Zespół mięśnia gruszkowatego
Jest chorobą przebiegającą z bólem pleców, pośladka i kończyny dolnej. Niełatwo ją zdiagnozować.
Pięćdziesięciotrzyletnia pacjentka została skierowana do poradni rehabilitacyjnej z powodu bólu lewego pośladka, który promieniował do tylnej części uda, a czasem nawet do łydki i stopy. Pojawiało się drętwienie pośladka. W wywiadzie chora przyznała, że większość dnia w pracy spędza w pozycji siedzącej.
W rezonansie magnetycznym zleconym przez neurologa opisano zmiany zwyrodnieniowe i dyskopatię, jednak bez cech ucisku na korzenie nerwowe. W czasie badania stwierdziłem bolesność lewego pośladka, ból nasilał się podczas próby rotacji lewej nogi do wewnątrz. Rozpoznałem zespół mięśnia gruszkowatego, zwanego również rwą gruszkową.
Przyczyny:
Zespołowi mięśnia gruszkowatego towarzyszy ból pleców, pośladka i kończyny dolnej. Wywołuje go ucisk zbyt mocno napiętego mięśnia gruszkowatego na nerw kulszowy (przebiega on bezpośrednio pod mięśniem gruszkowatym lub między jego włóknami), dlatego objawy mogą przypominać klasyczną rwę kulszową i łatwo mogą być z nią pomylone.
Jednak w rwie kulszowej ból wywołany jest przez ucisk "wypadniętego dysku" (czyli przepukliny lub wypukliny krążka międzykręgowego) na korzenie nerwowe, z których tworzy się nerw kulszowy. Objawy rwy gruszkowej:
- ból dolnej części pleców i pośladka, promieniujący wzdłuż tylnej części uda do łydki, a nawet stopy; ból nasila się w czasie siedzenia, wchodzenia lub schodzenia po schodach, przy pochylaniu się do przodu z wyprostowanymi w kolanach nogami
- drętwienie pośladka
- ograniczenie ruchów w stawie biodrowym, szczególnie rotacji do wewnątrz
- odruchowe ustawienie nogi w rotacji na zewnątrz
- problemy z chodzeniem wynikające z zaburzenia stabilności miednicy.
Rozpoznanie:
- Nie jest proste ze względu na podobieństwo do innych zespołów bólowych kręgosłupa, jednak pewne cechy charakterystyczne mogą naprowadzić na właściwą diagnozę.
- W czasie badania lekarz może stwierdzić bolesność przy ucisku na pośladek, czego nie spotyka się w "typowych" zespołach bólowych kręgosłupa.
- W chorobach tych nie spotyka się także bolesności przy rotacji nogi do wewnątrz. Nie ma badań obrazowych pozwalających w sposób jednoznaczny stwierdzić lub wykluczyć zespół mięśnia gruszkowatego.
- Oczywiście zawsze w przypadku bólu okolicy lędźwiowej i bólu nogi należy zlecić rezonans magnetyczny kręgosłupa i rentgen stawu biodrowego.
- Informacje na temat anomalii anatomicznych mogących powodować objawy może przynieść USG, ale nie jest to badanie przesądzające o rozpoznaniu.
Leczenie
Polega na stosowaniu leków przeciwzapalnych z grupy NLPZ (np. naproksen, diklofenak, ketoprofen) oraz leków rozluźniających mięśnie (np. tyzanidyna, tolperyzon, baklofen). Dodatkowo lekarz może zlecić preparat paracetamolu i tramadolu.
Najważniejsza w leczeniu choroby jest jednak rehabilitacja. Ma ona na celu likwidację stanu zapalnego nerwu kulszowego oraz rozluźnienie i mobilizację napiętego i przykurczonego mięśnia gruszkowatego.
Zaleca się następujące zabiegi:
- fizykoterapię - jonoforezę z zastosowaniem leków przeciwzapalnych w żelu, ultradźwięki, pole magnetyczne
- ćwiczenia rozluźniające mięśnie miednicy
- masaż mięśni pośladka oraz miednicy
- rozciąganie i napinanie nerwu kulszowego
Ważnym elementem terapii jest wykonywanie przez chorego ćwiczeń w domu, oczywiście po odpowiednim przeszkoleniu przez fizjoterapeutę.
Zobacz również:
