Najoryginalniejsze potrawy wigilijne

Potrawy wigilijne muszą kusić smakiem i aromatem. To zasada żelazna i nie warto od niej odchodzić. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, by do niemal "rytualnego" 12-daniowego menu wigilijnego wdarło się ciekawe, a niekiedy nieco odważne urozmaicenie.

Tradycyjny czerwony barszczyk z uszkami może zastąpić na przykład niezbyt skomplikowana w wykonaniu zupa śledziowa.  Do jej przyrządzenia niezbędne będą oczywiście śledzie, które najpierw trzeba dokładnie oczyścić i wymoczyć. W tym samym czasie przyrządzić należy bazę pod zupę, czyli w garnku podgrzewamy 1,5 -2 litrów wody, do której wsypujemy pół łyżeczki soli, liść laurowy, ziarenka ziela angielskiego, pieprz do smaku, pokrojone w kostkę 2 cebule, 2-3 łyżki octu i wlewamy ok. 0,5 litra gęstej tłustej śmietany, najlepiej 30 proc.. Na koniec do wywaru dodajemy pokrojone w kawałki śledzie. Całość podgotowujemy na wolnym ogniu.

By smak zupy był bardziej szlachetny, najlepiej przyrządzić ją kilka, a nawet kilkanaście godzin przed podaniem, aby mogła poleżeć w chłodnym miejscu. Danie najczęściej podawane jest z ziemniakami - w grę wchodzi także wersja w mundurkach - oczywiście na ciepło.

Alternatywą dla barszczyku są także różnego z rodzaju zupy rybne, popularna na Śląsku zupa lniana nazywana siemieniotką, słodkie - z bakaliami - zupy z Kresów, góralska kwaśnica, czy tzw. moczka.

Siemieniotka przygotowywana jest na bazie konopi, mleka, mąki, cukru, soli, masła, wody i kaszy gryczanej. Do przyrządzenia kwaśnicy góralskiej potrzebne będę z kolei podroby i głowy z ryby, kapusta kiszona, sok z kiszonej kapusty, suszone grzyby i przyprawy: ziele angielskie, ząbki czosnku, liść laurowy, sól, pieprz oraz imbir.

Popularna na Śląsku moczka jest zaś podawana na słodko, a jej podstawowymi składnikami są bakalie: suszone śliwki, rodzynki, płatki migdałowe, figi, orzechy włoskie oraz daktyle. Smak dopełnia ponadto: starty na tarce piernik, piwo, masło, mąka tortowa i cukier.

Zupę grzybową może też śmiało zastąpić jadana na Kresach zupa migdałowa sporządzana na bazie mleka, płatków migdałowych, cukru, cukru waniliowego, mąki ziemniaczanej, śmietany, cynamonu i masła.

Regionalna mapa smaków może także stać się inspiracją w doborze wigilijnych dań głównych. Miejsce tradycyjnych pierogów z kapustą i grzybami są w stanie zastąpić serwowane w Wielkopolsce gołąbki z kaszą i orzechami włoskimi. Przyrządza się je z wykorzystaniem czerwonej kapusty, czerstwych bułek, gruszek, cebul, miodu, włoskich orzechów, gotowanego pęczaku, jajek i przypraw: soli, tymianku, pieprzu i mielonej papryki. Alternatywą dla farszu orzechowego jest też w  tym przypadku grzybowy - połączony z kaszą gryczaną i cebulą oraz grochowy.

Konkurencję - całkiem pokaźną zresztą - zyskał także król wigilijnego stołu, czyli karp. Coraz częściej tuż obok albo wręcz zamiast niego pojawiają się inne rybne rarytasy, choćby w postaci pstrąga pieczonego wraz z włoskimi orzechami, miodem naturalnym, koncentratem pomidorowym, masłem i winem. Ciekawą propozycją może okazać się także szczupak faszerowany filetami śledziowymi moczonym w śmietanie pieczywem z dodatkiem cebuli, panga faszerowana cebulami z dodatkiem ketchupu i pomidorowego koncentratu lub dorsz z pieczarkami i pomidorami zapiekany w winie.

Odważne gospodynie mogą także zaskoczyć domowników krewetkami w galarecie podanymi zamiast karpia, albo mięsiwami serwowanymi zamiast ryby.

O ile kiedyś polskie potrawy wigilijne musiały posiadać charakter postny, o tyle dzisiaj najnowsze prawo kościelne pozwoliło na odstępstwo od tej zasady i sprawiło, że obok pasztecików z kapustą i grzybami na stole pojawiły się wystawne schaby z morelami, wołowe sztufady czy pieczone gęsi oraz kaczki nadziewane śliwkami i pomarańczami. Tym samym polska kuchnia świąteczna zbliżyła się nieco do europejskiej, a sięgając  szerzej - światowej. Nigdzie jednak -  co warto zaznaczyć  - oferta wigilijnych potraw nie jest tak bogata jak w Polsce i u jej najbliższych sąsiadów, czyli Litwinów, Słowaków i  Czechów.

Niemałą rolę odgrywa regionalne zróżnicowanie, co wyraźnie widać choćby na przykładzie Austrii. Podczas gdy w Wiedniu na stołach tryumfy święci karp, to już w Karyntii pieczona kaczka. Nieodłącznym elementem wigilijnego menu w tym kraju jest także robione z mleka, mąki, miodu, masła oraz soli ciasto, jak również podawane na gorąco kasztany, korzenne wino, pieczone migdały czy najróżniejsze pierniki.

Pieczona gęś podawana z ziemniakami z wody to z kolei najpopularniejsza potrawa serwowana w Niemczech. Przyrządzana jest tam również - zwłaszcza na terenie Meklemburgii  - sałatka ziemniaczana z kiełbaskami; w pozostałych regionach podaje się ryby.

Podstawą kuchni czeskiej są z kolei potrawy serwowane na słodko - w postaci pierników, chleba nadziewanego rodzynkami,  kruchych ciasteczek oprószonych cukrem, czy chałwy z bakaliami. Ważnym składnikiem wieczerzy wigilijnej są też zupy - rybna  i grzybowa.

Tradycja kultywowana na  Litwie - podobnie jak w Polsce - nakazuje spożycie 12 postnych dań, które nie powinny zawierać mięsa, masła i tłuszczu. Jada się za to grzyby, fasolkę  i śledzie.

W kuchni słowackiej prym wiodą  potrawy  przyrządzane na słodko: ciasta, ciastka, owoce i bakalie, a szczególnie orzechy. Na stole nie może też zabraknąć karpia z sałatką ziemniaczaną czy haluszek z makiem.

We Francji podawany jest z kolei pasztet z gęsi, wędzony łosoś oraz indyk faszerowany kasztanami.

Na koniec coś dla łasuchów i amatorów słodkości, czyli pomysły na oryginalne wigilijne ciasta i ciasteczka. Propozycja z Pomorza i Mazur to słodki tort z fasoli, przyrządzany z popularnego jaśka, jajek, cukru pudru, migdałów w płatkach, kaszy manny oraz dżemu (z czarnej porzeczki lub wiśniowego).

Skusić wielu może również nietypowy makowiec... makaronowy. Bazą do niego są płaty lasagne, a farsz stanowi masa makowa - gotowa lub tradycyjna (domowa). Całość dopełnia jeszcze sos wykonany z mleka, jaj, gęstej kwaśnej śmietany,  mleka i cukru. Ułożone warstwami "ciasto" zapiekamy.

Dla smakoszy najmłodszych coś do schrupania, czyli korzenne pierniczki z lukrem wypiekane z  mąki, miodu, masła, jaj, cukru i "piernikowych" przypraw -  zwłaszcza imbiru.

By tradycji stało się zadość, a trawienie sprawny przebieg miało - polecamy kompot z suszu - jabłek, moreli, śliwek, fig, goździków i rodzynek. Dla podniebień bardziej wybrednych kusząca wyglądem alternatywa w postaci gorących napojów na bazie grzanych win lub owocowych herbat słodzonych miodem z aromatem korzennych przypraw.