Ganglion – owalny guz pod skórą
Pięćdziesięcioczteroletnia pacjentka zgłosiła się do lekarza z powodu nawracającej guzowatej zmiany na górnej powierzchni nadgarstka. Zmiana miała ok. 10 milimetrów średnicy, lecz po zgięciu ręki do dołu robiła się wyraźnie większa i bardziej wypukła.
Guzek był twardy, ale sprężysty, lekko przesuwał się względem podłoża. Rozpoznano ganglion. Ponieważ wywoływał dolegliwości bólowe i miał charakter nawrotowy, zaproponowano chorej leczenie zabiegowe.
Przyczyny
Ganglion to wypełniony płynną/galaretowatą treścią zachyłek jamy stawowej lub pochewki ścięgna (stąd inna nazwa - torbiel galaretowata). Na skutek drażnienia, przeciążenia lub powtarzanych urazów w okolicy stawu dochodzi do przewlekłego stanu zapalnego. W wyniku czego komórki błony maziowej (wewnętrznej warstwy torebki stawowej i pochewki ścięgnistej) wytwarzają zwiększoną ilość płynu. Nadmiar płynu rozpycha torebkę stawową lub pochewkę, powodując jej uwypuklenie. Z reguły miejsce połączenia tego uwypuklenia, zwanego zachyłkiem, z właściwą jamą stawu lub pochewki jest zwężone, utrudniając odpływ produkowanego w nadmiarze płynu, a resorpcja wody powoduje jego gęstnienie.
Ganglion wygląda jak kulisty lub owalny guz położony pod skórą. Może mieć od kilku milimetrów do kilku centymetrów wielkości. Lokalizuje się w okolicach stawów lub ścięgien i można go spotkać praktycznie wszędzie. Najczęstsza lokalizacja to nadgarstek, rzadziej stopa, łokieć lub kolano.
Zmian może być więcej niż jedna. Guzek jest dość twardy, ale sprężysty, nieznacznie przesuwalny względem podłoża. Zwykle niebolesny lub bolesny przy ucisku. Czasem daje się wcisnąć, jednak zwykle pojawia się ponownie. Może się powiększać przy ruchach w stawie. Z reguły nie daje innych objawów, jednak w przypadku dużego ganglionu, szczególnie lokalizowanego w okolicy nerwu, może powodować ból lub parestezje (mrowienie, drętwienie) związane z uciskiem.
Postępowanie
Jeśli zmiana jest mała, zlokalizowana w charakterystycznym miejscu - nie wymaga leczenia. Często małe gangliony znikają samoistnie. Nie ulegają też transformacji nowotworowej. Zaniepokoić powinna cię: duża zmiana lub szybko zmieniająca swoją wielkość, nietypowa lokalizacja, nietypowa konsystencja, ból, zaburzenia czucia, ograniczenie ruchomości stawu - w takich sytuacjach zgłoś się do lekarza POZ, który w razie wątpliwości skieruje cię do ortopedy.
Rozpoznanie ganglionu zwykle nie stanowi problemu. Może się zdarzyć, że lekarz zleci RTG/USG nadgarstka i rezonans magnetyczny.
W większości przypadków leczenie nie jest konieczne: czasem niezbędne jest chwilowe unieruchomienie stawu, co zmniejsza jego obciążenie i pozwala wyleczyć stan zapalny, pomocniczo lekarz może przepisać steryd w postaci maści lub zastrzyku, gdy ganglion wywołuje dolegliwości, jest duży, nawraca, stanowi defekt kosmetyczny - zaleca się go usunąć.
Ważnym elementem na każdym etapie leczenia jest rehabilitacja. Lekarz może zalecić: pole magnetyczne, ultra- dźwięki i laseroterapię - działają przeciwbólowo, przeciwzapalnie i przyspieszają gojenie, kinesiotaping, tj. stosowanie specjalnych plastrów zakładanych w okolicach chorych stawów lub ścięgien - pozwalają na ich odciążenie i szybsze gojenie, ważne jest stopniowe uruchamianie stawu po zabiegu, które powinno się odbywać pod kontrolą rehabilitanta.
Jak usuwa się ganglion
Wciskając zmianę na miejsce - jest to najmniej inwazyjna metoda, ale obarczona wysokim ryzykiem nawrotu.
Nakłuwając zmianę i wciągając płyn za pomocą strzykawki - to także stosunkowo mało inwazyjny i praktycznie bezbolesny sposób; ryzyko nawrotu jest wysokie, jednak czasowe unieruchomienie po zabiegu może je zmniejszyć.
Chirurgicznie wycinając zmianę z marginesem tkanek - zabieg przeprowadza się w znieczuleniu miejscowym, można go wykonać w sposób klasyczny, z nacięciem skóry, lub endoskopowy; ten rodzaj leczenia wskazany jest tylko w przypadku dużych nawrotowych zmian powodujących objawy; przez kilka dni po zabiegu staw musi być unieruchomiony, natomiast przez kilka tygodni wymaga odciążenia.
Inne zmiany podskórne
Nerwiak - dość twarda zmiana o charakterze łagodnego nowotworu, zlokalizowana na przebiegu nerwu, powstająca z komórek jego osłonki; nerwiaki mogą być liczne, czasem wywołują bóle i parestezje (mrowienie); leczenie polega na ich operacyjnym usunięciu
Chrzęstniak - łagodny nowotwór o charakterze twardego, sprężystego guza w okolicy stawu, leczy się go operacyjnie.
Pasożyty w mięśniach - zwykle tworzą liczne, drobne guzki w mięśniach, wyczuwalne, ale niewidoczne; leczenie w większości przypadków jest farmakologiczne, rzadziej operacyjne.
Miękkie, łagodne zmiany nowotworowe w różnych okolicach ciała to tłuszczaki. Są łatwo przesuwalne i niebolesne. Leczenie polega na ich wycięciu
***
#POMAGAMINTERIA
Pięć rodzin, pięć dni i piętnaście wymagających treningów. Obóz Muay Thai, którego pierwsza edycja odbyła się w zeszłym roku, jest szansą dla młodzieży w spektrum autyzmu na poznanie smaku zdrowej rywalizacji, wygranej, a czasem także porażki. Jak mówią organizatorzy: "To, że nasi podopieczni nie utrzymują kontaktu wzrokowego z rozmówcą, nie znaczy, że nie mają nic do powiedzenia. Sport uczy nas szacunku do siebie i każdego rywala. Jeśli tego nie zrozumiesz, oddalasz się od mety". Organizacja tegorocznej edycji wciąż stoi pod znakiem zapytania, jednak dzięki ludziom dobrej woli szanse na wyjazd z każdym dniem rosną. I ty możesz pomóc! Sprawdź szczegóły!
