Szyjnopochodne zawroty głowy

Sześćdziesięciotrzyletnia pacjentka została skierowana do poradni neurologicznej z powodu zawrotów głowy. Objawy były tak nasilone, że uniemożliwiały praktycznie poruszanie głową. Aby wyjaśnić przyczyny dolegliwości, zleciłem rezonans magnetyczny głowy i kręgosłupa szyjnego oraz badanie USG tętnic szyjnych. Przepływy  w tętnicach były prawidłowe, w mózgu także nie uwidoczniono odchyleń. Natomiast  w badaniu kręgosłupa szyjnego opisano wielopoziomowe zmiany zwyrodnieniowe.

Istnieje mylne przekonanie, że szyjnopochodne zawroty głowy są spowodowane przez niedokrwienie mózgu wynikające z obecności zmian zwyrodnieniowych, które uciskając na tętnice kręgowe, powodują zaburzenia przepływu krwi. W rzeczywistości powstają jednak w zupełnie innym mechanizmie.

Zmysł równowagi, choć kojarzony przede wszystkim  z błędnikiem, strukturą położoną głęboko w obrębie ucha wewnętrznego, odbiera informacje o położeniu ciała  w przestrzeni oraz wzajemnym położeniu różnych części ciała z wielu różnych sensorów. Są to między innymi zakończenia nerwowe na powierzchniach stawowych, receptory czuciowe na stopach, a nawet oczy. Ośrodkiem zbierającym te wszystkie informacje, odpowiedzialnym za utrzymanie równowagi, jest móżdżek, struktura znajdująca się w tylnej części mózgowia. 

Bardzo ważnym elementem tego systemu receptorów są zakończenia nerwowe zlokalizowane na powierzchniach stawowych kręgosłupa szyjnego. Informują one o położeniu głowy w przestrzeni i o jej położeniu względem reszty ciała. 

Obecność zmian zwyrodnieniowych w kręgosłupie szyjnym sprawia, że zlokalizowane na nich receptory przekazują nieprawdziwe  informacje o pozycji głowy. W ten sposób mózg jest "oszukiwany", a niedopasowanie informacji przekazywanych przez inne receptory  powoduje, że pojawia się nieprawdziwe wrażenie ruchu głowy odbierane jako zawroty. 

Ponieważ przyczyn zawrotów głowy jest wiele, a niektóre z nich mogą wynikać z poważnej choroby, w przypadku ich wystąpienia zawsze skonsultuj się z lekarzem pierwszego kontaktu. Ten, po zebraniu dokładnego wywiadu i wstępnym zbadaniu, zdecyduje, czy zawroty mają charakter niegroźny, czy wymagają dalszej diagnostyki.

Lekarz POZ skieruje cię na dalsze badania do neurologa oraz laryngologa. Szyjnopochodne zawroty głowy specjalista rozpozna po wykluczeniu innych przyczyn i stwierdzeniu obecności zmian zwyrodnieniowych w kręgosłupie szyjnym. Dlatego skieruje cię na: RTG odcinka szyjnego kręgosłupa, rezonans magnetyczny lub tomografię komputerową kręgosłupa szyjnego  (gdy konieczne jest wykonanie dokładniejszych badań). 

Choroba słabo reaguje na leki stosowane w zawrotach głowy o innym pochodzeniu, np. związane z niedokrwieniem błędnika, przez co jest trudna w leczeniu. Jedyna skuteczna forma terapii to rehabilitacja. Jej celem jest "przyzwyczajenie" mózgu do funkcjonowania  w zmienionych warunkach. Lekarz skieruje cię na terapię manualną oraz ćwiczenia  indywidualne (kinezyterapia).

Aby zapobiec zawrotom głowy, nie wykonuj szybkich ruchów głową, a także unikaj jej skrajnych ułożeń. Gdy zawroty występują w nocy, śpij na specjalnie wyprofilowanej poduszce (kupisz ją w sklepie z zaopatrzeniem ortopedycznym).  W zaostrzeniu objawów lekarz zaleci zakładanie na noc kołnierza ortopedycznego unieruchamiającego głowę. Należy pamiętać, by stosować go  najkrócej, jak to możliwe. W przypadku wystąpienia bardzo silnych zawrotów głowy z nudnościami i wymiotami najbezpieczniej jest wezwać pogotowie. Jego załoga zdecyduje, czy konieczny będzie transport do szpitala.