Granat: "jabłko" życia

Granatowce, cierniste drzewa lub krzewy o purpurowych orzeźwiających owocach, uprawiano już 7 tys. lat temu w starożytnej Babilonii. W Egipcie i w Grecji uważano je za święte rośliny. Dlaczego? Każdy owoc zawiera mnóstwo, bo kilkaset słodkich nasion i - tak jak drzewo, z którego pochodzi - nie choruje i nie poddaje się szkodnikom. Granatowce żyją ponad dwieście lat!

O owocach granatu wspomina się w wielu kulturach. Sławiono je jako symbol piękna, płodności i mądrości i używano jako... leki. Interesuje się nimi także współczesna nauka. Dlaczego warto po nie sięgać?

Skład granatów jest bogaty i zróżnicowany. Ich miąższ zawiera do 21 proc. cukrów - głównie glukozy i fruktozy, witaminy z grupy B, witaminę C, kilkanaście aminokwasów i różne kwasy organiczne. Sok to w 60 proc. skondensowane czerwono-fioletowe barwniki antocyjany, najsilniej działające przeciwutleniacze.

Te należące do grupy polifenoli substancje nie tylko zwalczają wolne rodniki, ale też wzmacniają własne systemy obronne organizmu. Aż 9 proc. soku granatów stanowi kwas cytrynowy (cytryny mają go zaledwie 6 proc.), ważne ogniwo przemiany materii, a poza tym kwas cynamonowy i jabłkowy. Zawiera również kwas foliowy i takie minerały jak żelazo, fosfor, potas, cynk i magnez.

Sok z granatów to prawdziwy eliksir młodości. Wpływa korzystnie na cały układ krążenia. Duża ilość przeciwutleniaczy chroni serce i naczynia przed wieloma chorobami, zwłaszcza arteriosklerozą. Antocyjany redukują bowiem złogi cholesterolu w tętnicach - wystarczy 50 ml soku dziennie. Amerykański kardiolog i autor znanych poradników dietetycznych dr Dean Ornish z Uniwersytetu Kalifornijskiego doradza profilaktyczne picie soku z granatów wszystkim zdrowym osobom, którym zależy na dobrej kondycji serca. Po purpurowe owoce powinny sięgać osoby z podwyższonym ryzykiem cukrzycy.

W pestkach granatów znajduje się tzw. sprzężony kwas linolowy, poprawiający wrażliwość organizmu na insulinę i sprzyjający utracie nadwagi. Miąższ owocowy łagodzi stany zapalne i walczy z nowotworami piersi u kobiet i prostaty u mężczyzn. Spożywanie granatów podwyższa u mężczyzn stężenie testosteronu i poziom tlenku azotu w organizmie, co reguluje (tak jak viagra) napięcie naczyń krwionośnych i erekcję.

U pań zwiększa popęd seksualny i wzmacnia tkankę kostną, przeciwdziałając osteoporozie. Obecny w pestkach i w skórce kwas punikowy, witamina E i kwasy tłuszczowe - oleinowy, palmitynowy, linolowy i linolenowy - łagodzą dolegliwości zespołu napięcia przedmiesiączkowego i menopauzalnych uderzeń gorąca.

Niestety, nie wszyscy możemy skorzystać z dobrodziejstw granatu. Na nasz organizm nie działa to, co jemy, lecz to, co wchłaniamy z układu trawiennego. Dotyczy to również cennych polifenoli. Źle przyswajają je osoby ze słabym trawieniem, tj. niewłaściwą florą bakteryjną w jelitach, zwłaszcza po 50. roku życia. Okazuje się, że dostępność polifenoli zwiększa się prawie o 100 proc., gdy tzw. pulpa owoców poddawana jest procesowi fermentacji.

Wykorzystane w tym procesie bakterie probiotyczne wykonują wtedy pracę za nasz układ trawienny. Poddając częściowej żywej fermentacji za pomocą bakterii probiotycznych czysty koncentrat soku i miąższu z owoców granatu, uzyskuje się tzw. eliksir z granatu, łatwo przyswajalny i łagodny dla żołądka. Produkty z granatu przeciwwskazane są przy nadkwaśności i wrzodach.

Granaty to także znakomity środek profilaktyczny i leczniczy uszczelniający naczynia włosowate. Polifenole zapobiegają pękaniu naczynek krwionośnych skóry i powstawaniu pajączków. Poprawiają mikrokrążenie i opóźniają procesy starzenia się skóry, pochłaniają promieniowanie UV, likwidują przebarwienia.

Przepis: ułóż na talerzu liście sałaty i pokrojoną na cząstki gruszkę. Posyp nasionami granatu, polej 2 łyżeczkami soku z granatu. Polej sosem z oliwy przyprawionej sokiem z cytryny, czarnym pieprzem, łyżeczką miodu i musztardy.

Badania opisane w "The American Journal of Cardiology" wykazały, że sok z granatów u pacjentów z chorobą wieńcową polepsza przepływ krwi do mięśnia sercowego i zmniejsza częstotliwość występowania bólu w klatce piersiowej (ataki Angina Pectoris).

Przepis: Obierz pomarańczę, pokrój na cząstki, zlej cieknący sok do miseczki. Na półmisku ułóż cząstki pomarańczy, pokrojoną w kostkę fetę, połówki pomidorków, kawałki sałaty i piórka cebuli. Posyp oregano. Zmieszaj sok z pomarańczy i sok wyciśnięty z cytryny, posól. Dodaj oliwę i miód. Sałatkę polej sosem, posyp nasionami granatu (przepis Roberta Makłowicza).

Polifenole z owoców granatu mają właściwości antybiotyczne - zabijają niektóre szczepy bakterii. Działają przeciwgrzybiczo i antyseptycznie, przeciwdziałają zakażeniom wirusowym. Udowodniono, że zwalczają grypę (w tym jelitową), anginę, opryszczkę, półpaśca. Sok i nasiona zalecane są przy infekcji górnych dróg oddechowych. Wzmacniają siły obronne organizmu.

Inne działania: odwary ze skórek granatu używać można przeciwko biegunce i próchnicy zębów. Odwary z kory i korzeni - przeciw robaczycom (mają działanie paraliżujące tasiemce), w leczeniu czerwonki.

Przepis: Do miksera wlej mały jogurt naturalny i ćwierć szklanki mleka. Dodaj połowę pestek wyjętych z owocu granatu i 2 łyżeczki syropu malinowego. Zmiksuj, wlej do wysokiej szklanki. Zmiksuj resztę nasionek granatu z 2 gałkami sorbetu truskawkowego, wlej do szklanki na jaśniejszą warstwę koktajlu.