Zdrowie zębów a zdrowie całego organizmu

Prawidłowa higiena jamy ustnej zapobiega nie tylko chorobom zębów. Nie każdy wie, że nieleczona próchnica może doprowadzić do poważnych problemów zdrowotnych. Dotyczy to niemal każdego z nas, ponieważ, jak szacuje Ministerstwo Zdrowia, aż 96% Polaków cierpi na próchnicę. Choroba ta powstaje w wyniku zmiękczenia szkliwa przez kwasy produkowane w momencie, gdy w jamie ustnej bakterie rozkładają cukry. W ten sposób stopniowo tworzą się w zębach ubytki. Jednak próchnica może wywołać również inne choroby.

Próchnica jest jedną z przyczyn zawałów serca. Jak do tego dochodzi? Te same bakterie, które występują w naszej jamie ustnej, znaleziono na płytkach miażdżycowych. Oznacza to, że dostają się one przez chore zęby do układu krwionośnego i naruszają ścianki naczyń.  - - Mogą spowodować zapalenie wsierdzia, uszkodzenie zastawek, a także, jak wskazują najnowsze badania, przyczyniać się do rozwoju miażdżycy i choroby niedokrwiennej serca. Zwłaszcza przed poważnymi zabiegami operacyjnymi konieczne jest wyleczenie wszystkich stanów zapalnych w jamie ustnej - ostrzega prof. Andrzej Mysiak, kierownik katedry i kliniki kardiologii Akademii Medycznej we Wrocławiu.

Podczas wizyty u dentysty można zdiagnozować cukrzycę. Badania wykazują, że jednym z objawów choroby jest właśnie próchnica. W przypadku niezdiagnozowanej i nieleczonej cukrzycy występuje wysokie stężenie glukozy w ślinie oraz suchość w jamie ustnej, a te czynniki sprzyjają rozwojowi choroby. Zaobserwowano również spowodowane cukrzycą zmiany w przyzębiu. Bywają też sytuacje, gdy próchnica nie jest objawem, a przyczyną cukrzycy. Zdarza się to w przypadku, kiedy znajdujące się na zębach bakterie dostaną się z krwiobiegiem do odpowiedzialnej za produkcję insuliny trzustki i uszkadzają narząd.

American Rhinology Society zaleca, by stomatolog współpracował również z laryngologiem. Jak udowodniło ARS, nieleczona głęboka próchnica górnych zębów może spowodować przenikanie bakterii i doprowadzić do zapalenia zatok szczękowych i przynosowych. Również nieprawidłowe leczenie kanałowe i zakładanie implantów może zatokom zaszkodzić - bywały przypadki przedostania się do nich materiałów stomatologicznych. Takie ciało obce szybko wywołuje silną reakcję zapalną. Zdarzają się również sytuacje odwrotne, mianowicie ostre zapalenie zatok może spowodować problemy stomatologiczne.

Bakterie powodujące próchnicę, które dostają się do krwiobiegu, mogą zaszkodzić również naszym nerkom. Narząd ten ma pełnić funkcję filtra czyszczącego krew z niepotrzebnych i szkodliwych produktów przemiany materii. Niestety toksyny, które dostają się do nerek z zębów zajętych próchnicą, mogą uszkodzić narząd, powodując m.in. zapalenie kłębuszkowe. 

Wady zgryzu nie są wyłącznie problemem estetycznym. Krzywe zęby nachodzą na siebie, przez co trudniej wyczyścić z resztek jedzenia przestrzenie między nimi. W tych miejscach rozwija się próchnica. Jak wynika z raportu "Ocena stanu uzębienia i stomatologicznych potrzeb leczniczych u dzieci w wieku 12 lat w Polsce w 2003 roku" tylko 12,9% dzieci posiada uzębienie wolne od próchnicy, a wśród dzieci z próchnicą, różne wady zgryzu ma od 63-66% badanych. Dlatego warto skonsultować się z ortodontą, który zdecyduje, czy należy założyć aparat.

Tak naprawdę bakterie pochodzące z zepsutych zębów mogą zaatakować każdy narząd miąższowy, a nawet oczy i mózg. Oczywiście tego typu przypadki zdarzają się bardzo rzadko, niemniej jednak warto zdać sobie sprawę z tego, że ta powszechna choroba stanowi nie tylko problem estetyczny, ale może poważnie uszkodzić narządy lub wręcz zagrozić życiu. Tymczasem wystąpieniu próchnicy możemy skutecznie zapobiegać, przestrzegając zasad utrzymania higieny w jamie ustnej.