Ratunek na talerzu

Większość z nas nie zdaje sobie sprawy jak doskonałym mechanizmem jest ludzki organizm. Nieustannie atakują go bakterie i wirusy, a on je zwalcza. Codziennie też w naszym ciele powstają komórki rakowe. Na szczęście nasz organizm jest wyposażony w siły obronne, które sprawiają, że nowotwór się nie rozwija.

Wiele zależy m.in. od czynników genetycznych i środowiskowych (np. zanieczyszczenia powietrza, nałogów), a także od działania układu odpornościowego. Trzeba go więc wspierać, przede wszystkim za pomocą diety. Zasady są proste:

- należy unikać fast foodów, żywności wysoko przetworzonej, konserwantów i sztucznych barwników;
- lepiej ograniczyć dodatek soli kuchennej do potraw;
- w miarę możliwości warto zrezygnować z tłuszczów zwierzęcych (zwłaszcza wieprzowiny) i słodyczy;
- należy do absolutnego minimum ograniczyć picie alkoholu.

W zdrowej antyrakowej diecie codziennie powinno znaleźć się pięć porcji warzyw, dwie porcje owoców, dwie-trzy porcje chudego nabiału, produkty zbożowe z pełnego ziarna. Nie może zabraknąć białka. Jego źródłem może być chude mięso, ryby oraz warzywa strączkowe.

Ryzyko zachorowania na raka zmniejszają produkty bogate w antyoksydanty i witaminy, a także błonnik (otręby pszenne), probiotyki (jogurt), wielonienasycone kwasy tłuszczowe (oleje roślinne i ryby), wapń (nabiał, sezam) i selen (orzechy brazylijskie, ziarna słonecznika). Ważne, by jadłospis był jak najbardziej urozmaicony.

W czasie leczenia nowotworu odpowiednia dieta jest bardzo ważna. Można się spotkać z przekonaniem, że "raka trzeba zagłodzić", bo gdy chory dobrze się odżywia, to odżywia też nowotwór. Nic bardziej mylnego! Prawda jest taka, że nie wolno doprowadzić się do niedożywienia, gdyż nowotwór i tak znajdzie sobie pożywienie w postaci tkanek organizmu, a zdrowe komórki nie będą miały energii do obrony.

Odżywianie dostosowane do potrzeb jest jednym z podstawowych elementów opieki medycznej. Choroba nowotworowa i jej leczenie to wielki wysiłek fizyczny (także energetyczny) i psychiczny dla organizmu. Dlatego trzeba mu dostarczyć takich substancji i wartości odżywczych, i w takiej ilości, żeby pomóc, a nie zaszkodzić. Konieczna jest odpowiednia liczba kalorii potrzebnych do życia, aby mózg i serce funkcjonowały prawidłowo.

Poza tym właściwe odżywienie zapewnia odpowiednią szybkość gojenia się ran pooperacyjnych, powrót do zdrowia po chemioterapii i radioterapii (obejmuje regenerację śluzówki, szpiku), zapobiega niewydolności nerek, wątroby. Żywienie w czasie chemioterapii jest szczególnie trudne, ponieważ leczenie to wywołuje skutki uboczne: brak apetytu, nudności, wymioty. Powodują one, że chory nie chce jeść. Nieodpowiednie odżywianie prowadzi zaś do niedożywienia, co znacznie utrudnia leczenie.

Jak sobie poradzić z tym trudnym problemem?

1. Nie należy zmuszać chorego do jedzenia za wszelką cenę, pozwolić mu jeść tylko tyle, ile chce i tylko wtedy, kiedy ma na to ochotę.
2. Spożywane posiłki powinny mieć temperaturę pokojową. Zbyt zimne lub zbyt gorące mogą bowiem nasilać nudności.
3. Trzeba też zadbać o odpowiednią ilość płynów. Uwaga! Napoje należy pić porcjami o niewielkiej objętości co najmniej 6 razy dziennie - duża ilość płynów wypita jednorazowo także może prowokować wymioty.
4. W czasie chemioterapii potrawy mogą przybierać nieprzyjemny, metaliczny posmak, mogą wydawać się bardziej słone lub słodsze niż dotychczas. Możemy temu zaradzić, stosując intensywne przyprawy, ale tylko wtedy, kiedy nie powodują one niestrawności.
5. Jeśli niektóre potrawy wzbudzają niechęć do jedzenia, należy je wyeliminować z diety i zastąpić innymi o podobnym składzie odżywczym.
6. Gdy dokuczają biegunki, podstawą diety powinna być żywność o działaniu zapierającym i o niskiej zawartości błonnika.
7. Przy zaparciach dieta powinna zawierać produkty o działaniu rozwalniającym, z dużą zawartością błonnika. Przed śniadaniem trzeba wypić szklankę przegotowanej letniej wody z łyżeczką miodu.

Są produkty, które szczególnie przyczyniają się do wzmocnienia organizmu w jego walce z nowotworami.

1. Jabłka. Regularne jedzenie tych owoców obniża ryzyko rozwoju raka jelita grubego i odbytnicy. Substancje zawarte w skórkach hamują powstawanie i mnożenie się komórek nowotworowych wątroby, jelit i piersi.
2. Pomidory. Chronią przed nowotworami dzięki zawartości likopenu. Jedzenie pięciu łyżek pasty pomidorowej dziennie może nas ochronić przed rakiem skóry spowodowanym szkodliwym działaniem promieniowania słonecznego (UVA i UVB).
3. Czosnek. Spożywanie surowego czosnku co najmniej dwa razy w tygodniu może zmniejszyć ryzyko zachorowania na nowotwór płuc aż o 40 proc. Według naukowców czosnek zawdzięcza ochronne działanie allicynie. Jest to silny przeciwutleniacz, który nadaje ostry zapach i smak. Czosnek chroni też przed rakiem okrężnicy.
4. Cebula. Według włoskich naukowców z Mediolanu, warzywo to o 25 do 80 proc. zmniejsza ryzyko zapadnięcia aż na dziewięć rodzajów nowotworów. Chodzi m.in. o raka piersi, macicy, żołądka, odbytu, jelita grubego, jamy ustnej, gardła, prostaty. W czasie obróbki (oprócz smażenia na smalcu) cebula nie traci swoich cennych właściwości. Wystarczy jeść jedną cebulę dziennie.
5. Morele. Dwie porcje tygodniowo tych owoców zmniejszą ryzyko raka piersi i macicy. Morele mogą być suszone, ale tylko naturalnie. Uwaga! W sklepach można kupić jądra pestek moreli. Zawierają one amigdalinę, zwaną witaminą B17 lub letrilem. Wbrew potocznym opiniom nie działa ona przeciwnowotworowo. Przeciwnie, może powodować zatrucie cyjankami (amigdalina zawiera tzw. rodnik cyjankowy).
6. Brokuły i kalafior. Warzywa te zawierają związek o nazwie sulforafan. Substancja ta uniemożliwia komórkom rakowym rozwój i chroni przed nowotworem skóry. Badania potwierdziły również, że jedzenie kalafiorów chroni przed rozwojem raka prostaty u mężczyzn, raka płuc, jajnika i piersi u kobiet. Trzeba jednak uważać, by warzywa nie przegotować, bo straci cenne właściwości.
7. Marchew. Zawiera karoten oraz falkarinol - związek, który redukuje ryzyko rozwoju nowotworów nawet o 33 proc. Marchewka ugotowana w całości będzie zawierała aż o 25 proc. więcej falkarinolu niż pokrojona przed gotowaniem.

Są to przepisy dla całej rodziny. Dla bliskich chorego to znakomita okazja, aby zdrową dietę wprowadzić na stałe wszystkim domownikom. Należy jeść regularnie 4-5 małych posiłków dziennie. Wskazane jest gotowanie w wodzie lub na parze, duszenie, pieczenie w folii aluminiowej bez tłuszczu.

Śniadanie

Do szklanki odtłuszczonego mleka wsyp 2 czubate łyżki płatków owsianych. Zagotuj. Odstaw rondelek. Dodaj łyżeczkę miodu, szczyptę soli, 3 pokruszone kostki gorzkiej czekolady (minimum 70 proc. kakao), pół łyżeczki otartej skórki z cytryny lub dwie suszone śliwki. Kawa zbożowa do picia.

II śniadanie

Miękkie awokado obierz, usuń pestkę i skrop sokiem cytrynowym (lub limonkowym), aby nie sczerniało. Zmiksuj, dodając jedną łyżkę śmietanki kremówki i sól do smaku. Podawaj z kromkami białej bułki. Do picia - ulubiona herbatka owocowa.

Obiad

Trzy-cztery średnie buraki wyszoruj, osusz, zawiń w folię aluminiową i piecz 45-60 minut w piekarniku (180-200°C). Wyjmij buraki, wystudź i zetrzyj na tarce o grubych oczkach. Gdy buraki się pieką, do zimnej wody wrzuć podudzie kurczaka bez skóry, liść laurowy i ziele angielskie. Gotuj ok. 15 minut.

Dorzuć obraną i pokrojoną w małe kawałki włoszczyznę i ziemniaki pokrojone w talarki. Osól. Kiedy warzywa będą miękkie, dodaj starte buraki, łyżkę koncentratu pomidorowego i sok z cytryny (według uznania). Zdejmij zupę z ognia, dodaj 2-3 łyżki śmietany, posiekaną natkę pietruszki, dopraw solą i pieprzem. Podudzie możesz wyjąć, obrać z mięsa, pokroić je i wrzucić do zupy.

Dorsza lub pstrąga nasmaruj mieszanką soku z cytryny, 1/2 szklanki posiekanej bazylii, oliwy, soli oraz pieprzu. Ułóż w naczyniu żaroodpornym lub na folii aluminiowej. Piecz około 25 minut w piekarniku nagrzanym do 120°C. Do picia podaj kompot owocowy.

Podwieczorek

Dojrzałe kiwi obierz, dodaj łyżkę miodu i kilka listków mięty. Zmiksuj. Dodaj 5-7 łyżek mascarpone lub kremowego twarożku. Wymieszaj, dopraw miodem. Do tego wypij sok owocowy.

Kolacja

Dwa średniej wielkości ziemniaki umyj, zalej wrzątkiem. Następnie odcedź i ponownie zalej zimną wodą. Ziemniaki ugotuj w mundurkach. Po odlaniu wody pozostaw je w garnku. Osobno wymieszaj 4 łyżki twarożku, 1/2 szklanki jogurtu naturalnego, szczypiorek, sól i pieprz. Ziemniaki przekrój na pół, dodaj twarożek. Do picia herbatka owocowa.

Więcej porad:

Gładkie stopy bez tarki. Prosty krem za mniej niż złotówkę!

Skórka od banana wybieli zęby lepiej niż najdroższa pasta

Jak dbać o storczyki, aby kwitły przez wiele lat?