Pół miliarda długów za jazdę bez biletów. Polacy biją rekordy w jeździe na gapę

Gigantyczny dług nie rozkłada się więc po równo nie tylko pod względem wysokości indywidualnych zobowiązań, ale też miejsca zamieszkania i wieku gapowiczów. Kto zatem najczęściej nie płaci za bilet w autobusie?

Według informacji przekazanych przez KRD w czerwcu 2024 roku, największe zadłużenie mają mieszkańcy Wielkopolski. Ich łączny dług wynosi aż 132 mln zł. 50 tys. mieszkańców tego regionu musi spłacić średnio 2596 zł za jazdę bez biletu. W województwie łódzkim natomiast, dług wynosi 103 mln zł, a dotyczy ponad 63 tys. osób. Na Śląsku zadłużenie to prawie 65 mln zł. Powinno je spłacić 53,5 tys. mieszkańców regionu. Przeciętne zobowiązanie śląskiego gapowicza to około 1200 zł.  Najmniejsze zadłużenie z powodu jazdy bez biletu mają mieszkańcy Podkarpacia, gdzie 1783 osoby muszą zwrócić łącznie 1,53 mln zł, co oznacza średnie zobowiązanie na poziomie 858 zł. Podobna sytuacja jest w Opolskiem i Lubuskiem.

W rejestrze KRD odnotowanych jest 290,6 tys. pasażerów komunikacji miejskiej z całej Polski, którzy nie uregulowali swoich zobowiązań z tytułu kar za jazdę bez ważnego biletu. Długów najczęściej nie spłacają osoby w wieku 26-35 i 36-45 lat. Obie grupy łącznie liczące 155 tys. osób, mają do spłaty ponad 237 mln zł długów na rzecz miejskich przedsiębiorstw komunikacyjnych.

Warto wiedzieć: Odwieczna walka w autobusach miejskich. Ustąpić czy nie?

Średnio muszą więc zapłacić około 1500 zł, ale rekordziści — dużo więcej. Kilka lat temu pewien mieszkaniec Poznania, miał do uregulowania blisko 126 tysięcy złotych za niezapłacone mandaty. Z kolei pasażer komunikacji miejskiej w Jastrzębiu- Zdroju nie zapłacił kary 130 razy i jest winien MZK ponad 20 tys. zł.

Młodzież w wieku od 18 do 25 lat i seniorzy mają znacznie niższe kwoty do oddania. W tej pierwszej grupie ogólna suma kar gapowiczów to "tylko" 32,6 mln zł z tytułu mandatów niezapłaconych przez prawie 35 tys. osób, z których każda jest winna przeciętnie 939 zł. Z kolei dług emerytów to ponad 17 mln zł, który rozkłada się na 15 tys. osób. Pamiętajmy jednak, że te dwie grupy korzystają z największej liczby zniżek i ulg przyznawanych pasażerom przez komunikację miejską.

Według informacji podanych w raporcie z badania Krajowego Rejestru Długów Biura Informacji Gospodarczej "Gapowicze w komunikacji miejskiej 2023" aż 54 proc osób przyznaje, że choć raz otrzymały mandat za brak ważnego biletu. Najczęstszym deklarowanym powodem jazdy na gapę jest przeoczenie daty ważności biletu i zapominalstwo. Na drugim miejscu ankietowani wymienili pośpiech i brak czasu na zakup biletu. Z kolei prawie jedna trzecia wskazała na brak możliwości zakupu biletu za gotówkę jako powód nieuiszczenia obowiązującej opłaty za przejazd. 

Osoby w wieku 15-25 lat, którym zdarzyła się jazda na gapę w większości deklarują, że zapomniały o przedłużeniu lub kupnie biletu. Niepokojąco dużą grupę stanowią jednak młodzi ludzie, którzy przyznali, że jeżdżą nie płacąc, bo kontrole są rzadkie lub szkoda im pieniędzy na bilet.

Czytaj także: Bezpłatny transport w całej Polsce? Ekspert: Populizm, są lepsze pomysły

Zgodnie z polskim prawem mandat wystawiony za brak ważnego biletu przedawnia się już po roku. Przedawnienie nie obowiązuje jednak, jeśli w ciągu 12 miesięcy wierzyciel wystąpi do sądu o wystawienie nakazu zapłaty. Z tego przepisu korzystają coraz częściej organizatorzy transportu publicznego, by odzyskać choćby część pieniędzy straconych z powodu nieuiszczonych opłat za przejazd. Wezwanie do opłacenia mandatu za brak ważnego biletu oznacza dla dłużnika nie tylko kwotę znacznie wyższą niż początkowa kara, ale i możliwość zgłoszenia przez przewoźnika zadłużenia do egzekucji komorniczej. Z kolei wielokrotne podróże na gapę i uporczywe uchylanie się od płacenia kar może mieć bardzo poważne konsekwencje. W takiej sytuacji Kodeks wykroczeń przewiduje karę aresztu, ograniczenia wolności, albo grzywny.