Miejskie cymesy

Morza szum

Bliskowschodnie Miami, mówią o Tel Awiwie jego mieszkańcy, swój luz przypisując bliskości plaży. Korzystając z niej, pamiętamy o nieformalnych podziałach. Swoje sektory mają: właściciele psów, młodzież, rodziny z dziećmi, surferzy. Jest plaża ortodoksyjna (panie we wtorki, panowie w środy), obok - gejowska. Mają też swoje miejsca grający w matkot (rodzaj kometki). Chcesz zagrać? Sąsiedzi z leżaka obok pożyczą sprzęt. Plażowicz piwnobrzuszny to rzadkość. Wszyscy biegają lub trenują. Przyłącz się do wyciskających "brzuszki" na plażowej siłowni.

Diuna z drewna

W porcie północnym ładowano po wojnie płynące do Europy "jaffa oranges". Ostatni statek przybił w 1965 r., gdyż port okazał za mały i za płytki. Potem cumowały tu tylko prostytutki. W 2001 roku rozpoczęto rewitalizację smutnej portowej dzielnicy. 10 hektarów portu zamieniono na designerskie centrum rozrywkowo-handlowe. Namal Tel Aviv, port północny, lubią modni i zamożni Telavivim. Przyjeżdżają tu na lunch, na klubbing, po koszule Bossa i organiczną marchewkę. Turyści, by zobaczyć zjawiskowy zachód słońca nad falistą drewnianą promenadą i przemknąć po niej na segwayu lub miejskim rowerze.

Jonasz i miszmasz

Jaffa, jeden z najstarszych portów świata. Stąd wypłynął w morze biblijny Jonasz na spotkanie z wielorybem. Kiedy na północy Tel Awiwu powstał nowy port, Jaffa straciła znaczenie. Portowe magazyny rdzewiałyby do dziś, gdyby nie energia mera miasta Rona Huldaiego, który dał zielone światło rewitalizacji. Choć rybacy nadal sprzedają w marinie doradę, nadbrzeże przejęli restauratorzy i artyści. Portowy szmelc posłużył im jako twórcze tworzywo. Rybna restauracja Container jest w całości umeblowana pozostałościami z doku, kolekcjoner Benjamin Jeruham w starym hangarze urządził nadmorskie muzeum zabawek.

Bez kantów

Tel Awiw jest miastem ledwie stuletnim i praktycznie nie ma tu zabytków architektury, nie licząc... dwóch tysięcy budynków w centrum, które w 2003 roku zostały wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Mowa o White City, Białym Mieście (nierzadko żółtym). To największe skupisko architektury Bauhausu na świecie. Dlaczego modernizm został wizytówką Tel Awiwu, dowiemy się na wycieczce szlakiem białych domów. Płatna wyrusza w piątki z Bauhaus Centre (97 Dizengoff St), bezpłatna w sobotę spod numeru 47 przy Rothschild Blvd. Modernistyczne wycinanki i inne pomysłowe pamiątki kupimy w Bauhaus Centre.

Indeks pomidora

Targowisko Carmel Market w sercu Tel Awiwu pełni funkcję miejskiej spiżarni. Kiedyś sprzedawano tu tylko towary podstawowe i bardzo tanie. Wraz z modą na slow food pojawił się nowy asortyment, np. stoisko z setką organicznych oliw. Nawet jeśli nie potrzebujesz właśnie chałwy i granatów, wszystko jest tak apetyczne, że wyjdziesz z siatką delikatesów. Sprzedawcy zachwalają towar przyśpiewkami: "Jestem panem marchewy z Beer-Shevy" lub "Królestwo za pomidora ze Wzgórz Golan". Ceny tych ostatnich śledzą wszyscy, gdyż są jak indeks giełdowy. Jeśli ekonomia i polityka mają się dobrze, pomidory kosztują cztery szekle, jeśli na granicę spadają pociski, cena pomidorów skacze do ośmiu szekli.

Hi(p)storia ulicy

Ulica Shenkin przypomina londyńskie Notting Hill. W latach osiemdziesiątych upodobali ją sobie alternatywni muzycy. Dziś na czynsz nie stać byłoby żadnego artysty. W odnowionych kamienicach mieszkają yuppies. Shenkin jednak nadal ma to "coś". Spirit of Tel Aviv, twierdzą znawcy. Tu kupimy hipsterską biżuterię z plastiku (Guy Gill), sukienkę "od projektanta", słodycze w probówkach (I+Loveit). Wypożyczymy też przebranie na święto Purim i nikogo nie urazi doklejana chasydzka broda czy peleryna Supermana z gwiazdą Dawida. "People spotting" znad kawiarnianego stolika to część tutejszego miejskiego folkloru.

Malarze i żołnierze

Spodziewasz się zobaczyć w Tel Aviv Museum of Art prace Marca Chagalla. Słusznie. Mało kto wie, że muzeum posiada również zacną kolekcję obrazów francuskich impresjonistów i kubistów: van Gogha, Moneta, Pissarra, Picassa. W 1989 r. mural na ścianie muzeum namalował Roy Lichtenstein. Dwa lata temu do Museum of Art dobudowano nowe skrzydło - futurystyczny wielościan. W nim świetne wystawy czasowe (do kwietnia: projekty sukien Cristóbala Balenciagi) i współczesna sztuka izraelska. Jest duża szansa, że obok Ciebie będzie ją kontemplował pluton rekrutów na obowiązkowych lekcjach muzealnych. Dla wielu z nich to pierwsza i ostatnia wizyta w muzeum.

Mus humus

Tel Awiw stolicą humusu! Najlepszą pastę z cieciorki zjesz w arabskim barze Abu Hasan w Jaffie. Kolejka do stolika jednoczy żołnierzy, arabskich handlarzy, hipsterów i turystów. Tych ostatnich mogą onieśmielić wrzaski z kuchni, ścisk i wysłużona plastikowa zastawa. Warto jednak przestąpić próg. Ali Karavan od 35 lat serwuje te same cztery dania z dodatkami: ciepłymi pitami, surową cebulą w ćwiartkach i oliwą.

Kulturalna zabawa

Holon Design Museum, najnowocześniejsze na Bliskim Wschodzie centrum wzornictwa, ma dopiero dwa lata. Budynek opleciony taśmami z hartowanej stali w kolorze czerwonym przypomina wstęgę Moebiusa. Wspólne korzenie, wystawa designu Europy Środkowej i Wschodniej, której kuratorem była nasza redakcyjna koleżanka Agnieszka Jacobson-Cielecka, przyciągnęła rekordową widownię.

Śmiechoterapia

Siostry Hadasa i Clila założyły muzeum upamiętniające miłość i... dowcip rodziców. Józefa i Rebekę Bau sportretował Steven Spielberg w Liście Schindlera. Opowieści sióstr wyciskają łzy i wywołują salwy śmiechu. Józef, który w czasie wojny artystyczny talent wykorzystywał do podrabiania dokumentów współwięźniom obozu koncentracyjnego, po wojnie animował kreskówki. Zwano go izraelskim Waltem Disneyem. Kolekcjonował "witze" - dowcipy. Siostry sypią nimi jak z rękawa. Po polsku! www.josephbau.pl

Twój STYL 04/2013