Jaka to różnica?

Pierwszy raz razem na ekranie bracia Pazurowie pojawili się 17 lat temu w "Pożegnaniu z Marią" w reż. Filipa Zylbera. Całkiem niedawno Radosław wcielił się w postać gangstera w filmie "Weekend", debiucie reżyserskim Cezarego. - Namówiłem go na rolę "wbrew warunkom". Zagrał czarny charakter, zresztą bardzo przekonująco - chwali go brat. - Dla mnie to był tylko fajny epizod, świetna okazja, żeby się spotkać - zaznacza młodszy Pazura.

Różnica wieku między nimi wynosi siedem lat. - Jak Radek się urodził, byłem w pierwszej klasie szkoły podstawowej - wspomina Cezary. - Był olbrzymi. Ważył prawie 6 kilogramów, miał 56 centymetrów długości. Poszliśmy z kolegami popatrzeć i w końcu oni mówią: "Nie martw się, to twój brat. Nie musi od razu ładnie wyglądać". Nawet dziś, po latach, Cezary potrafi z fotograficzną pamięcią odtworzyć scenki ze wspólnej przeszłości. - Całe moje dzieciństwo związane jest z Radkiem - tłumaczy. Jako siedmiolatek umiał już prać tetrowe pieluchy i prasować, do niego też należała opieka nad maluchem. Karmił go z butelki, wyprowadzał na spacerki. Raz szedł z wózkiem, Radek miał może półtora roku, patrzy, a na gałęzi siedzi mucha olbrzymka. Chciał ją złapać i pokazać w szkole, na chwilę puścił wózek. Ten stoczył się po kocich łbach, brat wypadł na kamienie. Była krew, ale nic mu się nie stało. Dostał straszną burę od mamy. Wspomina, że wszędzie chodził z wózkiem. Nawet gdy bawił się w chowanego.

- Mało pamiętam z dzieciństwa - mówi młodszy brat. Mam wrażenie, że świetnie radziłem sobie sam. Czasem czułem się wręcz, jakbym był jedynakiem. Od początku żyliśmy z Czarkiem w dwóch oddzielnych światach. Nie przypominam sobie, żeby on się mną jakoś szczególnie zajmował.

- Byłem tchórzem - przyznaje Cezary. - Swoje kompleksy na podwórku leczyłem wyczynami Radka. On słabo jeszcze chodził, a już kopał piłkę, lewą i prawą nogą, tak go nauczyłem. Ja nie umiałem robić fikołka w przód, on potrafił. Osiągnął mistrzostwo w ping-pongu. Brałem go potem ze sobą tam, gdzie stały stoły. Podchodziłem do dorosłych i mówiłem, pokazując na Radka: "Ten mały to by z panem wygrał". Słyszałem śmiech: "Coś takiego?!". "A założymy się o 10 zł?", pytałem niezrażony. Zawsze wygrywał.

Cezary pamięta, że jak Radek coś zbroił, to jemu się obrywało. - Raz odrabiam lekcje. Mówię, żeby mi nie zawracał głowy, bo się teraz uczę do klasówki. Poszedł do drugiego pokoju, walnął ręką w misę z landrynkami, tak że się rozsypały. Mama pyta: "Co się stało?", a Radek: "Czarek mnie uderzył". Jak mogłem go uderzyć, kiedy byłem w innym pokoju?! Mama przybiegła i dała mi ścierką w łeb. Taka jest sprawiedliwość.

- Moja szkoła podstawowa i jego liceum to był czas, kiedy totalnie oddaliliśmy się od siebie - wspomina Radek. - Czarek bywał bardzo zajęty, trochę chorował. Mnie natomiast więcej było wolno. Lubiłem spędzać czas poza domem, z chłopakami z osiedla. Miałem swoje sportowe pasje, przede wszystkim piłkę nożną. Byłem szczęśliwy.

Rodzice wpoili mu, że Czarek jest kimś, z kogo powinien brać przykład. Chodził do tych samych szkół i od początku zderzał się z legendą brata. To nie było łatwe, bo często miał wrażenie, że jest do niego porównywany. Jako dorastający chłopak był totalnie zauroczony Czarkiem. - Chodziłem do liceum, on już studiował - opowiada Radek. - Bardzo mi wtedy brakowało jego obecności. Kiedy się zjawiał, to było święto. Żyłem jego opowieściami, poruszały moją wyobraźnię i sprawiały, że zainteresowałem się sztuką. Należałem do kółka teatralnego, brałem udział w konkursach recytatorskich, które wygrywałem. Śmiem twierdzić, że zostałem aktorem dzięki bratu, choć on był temu od początku przeciwny.

To, że Czarek był już w tym czasie popularny, paradoksalnie, bardziej mi przeszkadzało, niż pomagało - wspomina. - Choć wielu ludzi myśli, że jest odwrotnie.

---

- Bałem się o niego - tłumaczy Cezary Pazura. - Czułem się po rodzicielsku odpowiedzialny. Już wiedziałem, że aktorstwo to nie jest kawałek lekkiego chleba. Ale on był uparty i postawił na swoim. W szkole teatralnej uczyłem go na pierwszym roku, byłem asystentem Jana Machulskiego. Pomagałem mu też finansowo, bo stypendia wtedy były mizerne, a ja już zaczynałem nieźle zarabiać. Wbrew obawom brata Radek dobrze sobie radził, był ambitny i samodzielny. Dostawał coraz ciekawsze role w filmie i teatrze. - To, że Czarek był już w tym czasie popularny, paradoksalnie, bardziej mi przeszkadzało, niż pomagało - wspomina. - Choć wielu ludzi myśli, że jest odwrotnie. Środowisko przyglądało mi się podejrzliwie. Jest już jeden Pazura, to po co drugi. Musiałem uwolnić się spod uroku brata i udowodnić, że istnieję w tym zawodzie niezależnie.

W tych dążeniach Radka wspierała żona Dorota Chotecka, również aktorka. Zadał sobie pytanie, kim jestem? I w końcu znalazł odpowiedź. Dużą rolę w jego wewnętrznej transformacji odegrał wypadek, który omal nie pozbawił go życia. Przewartościował wszystko. W dniu wypadku Cezary kręcił film na Litwie, w przerwie poszedł do garderoby. - Patrzę, mam 45 nieodebranych wiadomości. Dzwoni telefon. To kolega: "Wiesz już?", pyta. Ja na to, że nic nie wiem. On: "To usiądź. Twój brat nie żyje". Taką informację usłyszał w radiu. Po chwili rozmawiam z mamą. "Żyje, żyje", uspokaja mnie głos w słuchawce. Natychmiast zadzwoniłem do brata i udało mi się jeszcze z nim porozmawiać, zanim stracił przytomność. Ten wypadek to była masakra, bardzo się bałem, że mogę go stracić. - Mnie to doświadczenie zbliżyło do Boga i nauczyło, że rodzina jest najważniejsza - mówi Radek. - Liczą się czas i uwaga poświęcona bliskim, to dużo istotniejsze niż kariera.

Urodziła się moja córka Klara, potem Cezary został ojcem Amelki. Obaj jesteśmy dorośli, różnica wieku przestała mieć znaczenie. A jednak mam wrażenie, że w tym dorosłym życiu nie zadaliśmy sobie trudu, żeby poznać się bliżej. Przeszkadza mi, że nasze kontakty są takie sporadyczne i powierzchowne. Znam raczej świat zewnętrzny Czarka, jego role i sukcesy, ale nie wiem, co czuje, o czym myśli. Chciałbym z nim kiedyś pojechać w jakąś leśną głuszę. Z dala od ludzi i telefonów. Usiedlibyśmy nad wodą i pomilczeli. A potem zaczęlibyśmy rozmowę…

Marysia zawsze dobrze czuła się w towarzystwie chłopaków. Chodziła z nimi na treningi z akrobatyki, ćwiczyła wytrzymałość. - Patrzyłyśmy na to z mamą nieco zaskoczone - opowiada Ania. - Ja uczęszczałam do szkoły muzycznej, rozwijałam wrażliwość, a nie mięśnie. Marysia była silna, nosiła spodnie i trampki. Wydawała nam się trochę mało kobieca. Aż chyba w liceum nastąpił zwrot w stronę kobiecości, zaczęła pożyczać ode mnie wyjściowe ciuchy, ale nadal lubi biegać po mieście i unika butów na obcasie.

34-letnia Ania uważa, że młodsza siostra odmłodziła zarówno rodziców, jak i ją samą. - Dzięki Marysi mam kontakt z jej rówieśnikami, wiem, co ich interesuje, jakiej słuchają muzyki. Obie zgodnie twierdzą, że duża różnica wieku nie jest żadną przeszkodą w siostrzanej przyjaźni. - Namawiałabym wszystkich rodziców, którzy chcą się późno zdecydować na dziecko i wahają się, uważając, że różnica lat między dziećmi może być zbyt duża, by się tego nie obawiali - przekonuje Ania, która ma też o rok młodszego brata Filipa (dziennikarza sportowego). Wychowywali się jak rówieśnicy, trzymali ze sobą sztamę. - Gdy okazało się, że mama jest w ciąży, Filip bardzo się ucieszył, ja wręcz przeciwnie - wspomina Ania.

- Jako czternastolatka bardzo potrzebowałam uwagi rodziców. Wyobrażałam sobie, że teraz, gdy jesteśmy z bratem już prawie dorośli, staniemy się partnerami dla rodziców. Że będziemy chodzić z nimi do kina, do teatru, uczestniczyć w dyskusjach o sztuce. A tu nagle okazało się, że pojawi się ktoś, kto całkowicie zburzy te plany. Świat mi się zawalił. Tak było do chwili, gdy Marysia się urodziła. Ania pamięta, że w dniu, w którym jechali po mamę do szpitala, z wrażenia omal nie spadła ze schodów. A potem zobaczyła siostrę.

Rodzice pozwolili jej wziąć niemowlę na ręce i zanieść do samochodu. Strasznie się dziwiła: "Boże, jaka ona brzydka, taka pomarszczona". Ale i tak się w niej zakochała. Od pierwszego wejrzenia. Wszystko inne zeszło na dalszy plan. Odtąd każdy nowy dzień był pełen niespodzianek. Po szkole Ania biegła do domu, żeby pobyć przy Marysi. - Mama śmiała się, że obudził się we mnie instynkt macierzyński - opowiada. - A to nie tak, dobrze wiedziałam, ile trudu wymaga opieka nad małym dzieckiem. Ja spijałam samą śmietankę, czyli te najpiękniejsze momenty - uśmiechy Marysi, jej pierwsze słowa. Nie byłam zazdrosna o siostrę, czułam do niej bezwarunkową miłość. Była naszą "kluseczką"…

- Myślę, że pierwsza twarz, którą studiowałam, leżąc w łóżeczku, to twarz Ani - mówi Marysia. - Oczywiście, nie mogę tego dobrze pamiętać, ale mam wrażenie, że ona zawsze przy mnie była. Z czasem opieka przerodziła się w przyjaźń. Bardzo nas połączyła szkoła. Ania chodziła do francuskiej szkoły, ja poszłam w jej ślady. Rodzice nie mówią po francusku, więc siostra była jedyną osobą, która mogła mi pomóc w lekcjach. Nie było jednak takiej możliwości, żeby coś zrobiła za mnie.

- Zawsze była nad wiek dojrzała - opowiada o niej Ania. - Trochę odstawała od rówieśników. To chyba efekt posiadania starszego rodzeństwa i poważnych rozmów, jakie z nią prowadziliśmy.

- A jednak rodzice długo traktowali mnie jak dziecko, zawsze byłam tą najmłodszą - wtrąca Marysia. - A teraz jadę studiować marketing we Francji, myślę, że ciężko im się z tym pogodzić. Pamiętam, jak Ania wyjeżdżała do Brukseli na staż w Komisji Europejskiej. To, że opuszcza rodzinny dom, odbierałam jako straszny cios. Miała 26 lat, a ja 12. Żegnała się na dole z rodzicami, a ja wisiałam na poręczy od schodów i płakałam. Wyjeżdżała właśnie wtedy, gdy obecność starszej siostry była mi naprawdę potrzebna.

Na szczęście rozstanie nie oddaliło ich od siebie. Przeciwnie. Po powrocie emocjonalna więź stała się mocniejsza, bardziej dojrzała. - Ania jest pierwszą instancją, do której uderzam, gdy pojawia się jakiś problem. Uważnie słucham tego, co mówi, i bardzo liczę się z jej zdaniem. Marysia cieszy się, że w rodzinie pojawiło się dziecko - siostrzeniec Jaś, że może przyglądać się z bliska macierzyństwu siostry. - Mam wrażenie, że przeżywam w życiu bardzo podobne sytuacje do tych, które są udziałem Ani, tylko o dekadę później. Tak było z francuską szkołą i z językami. Ona studiowała lingwistykę, ja też uczyłam się francuskiego, angielskiego i hiszpańskiego. Ania ma na mnie wielki wpływ. Dla niej to jest naturalne, natomiast moje otoczenie widzi, że chcę być taka jak starsze rodzeństwo, że wciąż próbuję ich dogonić.

Rodzeństwo Agnieszka i Robert Kudelscy świetnie bawią się w swoim towarzystwie. Mają podobne poczucie humoru.

Robert ma 36 lat, jest aktorem, znanym między innymi z serialu "Na Wspólnej". Agnieszka pracuje jako kierownik produkcji w warszawskim studiu dubbingowym. Urodziła się siedem i pół roku po bracie. - Rodzice mieli konflikt serologiczny. W tamtych czasach to była poważna sprawa - tłumaczy Robert. - Lekarze doradzali im, by poczekali z drugą ciążą ze względów zdrowotnych. Mama, która sama była jedynaczką, bardzo chciała mieć drugie dziecko, uparła się. Długo nie mówili mi, że będę miał rodzeństwo, chyba bali się zapeszyć. Gdy w końcu się o tym dowiedziałem, nie wiem skąd, ale miałem pewność, że będzie dziewczynka.

Robert dobrze pamięta dzień, w którym mama wróciła ze szpitala. Z zawiniątkiem w ręku przekroczyła próg domu. Stęskniony skoczył, żeby się przytulić. Delikatnie, ale stanowczo odsunęła go od siebie, bojąc się o dziecko, a może jeszcze nie czując się dobrze. Odebrał to jako gest odrzucenia. W jednej chwili znienawidził niemowlaka. On, do tej pory wychuchany jedynak, czuł się strasznie zazdrosny o uwagę i uczucia mamy. Po cichu zaczął obmyślać plany pozbycia się siostry. Okazja nadarzyła się, gdy mała miała trzy miesiące. Robert ukradkiem wyciągnął śrubki z jej łóżeczka i sprawił, że się rozpadło. Potem z satysfakcją patrzył, jak przerażeni rodzice biegną dziecku na ratunek. - Chyba wtedy zrozumieli, że należy mnie zaangażować w wychowanie dziecka - wspomina Robert. - Od tej pory asystowałem przy kąpielach, przewijaniu i usypianiu. Poczułem się ważny. Godzinami siedziałem przy łóżeczku siostry i wpatrywałem się w nią.

- Ja go z tamtych czasów w ogóle nie pamiętam - śmieje się Agnieszka. - Obecność Roberta zaczęłam świadomie rejestrować dopiero, jak miałam sześć lat. Bywałam nieznośna. Biegałam do rodziców i skarżyłam albo mazałam w jego zeszytach. On też nie zawsze był w porządku. Raz jakiś kolega kopnął mnie przy nim, a on mnie nie bronił. Były też sytuacje, kiedy Robert jawił się jej jako bohater. - Miałam jedenaście lat. On wybierał się ze swoją paczką z liceum nad morze do Jastarni - wspomina. - I zabrał mnie ze sobą. Który starszy brat by się na to zdobył, żeby ciągnąć ze sobą małolatę?

- Różnica wieku sprawiła, że byłem dla Agnieszki bardziej jak rodzic niż brat - mówi Robert. - Czułem się za nią odpowiedzialny, zresztą, do dziś tak mam. Dzwonię, sprawdzam, czy bezpiecznie wróciła wieczorem do domu. Teraz może już mniej, bo odkąd jest w szczęśliwym związku, ma się kto nią opiekować. Był czas, gdy stracili ze sobą kontakt. W okresie gdy Agnieszka dorastała, brat był jej najbardziej potrzebny, ale wyjechał z Kutna na studia do Warszawy. Spotykali się kilka razy w roku i niewiele mieli sobie do powiedzenia. Po maturze Agnieszka postanowiła spróbować szczęścia w stolicy. Wiedziała, że może liczyć na pomoc brata, ale niczego od niego nie chciała. Samodzielnie i ambitnie stawiała pierwsze zawodowe kroki. - Wtedy jeszcze mało o sobie tak naprawdę wiedzieliśmy - wspomina Robert. - Spotykaliśmy się sporadycznie, prowadziliśmy zdawkowe rozmowy.

Wszystko zmieniło się jednej nocy. Spacerowaliśmy po Warszawie i gadaliśmy tak otwarcie jak nigdy dotąd. Wiele sobie wyjaśniliśmy. To był przełom w naszych stosunkach. Dziś mogę powiedzieć, że Agnieszka jest dla mnie najbliższą osobą, potrafimy o wszystkim sobie powiedzieć, także o trudnych sprawach. Fakt, że jest siostrą, daje mi poczucie bezpieczeństwa. Bo nigdy mnie nie zawiedzie, nie zostawi… - My jesteśmy przeciwieństwem - tłumaczy młodsza siostra. - Robert jest bardziej opiekuńczy, uczuciowy. Potrafi ugotować wspaniały obiad, ładnie nakryć do stołu. Ja odwrotnie, jestem konkretna, unikam podniosłych i głębokich tematów, lubię się zdystansować.

Przyglądam się im, gdy tak siedzą razem przy stole. Niby nie są do siebie podobni. A jakby mówili jednym głosem, jedno zaczyna zdanie, drugie je kończy. - Mamy też grono wspólnych znajomych i różnica wieku wcale nam w tym nie przeszkadza - mówi Agnieszka. Na początku mieszkali daleko od siebie, w dwóch odległych dzielnicach Warszawy. Dziś dzieli ich tylko ulica. - Kiedyś Robert wpadł do mnie, żeby pożyczyć mąkę. Ja w domu nie gotuję, ale akurat mąkę miałam - śmieje się siostra.

Często się odwiedzają, lubią ze sobą przebywać. Oboje kochają psy. Ona ma trzy mopsy, on labradora. - Jest także wspólna praca - dodaje brat. - Założyliśmy razem teatr. Projekt Teatr Warszawa działa już trzy sezony. Przygotowujemy spektakle. Ja czuwam nad sprawami artystycznymi, Agnieszka nad organizacją i finansami. Wygląda na to, że doskonale się uzupełniamy. Aktor przyznaje, że młodsza siostra bywa dla niego najsurowszym krytykiem. Nigdy nie owija w bawełnę i od razu mówi, kiedy coś jej się nie podoba. - Słucham tych uwag. Wściekam się jak diabli, ale słucham. Bo kogo mam słuchać jak nie jej?

Magda Rozmarynowska

PANI 10/2010