Kochać to za mało cz.2

Tu przeczytasz pierwszą część reportażu

Ewa, 45 lat. Chciała pokochać jedno dziecko, adoptowała trójkę rodzeństwa. Z najstarszą dziewczyną nie potrafi nawiązać więzi.

- Zaglądam do sypialni, dzieciaki śpią. Wskakuję do pięcioletniego Adasia, całuję go: "Pobudka, śpioszku". Przeskakuję do Adriana, on uwielbia łaskotki, chichocze. "Magda, czas do szkoły" - mówię. Dla niej nie mam takiej czułości jak dla chłopców. Ma 11 lat i ubiera się ostatnia. Chłopcy rozgadani przy śniadaniu, ona milczy. "Chcesz jabłko czy gruszkę?" - pytam. "Idź się uczesać" - proszę. Nie rusza się od stołu, robi kulki z chleba."Pójdziesz potargana?" - już rośnie we mnie napięcie.

- Nie wiem. Tyle kontaktu z Magdą. Nie umiem powiedzieć o niej "córka", choć tak jak chłopcy jest od trzech lat przysposobiona przeze mnie i męża. Pragnęliśmy jednego dziecka, w ośrodku adopcyjnym usłyszeliśmy: "Nie wolno rozdzielać rodzeństwa". Jesteśmy silni - wierzyliśmy z mężem. Dziś wiem, że to był błąd. Nie umiem pokochać całej trójki.

- Nasze mieszkanie dziś. Mnóstwo książek, jeszcze więcej zabawek. Gry planszowe, kolekcje lalek Monster High, samochodów - zdominowały salon. Już nie widać masek z Mozambiku ani rzeźb przywiezionych z Azji. Mam wykształcenie pedagogiczne, ale pracuję jako stewardesa. Dzięki tanim biletom zwiedzaliśmy z mężem świat. Myśleliśmy, że adopcja dziecka nie wywróci naszego życia do góry nogami i w kolejną wyprawę pojedziemy z dzieckiem. 2009 rok, mam 40 lat. Ginekolog nie pozostawia złudzeń - policystyczne jajniki, pęcherzyk Graffa nie pęka mimo leczenia hormonalnego.

- Niewielkie szanse na ciążę. Ale pragnienie dziecka jest wielkie. Mamy dom, odłożyliśmy trochę pieniędzy, mąż zarabia jako programista. Adopcja - wierzymy, że uszczęśliwimy malucha. Trafiamy do niewielkiego ośrodka na północy Polski. Dyrektorka budzi zaufanie. Rozmawiamy ponad dwie godziny. W końcu pytam: "Czy mamy większe szanse, jeśli nie chcemy noworodka?. Na pewno, ale skąd taka decyzja?" - słyszę.

- A ja mam w głowie historię znajomej: adoptowała dziewczynkę zaraz po urodzeniu, a potem okazało się, że mała ma porażenie mózgowe. Warunkiem numer jeden jest dla mnie i męża to, żeby dziecko było zdrowe psychicznie i fizycznie. Wiek? Najlepiej między drugim, a piątym rokiem życia.

- Przeżywam każdą z dziesięciu sesji w czasie warsztatów przygotowawczych. Z innymi parami słuchamy o "dyscyplinie z sercem", pojęciu kary, budowaniu więzi. Na ostatnich zajęciach historia ku przestrodze. Opowiada kobieta, która adoptowała dwóch braci. Jeden był tak agresywny, że oddała go z powrotem do domu dziecka. Drugi nie wytrzymuje rozłąki. Codziennie się zastanawia, czy ma prawo go zatrzymać. Długo rozmawiamy o tym z mężem. "Nie ma dziecka, którego nie da się pokochać i wychować. Ja mogę góry przenosić" - przekonuję go. Dostajemy kwalifikacje.

- Telefon z ośrodka dzwoni po kilku tygodniach: "W pogotowiu opiekuńczym w Wielkopolsce mamy trójkę zdrowych dzieci. Rodzeństwa nie powinno się rozdzielać". Boję się. Myśleliśmy o jednym dziecku. Mąż jak na haju powtarza: "Poradzimy sobie, jesteśmy silni". Jedziemy na "kontakt" jak mówi psycholog z ośrodka. W pogotowiu opiekuńczym na tapczanie siedzi Magda. Kitki ma tak ściśnięte, że oczy wyglądają jak u Chinki. Najmłodszy Adaś ma trzy lata i waży siedem kilo. Chodzi w pampersach. Starszy brat jest blady jak ściana.

- Wyjmuję soczki ze słomką, banany. Rzucają się jakby od dawna nie jadły. Chce mi się płakać z żalu. Spotkanie trwa 40 minut. Adaś i Adrian lepią się do mnie. Bawimy się dinozaurami, a mały łapie mnie za włosy ręką. O wycofanej Magdzie myślę: "Jest starsza, ma prawo nie ufać". "Nie płacz" - mówi mąż po wyjściu. A ja nie pamiętam, gdzie zaparkowałam auto. Takie biedactwa. Myślę sercem, nie rozumem, bo przecież nie planowałam trójki. Psycholożka z ośrodka wyjmuje teczkę z dokumentacją medyczną. Dziesiąta kopia kopii - ledwo można coś odczytać. Z konkretnych zaburzeń: niewłaściwy chwyt pisarski u Magdy. Dzieci niedożywione. Żadnych informacji o narodzinach, wadach, chorobach.

- Psycholożka łaskawie dodaje: "Magda jest odroczona, ma osiem lat, nie poszła do pierwszej klasy. Ale to przez zaniedbanie środowiskowe. Nadrobi" - macha ręką. Kolejne kontakty. "Ciociu, ciocia nas zabierze na spacer?" Adrian i Adaś wskakują na mnie. W parku starszy rzuca się na robaczywe papierówki, które leżą na trawie. W supermarkecie kupuję karton słodyczy, siatkę bananów. "Kiedy podejmą państwo decyzję?" - naciska dyrektorka ośrodka. "Prosimy o trochę czasu" - mówię. "Do jutra do 14 wystarczy?". Co to, do cholery, giełda? Mam ot tak decydować o życiu dzieci? Mąż jest za.

- Patrzę w czarne oczy Adasia, który nie spuszcza ze mnie wzroku. Adrian rozpromienia się, gdy tylko do niego mówię. Narysował dla mnie laurkę: pięć koślawych serc z naszymi imionami. Magda tępo patrzy w telewizor. "Dotrzemy się" - myślę. Nie wolno ich rozdzielać. Podpisujemy wniosek o przysposobienie. Wkrótce sąd przyznaje nam pieczę. Dzieci jadą do domu! Jak huragan wpadają do swojego pokoju. We trójkę pakują się na podwieszoną huśtawkę. Sznur się urywa. Wolność. Swoboda. Nie znają tego słowa. Nagle nie muszą robić wszystkiego "za pozwoleniem". To się nazywa syndrom dziecka ośrodkowego. Je, śpi, załatwia się na komendę - czytałam o tym. Adrian jednocześnie włącza telewizor, otwiera lodówkę. Nie zamyka, bo już pedałuje na rowerze stacjonarnym. I zaraz krzyczy: "Mogę się wykąpać? Jasne" - śmieję się.

- Na szkoleniu mówiono, że dobro dziecka jest najważniejsze. Mam pięć tygodni urlopu. Zostaję w domu. Adrian po kilku dniach pyta: "Czy mogę do ciebie mówić mamo?". Płaczę z radości. Zaczynamy nadrabiać "nasze" życie. Największa przyjemność: jedzenie. Pizza rządzi. "Nie bekaj. Hej, nie puszczamy bąków przy stole" oswajam moje maluchy. Pozwalam Adasiowi spać z nami. Oboje potrzebujemy tej czułości. Adrian jest niewiarygodnie grzeczny. Budzi mnie rano w sweterku włożonym na lewą stronę i mówi: "Mamo, ja zrobię ci śniadanie". "Jestem mamą" - myślę o Adasiu i Adrianku. O córce tak nie myślę.

"Pixie kąpał się - mówi Magda po spacerze z psem. - Byliście nad Wisłą? - pytam. - Nie, Pixie się kąpał. - Czyli byłaś na brzegu? - Nie, Pixie się kąpał". Ona nie pojmuje, że coś musi się stać, żeby zdarzyło się coś innego. Często nie rozumiem, o co jej chodzi. Pierwsze miesiące po adopcji spędzamy na grach edukacyjnych i wizytach u psychologa. Szereg testów, także na inteligencję. Wynik: 61. Dostajemy wskazówki terapii, żeby Magda nadrobiła opóźnienie. Całe popołudnia bawię się w gry słowne.

- Rozkładam na stole karty z historią o strażaku i pożarze. "Co było najpierw?" - pytam. Adrian od razu układa obrazki w kolejności. Magda milczy. Podpowiadam. Nie wie. Spuszcza głowę. Załatwiam przyjęcie do szkoły, ale dyrektorka sugeruje indywidualny tok nauczania. Godzinami trenujemy pisanie, liczenie. Czasem trzy osoby, ja, mąż, mój ojciec, pomagają Magdzie przy pracy domowej. "Dwa razy trzy? - Nie wiem". Kilka razy to samo pytanie. Cisza. Potrafi godzinę siedzieć jak kamień. Nie słucha też innych komunikatów. "Czas spać" - prosi mąż. Włącza na złość bajkę i milczy. Prosimy, przekonujemy.

- Na Magdę działa tylko krzyk. Wrzeszczę, żeby się ubrała, wyszła ze mną z domu. Ale nie chcę, nie potrafię być złym policjantem. Uśmiecha się tylko wtedy, kiedy podaję jedzenie. I gdy niczego od niej nie chcę. Wkrótce się dowiem, że to typowe dla dzieci z chorobą sierocą - zależy im tylko, żeby być sytym. I mieć święty spokój. Wydajemy z mężem fortunę na badanie pod kątem zaburzeń psychicznych. Nie ma konkretnej diagnozy poza podejrzeniem lekkiego opóźnienia umysłowego. Po kilkunastu miesiącach razem przestaję wierzyć, że dzięki nam Magda nadrobi deficyty.

- "Mamusia, daj dzióbek" - Adaś całuje mnie prosto w usta. Wycieram mu pupę. Dojadam po Adrianie kanapkę. Nie brzydzę się chłopców, tak są mi bliscy. Inaczej z Magdą. Choć czysta, pachnie dla mnie jakoś nieprzyjemnie, nie chcę jej przytulać. Brak chemii jest na poziomie emocji i fizyczności. Kilka miesięcy po przyjeździe dzieci rozpakowuję worki na śmieci, w które spakowano naszą trójkę w pogotowiu. Nie powinnam na to trafić - książeczki zdrowia. A w nich wiadomości: Magda urodzona w 33. tygodniu ciąży. Wcześniak. Wada serca. Dlaczego zatajono to przed nami?! Załatwiamy operację w Instytucie Kardiologii.

- Rok po adopcji jestem z Magdą na OIOM-ie. "Niech pani nie płacze, będzie dobrze" - mówi lekarka. A ja wstydzę się przyznać, że płaczę także nad sobą. Nie tak miało być. A gdzie moje życie? Już siódmy dzień jestem uwięziona w szpitalu. Gdyby to było moje prawdziwe dziecko, poradziłabym sobie. Biologia zrobiłaby swoje - pocieszam się, żeby nie czuć się potworem, ale się wstydzę. Uczciwie mówiłam: "Nie bierzemy pod uwagę dziecka niepełnosprawnego". Oszukano nas. Sytuacja z Magdą mnie przerasta.

- Bilans po 24 miesiącach: przez rok jestem non stop chora. Na zapalenie stawów biorę sterydy, więc tyję od nich 30 kilo. Włosy robią się siwe. Tak ciało reaguje na stres. Od zawsze piszę dziennik. To mi przynosi ulgę. Teraz bazgrzę: "Nie da się zbudować związku na kłamstwie!!! Może gdyby Magda była moim wyborem, miałabym cierpliwość?". Przez dwa lata

- Po powrocie zapisuję nas na kolejną terapię. Walczymy. Psycholog: "Sprawdzimy więź z dziećmi". Proponuje eksperyment. Najpierw bawimy się z mężem z Adasiem, a potem zostawiamy go z psychologiem. Ma obserwować zachowania dziecka. "Tata i mama będą za ścianą" - mówi. Adaś po trzech minutach szuka mnie: "Mamo, a ja oglądam Świnkę Peppę". Tak samo reaguje Adrian. To dowód na związek. Inaczej z Magdą. Ona deklaruje: "Kocham mamę, bo się boję, że mnie odda do domu dziecka. A tam nie ma jedzenia, zabawek. Pani krzyczy".

- "To relacja oparta na strachu, to nie więź" - tłumaczy psycholog. Nie wierzę, że dzięki terapii pokocham córkę, a ona mnie. Ale mam cel: żyć z mężem i naszą trójką pod jednym dachem. Zwyczajnie, życzliwie - o to jeszcze walczę resztkami sił. Na terapii skupiamy się na nauce samodzielności. Magda musi przejechać jeden przystanek do i ze szkoły. Uczymy się zegarka. W domu proszę: "Sama przygotuj sobie ubrania, zrób jogurt z płatkami". Mały sukces, bo patrzy ze zrozumieniem, ale potem, choć na dworze jest ulewa, z szafy wyciąga sandałki.

- Wiosną zaczęliśmy budowę domu. Są w nim cztery sypialnie. Dla Magdy na poddaszu. Myślę o tym, że za rok, dwa dostanie miesiączki, powinnam być przy niej w takiej chwili. Spróbuję. Raz myślę: dobro dziecka jest najważniejsze. Potem się buntuję: nieszczęśliwa matka to też nieszczęśliwe dzieci. "A co to według pani jest udana adopcja?" - pyta psycholog, która mnie wspiera. "To taka, w której dziecko kocha się niezależnie od tego, co zrobiło". Z mojej trójki kocham tak dwójkę. Ale wciąż wierzę, że którejś soboty Magda wgramoli się z chłopcami do naszego łóżka i nie poczuję, że jest mi obca.

Marta Bednarska

Twój Styl  5/2014