Góry Świętokrzyskie - kraina, którą warto odwiedzić

Na Łysą Górę nocami na miotłach miały przylatywać wiedźmy, by palić ogniska i warzyć trucizny. Legenda ta wiąże się ze słowiańskim obrzędem palenia ogni czerwcowych. Księża zwalczali pogański zwyczaj, nazywając go zlotem wiedźm i biesów.

Puszcza jest niczyja, nie moja, ani twoja, ani nasza, jeno boża, święta – pisał o lasach porastających zbocza świętokrzyskie Stefan Żeromski. Autor „Popiołów” to jeden z najsłynniejszych mieszkańców regionu. Mieszkał w dworku w Ciekotach, nad jeziorem, w którego tafli odbija się najwyższy szczyt – Łysica.

Nauki pobierał w Kielcach, które w „Syzyfowych pracach” opisał jako Obrzydłówek. A po szkole odbywał wycieczki po okolicy. Na murze niepozornej kapliczki w Świętej Katarzynie można zobaczyć wyryty w 1882 roku podpis przyszłego pisarza.

Według tradycji w średniowieczu osiedlali się tu pustelnicy. W XIII wieku ufundowano pierwszy kościółek, a w XV wieku sprowadzono tu zakon bernardynów, którzy ustąpili miejsca bernardynkom.

Powyżej klasztoru, przy szlaku na Łysicę, stoi drewniana kapliczka św. Franciszka. Obok niej znajduje się źródełko uznawane za cudowne – woda z niego leczy choroby oczu.

Z Łysicy szlak wiedzie na Święty Krzyż. Stojąca na jego szczycie bazylika to najstarsze polskie sanktuarium, a jej fundację w 1006 roku przypisuje się Bolesławowi Chrobremu. Za czasów Jagiellonów opactwo było najważniejszym sanktuarium w Polsce.

Siedmiokrotnie odwiedzał je Władysław Jagiełło, m.in. w drodze na koronację w Krakowie oraz pod Grunwald. Wchodził na szczyt szlakiem nazywanym dziś Drogą Królewską.

Na Świętym Krzyżu można adorować relikwie drzewa Krzyża Świętego, a w krypcie oglądać zwłoki księcia Jeremiego Wiśniowieckiego, jednego z bohaterów powieści Henryka Sienkiewicza „Ogniem i mieczem”. Sienkiewicz także właśnie w Górach Świętokrzyskich, w Oblęgorku, miał swój majątek.

Magda Pinkwart