparat na bazie wyciągu z jeżówki purpurowej, który mobilizuje układ odpornościowy do walki. Warto też sięgnąć po krem z substancją przeciwwirusową dostępny bez recepty i aplikować go na zainfekowane miejsce kilka razy dziennie. W tym czasie lepiej nie przebywać na słońcu.
Czy objawy opryszczki można skrócić?
Błyskawiczna reakcja daje szansę stłumienia ataku opryszczki w zarodku. Być może w ogóle nie dojdzie do wykwitu, a jeśli nawet, to można liczyć na to, że nie będzie utrzymywał się kilka czy kilkanaście dni, tylko ograniczy do jednego, dwóch. Gdy pojawi się pęcherzyk z wydzieliną, dodatkowo można nałożyć maść cynkową, by go osuszyć.
O czym może świadczyć seria ataków opryszczki i czy da się ją powstrzymać?
Zazwyczaj jest sygnałem osłabienia organizmu, wówczas najskuteczniejszym lekarstwem jest odpoczynek. Jeśli opryszczka pojawia się częściej niż 6-7 razy w roku, to warto porozmawiać o tym z lekarzem rodzinnym lub dermatologiem. Ja w takiej sytuacji przepisuję pacjentom kilkutygodniową albo kilkumiesięczną kurację doustnym preparatem przeciwwirusowym, który powstrzymuje kolejne ataki. Zdarza się, że po zakończeniu leczenia opryszczka natychmiast wraca. Wtedy trzeba rozważyć terapię ciągłą niższymi dawkami leku z kontrolnymi przerwami co jakiś czas.
Jeśli wiemy, że opryszczka dopada nas zawsze na nartach albo na plaży, to czy ten atak można jakoś uprzedzić?
Radzę przed wyjazdem wybrać się do lekarza i poprosić o receptę na tabletki przeciwwirusowe. Zażywając je w dniu wyjazdu oraz przez cały czas jego trwania, mamy szansę uniknąć ataku opryszczki. Profilaktyczne przyjmowanie leków przeciwopryszczkowych zalecam także przed poważniejszymi zabiegami z zakresu medycyny estetycznej twarzy.
W jaki sposób przenosi się zakażenie?
Jakie środki ostrożności trzeba zachować, by nie zarazić domowników? Wirusem można zakazić się głównie przez dotyk, rzadziej drogą kropelkową. Aby go nie rozprzestrzeniać, powinniśmy w czasie ataku opryszczki unikać pocałunków. Nie wolno też rozdrapywać ranek wokół ust ani zrywać strupków. Do wycierania twarzy należy używać wyłącznie własnego ręcznika, a po naniesieniu na wykwit leczniczego kremu trzeba koniecznie dokładnie umyć ręce. To bardzo ważne, bo dotykając ranek, możemy spowodować rozprzestrzenienie się infekcji na oko lub skórę twarzy i ciała. Zdarza się też opryszczka palców rąk.
Dr n. med. Ewa Skulska z lecznicy Ekoderm w Warszawie
PANI 2/2016
