Skuteczny sposób na udar

Od niedawna  w 17 ośrodkach w Polsce realizowany jest program trombektomii mechanicznej. Jest to innowacyjny zabieg polegający na usunięciu skrzepliny z tętnicy mózgowej za pomocą specjalnego stentu. Metodę skutecznie można stosować nawet do 6-8 godzin po wystąpieniu udaru niedokrwiennego mózgu.

Obecnie są to: tromboliza dożylna, czyli trwający godzinę dożylny wlew leku, który rozpuści skrzep (skuteczna mniej więcej do 4,5 godziny po udarze) lub nowoczesna mechaniczna trombektomia.

Do zabiegu kwalifikowani są pacjenci, którzy mają skrzeplinę w dużym naczyniu krwionośnym. Stosuje się ją też u osób, które przyjmują leki przeciwzakrzepowe lub nie reagują na trombolizę dożylną. Zabieg polega na nakłuciu tętnicy udowej i dojściu specjalnymi cewnikami do tętnic szyjnych, które doprowadzają krew do głowy. 

Pod lampą rentgenowską lekarz sprawdza, gdzie jest skrzeplina, po czym małym stentem zbiera ją i wyciąga. Trombektomię mechaniczną robi się często w znieczuleniu miejscowym (podaje się leki przeciwbólowe i uspokajające, pacjent jest przytomny). Po tym zabiegu pacjent ma 50 proc. szans, że będzie w pełni sprawny, bez zabiegu to 20-30 proc.

Udar traktowany jest jako stan zagrożenia życia. Gdy dzwonisz po karetkę, dokładnie opisz objawy dyspozytorowi.  W przypadku podejrzenia udaru, karetka jest wysyłana w kodzie pilności 1, co oznacza najwyższy priorytet. Powinna być skierowana do szpitala, w którym jest oddział neurologiczny.

Powiedz ekipie karetki, czy osoba z podejrzeniem udaru leczy się na coś przewlekle i jakie przyjmuje leki. Po przyjeździe do szpitala chorego zbada neurolog. Pilnie musi być wykonana tomografia komputerowa głowy lub rezonans magnetyczny, by zlokalizować zator. W udarze niedokrwiennym kluczowe są 4,5 godz. od momentu wystąpienia objawów. Tylko wtedy działają leki, które rozpuszczają skrzeplinę zatykającą tętnicę mózgową, by przepływ krwi został przywrócony.

Symptomy udaru pojawiają się nagle i najczęściej jest to drętwienie ręki lub nogi po jednej stronie. Gdy próbujemy ją unieść, natychmiast opada albo w ogóle nie unosi się. Zaniepokoić powinno nagłe wykrzywienie twarzy po jednej stronie - podczas uśmiechania się opada jeden kącik ust, pacjent może nie widzieć na jedno oko. Sygnałem udaru niedokrwiennego jest też niewyraźna, bełkotliwa mowa.

Nierozumienie prostych komunikatów, które kieruje się do chorego to także symptom udaru. Niepokojąca jest również chwilowa utrata pamięci. Osoba z udarem nagle nie wie, co robiła przed chwilą, zaczyna robić nielogiczne rzeczy.

Gdy choć jeden z powyższych objawów dotyka ciebie lub osoby z twojego otoczenia, dzwoń po karetkę (112 lub 999). Nawet jeśli dolegliwości sugerujące udar miną w ciągu kilku minut, jedź z chorym do szpitala, na SOR.