Starożytny reaktor jądrowy. Nie uwierzycie kiedy powstał!
Historia reaktorów jądrowych może wydawać się sprawą dosyć świeżą. Pierwsze takie urządzenie powstało na Uniwersytecie w Chicago i zostało uruchomione w 1942 roku. Od tej pory działanie reaktorów jądrowych kojarzone jest głównie z działalnością człowieka. Reaktory służą produkowaniu energii, wytwarzaniu materiałów rozszczepialnych do broni jądrowej, a także do celów naukowych. Mało kto kojarzy je z działalnością sił natury.
A jednak na Ziemi do dzisiaj istnieją ślady reaktora, który działał... 2 mld lat temu. To jedyny znany naturalny reaktor położony w Oklo w Gabonie. W złożach rud uranu doszło do naturalnej reakcji łańcuchowej, podobnej do tych jakie zachodzą w urządzeniach konstruowanych przez człowieka.
Zawierające uran osady zalegały na dnie rzeki Ogowe i z czasem zostały pokryte grubą warstwą piasku. Wysokie ciśnienie doprowadziło do powstawania szczelin, do których wpływały wody zanieczyszczone związkami uranu. Wzbogaciły one rudy uranu do poziomu, w którym nastąpiła reakcja łańcuchowa. Powstały reaktor dzielił się na 16 stref i działał przez 100-500 tys. lat i miał moc średnio 100kW. Reakcja łańcuchowa nie doprowadziła do eksplozji. Prawdopodobnie bor lub pierwiastki ziem rzadkich spełniały funkcje regulacyjne podobne do tych, jakie w sztucznych reaktorach spełniają pręty kontrolne (pochłanianie neutronów), woda stała się naturalnym moderatorem.
Reaktory z Oklo zostały odkryte w 1972 roku przez Francisa Perrina. Stwierdził on, że rudy uranu pochodzące z tych złóż, a przerabiane w zakładzie w Pierrelatte we Francji są zubożone w izotop U235. Początkowo podejrzewano, że brakujący uran mógł być wykorzystany do opracowania broni jądrowej, jednak naukowcy wkrótce znaleźli rozwiązanie zagadki. Mieli do czynienia z wypalonym paliwem jądrowym z naturalnej "elektrowni jądrowej".
Złoża w Gabonie są jedynymi, w których doszło do tego typu zjawisk, choć nie są najbogatsze na świecie. W okolicach jeziora Athabasca w Saskatchewan w Kanadzie znajdują się złoża Cigar Lake szacowane na 110 tys. ton, powstałych w podobnym czasie do gabońskich jednak nie doszło tam do uruchomienia reakcji jądrowej.
IG
