Wszyscy wegetarianie z zasady wykluczają spożywanie mięsa i jego przetworów. Wyróżnia się wśród nich:
- lakto-wegetarian, którzy poza produktami roślinnymi spożywają mleko i jego przetwory (sery, jogurty, kefiry, maślankę, serwatkę, itp.);
- lakto-owo-wegetarian, dopuszczających w swojej diecie niektóre produkty pochodzenia zwierzęcego, jak jaja, mleko i jego przetwory, natomiast eliminujących ryby i "owoce morza";
- wegan, w dietach których występują wyłącznie produkty pochodzenia roślinnego, tj. zboża, owoce, warzywa, orzechy, nasiona, rośliny strączkowe i tłuszcze roślinne. Określenie "weganizm" odnosi się do filozofii całkowitego wykluczenia z użycia produktów pochodzących od zwierząt, poczynając od produktów spożywczych (mięso, ryby, jaja, mleko, a nawet miód) do odzieży i obuwia ze skóry;
- makrobiotyków, żywiących się głównie zbożami, ziarnami i warzywami.
Istnieje także grupa osób tzw. częściowych wegetarian (semi - wegetarian), okazjonalnie spożywających mięso zwykle ryb, "owoców morza" i drobiu, ale których podstawą diety są produkty pochodzenia zwierzęcego. Dieta ta jest najmniej kontrowersyjna.
Oficjalne stanowisko Krajowego Konsultanta w dziedzinie Pediatrii i Zespołu Ekspertów w sprawie stosowania diet wegetariańskich w wieku rozwojowym dopuszcza u dzieci prawidłowo zbilansowany lakto-owo-wegetarianizm. Zgodnie z jego zaleceniami w jadłospisie zamiast mięsa mogą znajdować się jaja oraz mleko i jego przetwory. U starszych dzieci do jadłospisu czasem włącza się ryby. Bardzo istotny jest jednak odpowiedni dobór składników do przygotowywania potraw. Przy niezadowalającej wiedzy z tego zakresu, bezpieczniej jest nie rezygnować całkowicie ze spożywania mięsa i jego przetworów.
W Polsce, przy braku tradycji i niedostatecznie jeszcze rozwiniętym rynku żywności wegetariańskiej, istnieje ryzyko zbyt dużej monotonii w żywieniu wegetarian. Dlatego trzeba szczególnie dbać o możliwie jak największe urozmaicenie składu posiłków. Często niestety w diecie wegetariańskiej panuje zasada: "czego nie należy jeść" zamiast "co należy jeść", a dobór produktów jest przypadkowy. Młodzież pozostające na diecie wegetariańskiej powinna znajdować się pod stałą opieką lekarską, ponieważ ograniczenia żywienia mogą prowadzić do wystąpienia powikłań zdrowotnych.
Uważa się, że diety wegetariańskie nie odpowiadają zasadom racjonalnego żywienia w wieku rozwojowym, poza wspomnianą dietą lakto-owo-wegetariańską, pod warunkiem, że jest ona w pełni zbilansowana. Jednak może ona również prowadzić do częstszego ujawniania się nadwrażliwości pokarmowej (alergie i nietolerancje). Natomiast diety wegańskie i makrobiotyczne niosą za sobą ryzyko niedoborów i związanych z nimi odległych skutków zdrowotnych, dlatego w okresie rozwojowym wskazany jest nadzór lekarza i porady żywieniowe.
Ważne!
- Zanim zdecydujesz się na stosowanie diety wegetariańskiej, zastanów się, czy masz wystarczającą wiedzę na temat prawidłowo zbilansowanej diety.
- Jeśli, tak jak dla większości z nas, tajniki dietetyki są Ci obce, koniecznie zwróć się po pomoc do specjalisty - dietetyka, który pomoże skomponować odpowiednią dietę dla Ciebie.
- Jeżeli dieta jest odpowiednio zbilansowana i towarzyszy jej suplementacja witamin i minerałów, może być nawet korzystna dla zdrowia, zwłaszcza, że w niektórych swych zaleceniach pozostaje w zgodzie ze współczesnymi zasadami zdrowego żywienia (większe spożycie błonnika z roślin, ograniczone spożycie tłuszczów nasyconych i cholesterolu).
Dieta wegańska w każdym przypadku jest dla dzieci i młodzieży przeciwwskazana!
