Litwa śladami Sienkiewicza
Kiedy półtora wieku temu Henryk Sienkiewicz zaczął pisać Potop, przyjechał na całe lato na Litwę, do majątku swego przyjaciela Władysława Bystrama. W czasie pobytu podróżował po okolicy, poznawał żyjącą na Kresach szlachtę i miejsca, które potem opisał na kartach powieści.
Zresztą z Litwą łączyły pisarza szczególne więzi. On sam urodził się w Woli Okrzejskiej na Podlasiu, ale jego ród wywodził się z asymilowanych litewskich Tatarów. Z Litwy pochodziła też jego żona – Maria Szetkiewiczówna.
Podróż śladami Sienkiewicza warto rozpocząć od dawnego majątku Bystrampol, 14 km na południe od Poniewieża. Dziś w pałacu mieści się restauracja i hotel. Miłośnicy Trylogii mogą zamieszkać w apartamencie sienkiewiczowskim, gdzie noblista splatał wątki Potopu.
W pobliżu Bystrampola odnajdziemy wiele miejsc, które były tłem dla przygód Kmicica i Oleńki. Przetrwały wioski: Wodokty, Mitruny, Wołmontowicze i Upita. Nazwiska dawnych szlacheckich rodów odczytamy na nagrobkach na przykościelnych cmentarzach. Wciąż istnieją Kiejdany nad rzeką Niewiażą, dawna siedziba hetmana Janusza Radziwiłła.
Stary zamek nie przetrwał, ale zachowało się kilka świątyń, np. renesansowy kalwiński zbór z kryptami rodu. Można również zwiedzić Taurogi, rezydencję księcia Bogusława, w której więził podstępnie porwaną Oleńkę Billewiczównę.
