Kobiecość pod specjalnym nadzorem
Nowotworom narządów rodnych można zapobiec. Wystarczą regularne badania.
Tylko co piąta Polka korzysta z darmowej cytologii. Takie badanie z Narodowego Funduszu Zdrowia przysługuje każdej kobiecie co trzy lata. Badanie pozwala wcześnie wykryć raka szyjki macicy we wczesnym stadium, gdy jest całkowicie wyleczalny. Odwiedzać regularnie lekarza powinnyśmy także dlatego, że tylko lekarz podczas badania może zauważyć wczesne objawy innych kobiecych nowotworów. Warto wiedzieć, jak dbać o swoje zdrowie intymne.
Rak szyjki macicy. Za jego powstawanie odpowiedzialne jest zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV). Jego dwa typy - 16 i 18 - wykrywa się niemal u wszystkich chorych. Infekcja najczęściej przenosi się drogą płciową.
Rak szyjki macicy i jajników długo nie dają objawów
chorobie mogą świadczyć krwawienia między miesiączkami i po menopauzie. W zaawansowanym stadium pojawiają się ropne upławy, ból w dole brzucha i pleców, obrzęki kończyn, zaparcia.
Najlepszą metodą zapobiegania jest regularnie wykonywana cytologia. Pomaga ona wykryć tzw. zmiany przedrakowe (dysplazje). Na tym etapie nieprawidłowych komórek jest niewiele, nie powodują żadnych dolegliwości i można je łatwo usunąć.
Onkolodzy polecają też szczepienia przeciw wirusowi HPV. Są one najskuteczniejsze u kobiet, które jeszcze nie rozpoczęły współżycia. Rak jajników. Najczęściej wykrywany jest u kobiet po 45. roku życia. Ryzyko zachorowania zwiększa wczesna pierwsza miesiączka i późna menopauza, bezdzietność i urodzenie pierwszego dziecka po 35. roku życia, otyłość i dieta bogata w tłuszcze zwierzęce, a także mutacje w genach BRCA1 i BRCA2.
We wczesnym stadium o chorobie mogą świadczyć: brak apetytu, uczucie pełności, wzdęcia oraz zaparcia na przemian z biegunkami.
Zdaniem lekarzy ryzyko raka jajnika zmniejsza stosowanie tabletki antykoncepcyjnej (zmienia aktywność jajników, bo nie dopuszcza do owulacji). Warto też regularnie wykonywać USG przezpochwowe.
Rak trzonu macicy i sromu atakują po menopauzie
Rak trzonu macicy. Najczęściej chorują kobiety w wieku 50-60 lat. Na rozwój tego nowotworu wpływa nadmiar estrogenów (wyższe stężenie tego hormonu występuje m.in. u kobiet otyłych i z cukrzycą).
Objawami raka trzonu macicy bywają krwawienia po menopauzie, plamienia, ropne upławy.
Najlepszą profilaktyką jest dbałość o szczupłą sylwetkę, regularne badania ginekologczne i kontrola poziomu cukru we krwi (pomaga wcześnie wykryć cukrzycę i ją leczyć). Rak sromu. Na ten rodzaj raka najczęściej zapadają kobiety po 70. roku życia, chociaż zdarza się także u pań po pięćdziesiątce. Ryzyko zachorowania zwiększa zakażenie wirusem HPV oraz częste, przewlekłe, nieleczone infekcje bakteryjne.
Choroba objawia się trwającym ponad miesiąc świądem sromu, bólem i pieczeniem zewnętrznych warg sromowych, okolic cewki moczowej i łechtaczki. Dolegliwości nie ustępują po leczeniu antygrzybiczym lub antybakteryjnym.
Jedną z form zapobiegania jest samobadanie, czyli oglądanie okolic intymnych. Koniecznie zwrócić uwagę na plamki, zgrubienia, ranki, które się powiększają i nie goją.
Badania, które pomagają wykryć nowotwory
Cytologia - Polega na pobraniu specjalną trójkątną szczoteczką wymazu z tarczy szyjki macicy oraz z kanału szyjki. Badanie jest bezbolesne. Najlepiej zgłosić się na nie w pierwszej połowie cyklu miesięcznego. Pierwsze badanie należy wykonać po 20. roku życia lub po rozpoczęciu współżycia. Cytologia wykrywa raka szyjki macicy w bardzo wczesnym stadium, kiedy jest on całkowicie wyleczalny. Na badanie nie jest potrzebne skierowanie (jeśli wykonujemy je raz na 3 lata), jest ono refundowane. Prywatnie trzeba wydać 20-40 zł (plus cena wizyty lekarskiej). Nowoczesna cytologia jednowarstwowa kosztuje 120-150 zł.
USG przezpochwowe (USG TV) - Podczas badania lekarz wprowadza do pochwy sondę aparatu USG. Na ekranie monitora widzi dokładnie układ rozrodczy. USG przezpochowe pomaga wykryć m.in. raka jajnika. Polskie Towarzystwo Ginekologiczne zaleca, by od 35. roku życia każda kobieta miała wykonywane USG przezpochwowe raz w roku lub częściej, jeżeli okaże się to konieczne. Przezpochwowe USG należy do badań dodatkowych, wykonywanych tylko na zlecenie lekarza. Refundowane jest natomiast coroczne profilaktyczne badanie USG TV wykonywane w ramach programu "Wczesne wykrywanie nowotworów złośliwych w rodzinach wysokiego, dziedzicznie uwarunkowanego ryzyka zachorowania na raka piersi i raka jajnika".
