Zbuntowane jelita mogą zatruć życie

• Zdaniem lekarzy aż połowa osób mających kłopoty gastryczne cierpi na zespół jelita drażliwego. To przypadłość typowo kobieca. W czasie badania lekarz nie stwierdza stanu zapalnego. Mimo to pacjentka skarży się na nawracające bóle brzucha i zmiany konsystencji stolca oraz rytmu wypróżnień.

• Wciąż nie znamy przyczyn choroby. Choć coraz więcej medyków skłania się do hipotezy, że powoduje ją stres. Od dawna wiadomo bowiem, że skurcze i ruchy jelita grubego sterowane są przez układ nerwowy i hormony.

• Diagnoza wymaga wykonania gastroskopii i/lub kolonoskopii. Pozwoli to wykluczyć inne poważne schorzenia układu pokarmowego, które dają podobne objawy.

• Choć zespół jelita drażliwego jest chorobą trudną do leczenia, to jednak możesz mu przeciwdziałać. Pomoże w tym dieta dobrana do rodzaju przypadłości, (np. w przypadku biegunek trzeba przyjmować dużo płynów, jeść gotowane chude mięso i ryby, marchew oraz ryż). Należy także uregulować tryb życia. Lekarze kładą duży nacisk na zmniejszenie poziomu stresu. Dlatego warto nauczyć się technik relaksacyjnych - ćwiczeń oddechowych, jogi. Poza tym koniecznie przyjmuj przepisane leki. Pomogą zniwelować dokuczliwe objawy (np. kolki, wzdęcia, zaparcia oraz biegunki).

• Nieswoiste zapalenia jelit (NZJ) należą do grupy przewlekłych chorób zapalnych przewodu pokarmowego, głównie jelita grubego lub cienkiego. Najczęstszymi ich odmianami są: choroba Leśniowskiego-Crohna (chL-C) i wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG). Lekarze alarmują, że z roku na rok problem ten dotyczy coraz większej liczby młodychludzi. Szczyt zachorowań przypada między 15. a 35. rokiem życia.

• W przypadku wrzodziejącego zapalenia jelita grubego objawem są bóle brzucha, długotrwałe biegunki i/lub zaparcia (które czasem występują naprzemiennie) - łatwo więc pomylić je z zespołem jelita drażliwego. Kolejne sygnały to krew w stolcu i powstała w skutek częstych krwawień anemia.

• Dla choroby Leśniowskiego- Crohna charakterystyczna jest utrata wagi. Często towarzyszy jej niedrożność jelit oraz szczeliny, przetoki lub ropnie w okolicy odbytu. Czasami występuje też aftowe zapalenie błony śluzowej jamy ustnej.

• Objawy w okresach nasilenia choroby wymuszają na chorym izolację społeczną, np. przerywanie nauki czy pracy. Bardzo często również utrudniają relacje intymne.

• Medycyna nie zna przyczyn powstawania i nawrotów NZJ. Schorzenia te zalicza się do chorób o podłożu autoimmunologicznym, co oznacza, że komórki układu odpornościowego atakują własne tkanki.

• Jednak lekarze są zgodni: w tej grupie chorób niezmiernie istotne jest wczesne i prawidłowe rozpoznanie. Tylko dzięki niemu możliwe jest leczenie, które wydłuża czas między nawrotami choroby (tzw. remisji) i zapobiega operacjom. Diagnoza zwykle zapada po wykluczeniu infekcyjnych przyczyn biegunki i pobraniu wycinków tkanek w czasie endoskopii.

• Nadal nie umiemy wyleczyć nieswoistych zapaleń jelit. Choremu najczęściej podaje się leki o działaniu przeciwzapalnym (sterydy) i immunopresyjnym. Jednak gdy ta terapia zawodzi, konieczna jest operacja. Pacjentom z chL-C wycina się jelito kawałek po kawałku. W przypadku WZJG chirurg usuwa jelito grube oraz odbytnicę. To wiąże się z koniecznością stomii, czyli sztucznego odprowadzenia kału z organizmu. Inną metodą jest stworzenie zbiornika jelitowego (j-pouch) na kał. Jednak każde z tych rozwiązań jest okaleczające i obarczone ryzykiem licznych powikłań. Najnowszym standardem w leczeniu NZJ są leki biologiczne, które ograniczają proces zapalny.

1. Praca przy biurku, jedzenie w fast foodach, brak aktywności fizycznej najczęściej mszczą się na naszym przewodzie pokarmowym. Niedobór błonnika w diecie oraz brak ruchu powodują, że powoli przestają funkcjonować mechanizmy warunkujące odruch wypróżnienia. Wtedy właśnie mówimy o syndromie leniwego jelita. Jego objawem są nawykowe zaparcia oraz towarzyszący im dyskomfort.

2. Środki przeczyszczające często bywają przyczyną rozleniwienia jelit. Najniebezpieczniejsze są te, które zawierają antra-związki np. liście i strączki senesu, korzeń kruszyny, korzeń rzewienia.

3. To niebezpieczne! Długotrwałe zaleganie resztek pokarmowych w jelitach sprzyja tworzeniu się substancji toksycznych, które wywołują stany zapalne śluzówki jelit.

1. W zapobieganiu zaparciom nawykowym istotną rolę odgrywają bakterie kwasu mlekowego. Znajdziesz je w produktach probiotycznych. Bakterie zasiedlają jelito grube oraz wytwarzają tam substancje, które pobudzają ten odcinek układu pokarmowego do pracy. Hamują też rozwój niekorzystnych dla zdrowia bakterii gnilnych.

2. Błonnik pobudza leniwe jelito do pracy. Dlatego, jeśli masz tendencję do zaparć, wprowadź do diety produkty pełnoziarniste (kasze, makaron razowy, brązowy ryż i otręby) oraz owoce i warzywa. Sięgaj też po suszone śliwki, figi i morele. Pij co najmniej 2 l niegazowanej wody, słabej herbaty lub soku warzywnego dziennie.

3. Ruszaj się! Gdy spacerujesz, pływasz lub ćwiczysz, wzmacniasz mięśnie jamy brzusznej. To sprzyja przyspieszeniu ruchów jelit i wyregulowaniu rytmu wypróżnień.

Świat i Ludzie 41/2010