Boisz się pająków, dentysty, krwi? Oto lista najpopularniejszych fobii

Lęk jest uczuciem, które czasem dopada każdego. Zdarzają się jednak sytuacje, kiedy zmienia się on w fobie specyficzne - zaburzenie, które w znaczny sposób utrudnia codzienne funkcjonowanie. Na czym polegają? Jak z nimi walczyć i jakie są ich najpopularniejsze rodzaje?

Fobia specyficzna wiąże się z nadmiarowym, gwałtownie pojawiającym się lękiem wywołanym konkretnym obiektem lub sytuacją123RF/PICSEL

Uczucie lęku czy strachu sporadycznie dotyka każdego człowieka i mimo że nie jest przyjemne, nie jest też powodem do niepokoju - raczej okazją do przyjrzenia się temu, jak reagujemy w określonych sytuacjach i jak radzimy sobie z napięciem wywołanym trudnymi emocjami.

Zobacz również:

Mimo że fobia w dosłownym tłumaczeniu z greckiego źródłosłowu (φόβος phóbos) oznacza "strach" i "lęk", nie jest wyłącznie tymi emocjami. To rodzaj zaburzenia lękowego, które polega na odczuwaniu uporczywego, nadmiernego lęku o dużym nasileniu, mimo że sytuacje, osoby lub przedmioty, które go wywołują, nie są niebezpieczne. Napięcie może prowadzić do pobudzenia prowadzącego nawet do napadu paniki.

Podział fobii. Jakie są fobie?

Według Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób ICD-10 fobie, oznaczone jako F40, dzielą się na kilka rodzajów. Należą do nich: agorafobia, fobie społeczne, fobie specyficzne, inne zaburzenia lękowe, które występują w postaci fobii oraz bliżej nieokreślone fobie.

Czym jest agorafobia? To irracjonalny lęk przed przebywaniem na otwartej przestrzeni, wyjściem z domu, tłumem i przebywaniem wśród ludzi w miejscach publicznych, a jego częstą cechą są napady panicznego lęku.

Fobie społeczne z kolei wiążą się z nadmiernym lękiem przed przebywaniem wśród ludzi i różnymi sytuacjami społecznymi, takimi jak na przykład wystąpienia publiczne, telefonowanie do kogoś, jedzenie w restauracjach czy randkowanie. Z tego powodu fobie społeczne często mylone są z nieśmiałością lub introwersją.

Fobie specyficzne - nazywane też prostymi lub izolowanymi - są natomiast związane z ogromnym lękiem, który pojawia się w określonych sytuacjach czy przy kontakcie z konkretnymi obiektami. Czynnikiem będącym przedmiotem fobii może być... właściwie wszystko. Oficjalnie sklasyfikowanych jest ponad 500 fobii.

Co to jest fobia specyficzna? Oto kryteria diagnostyczne

Jak przedstawia DSM-5 czyli klasyfikacja zaburzeń psychicznych Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego, fobie specyficzne powinny spełniać następujące kryteria:

nadmierny lęk - nawet do paniki włącznie - który dotyczy specyficznej sytuacji lub obiektu,
gwałtowne i natychmiastowe wywołanie lęku z powodu sytuacji związanej z fobią,
unikanie związanych z fobią sytuacji lub obiektów lub przeżywanie dużego cierpienia związanego z nimi,
lęk jest nieproporcjonalny do zagrożenia płynącego z sytuacji lub obiektu,
objawy trwają przynajmniej sześć miesięcy i powodują upośledzenie osobistych, społecznych, zawodowych czy innych ważnych sfer funkcjonowania osoby,
aby fobia została uznana za fobię specyficzną nie może być spowodowana innym zaburzeniem.

Najpopularniejsze fobie specyficzne. Lista jest długa

Badania wykazują, że nawet do 20 proc. społeczeństwa może cierpieć okresowo lub stale na fobie specyficzne. Oto te najbardziej powszechne:

arachnofobia - lęk przed pająkami,
akrofobia - lęk wysokości,
awiofobia - lęk przed lataniem samolotem,
aichmofobia - lęk przed igłami i innymi ostro zakończonymi przedmiotami,
brontofobia - lęk przed burzą i piorunami,
dentofobia - lęk przed wizytami u dentysty,
entomofobia - lęk przed szczurami,
hemofobia - lęk przed krwią,
klaustrofobia - lęk przed przebywaniem w ciasnych pomieszczeniach,
kynofobia - lęk przed psami,
mizofobia - lęk przed brudem i zanieczyszczeniami,
nyktofobia - lęk przed ciemnością,
ofidiofobia - lęk przed wężami,
tokofobia - lęk przed naturalnym porodem,
zoofobia - lęk przed zwierzętami.

Leczenie fobii. Jak skutecznie leczyć fobie?

Leczenie fobii jest możliwe i wymaga zasięgnięcia pomocy psychoterapeuty. Najczęściej w leczeniu fobii korzysta się z terapii poznawczo-behawioralnej, która wykorzystuje techniki behawioralne, oparte na ekspozycji. Jedną z podstawowych technik jest desensytyzacja czyli odwrażliwianie - stopniowe, systematyczne, dopasowane do możliwości pacjenta oswajanie się z obiektem, który wywołuje lęk. Z początku może to być tylko wyobrażanie sobie obiektu czy sytuacji, następnie oglądanie zdjęć czy nagrań, a wreszcie konfrontowanie się z realnym obiektem. Istotne w trakcie terapii jest jasne zidentyfikowanie problemu oraz celu terapii, a także zaangażowanie pacjenta w zadania wyznaczane przez terapeutę.