Sygnały z brzucha
Jelito grube nie bardzo ma jak zwrócić na siebie uwagę. Może sygnalizować, że dzieje się coś złego przez zaparcia, biegunkę lub krwawienia. Nie lekceważ tych objawów i wybierz się do lekarza. To może wręcz uratować ci życie!
Wcale o nim nie myślimy. Sama nazwa - jelito grube - nie jest zachęcająca. Ale pełni ono bardzo ważne funkcje.
To właśnie w nim wchłaniana jest do organizmu woda oraz sole mineralne. Tam "mieszkają" również pożyteczne bakterie, np. te, które produkują witaminę K i witaminy z grupy B. Ale tu też może rozwinąć się choroba, która co roku odbiera życie tysiącom ludzi. Aby tego scenariusza uniknąć, trzeba o jelito dbać i gdy pojawią się niepokojące objawy, nie zwlekać z wizytą u specjalisty.
Na choroby jelita grubego chorują prawie wyłącznie społeczeństwa wysoko rozwinięte. Na próżno przypadków takich dolegliwości szukać w wśród przedstawicieli dzikich plemion Afryki. Związane jest to z naszą dietą - jemy prawie wyłącznie przetworzone dania (białe pieczywo, słodycze, fast-foody itp.), które zawierają bardzo mało błonnika ułatwiającego wypróżnianie. Tym samym masy strawionego jedzenia zalegają w brzuchu. To fatalna sytuacja - procesy gnilne i atak bakterii osłabiają ścianki jelita, powodując stan zapalny. A od tego wszystko się zaczyna.
Jeśli chcemy uniknąć takiego scenariusza, należy wzbogacić dietę w błonnik (zawierają go m.in. kasze gruboziarniste i warzywa) i znacznie ograniczyć jedzenie czerwonego mięsa, słodyczy, białego pieczywa. Jeżeli zaś zauważymy już jakieś objawy (krwawienia z odbytu, zaparcia, biegunka, bóle brzucha), trzeba jak najszybciej wybrać się do lekarza pierwszego kontaktu, który może skierować nas do proktologa (lekarza zajmującego się leczeniem chorób jelita grubego). Lekarz proktolog ma do wyboru szereg badań, które pomogą mu zdiagnozować chorobę.
Uwaga! Niektóre z tych badań dobrze jest również wykonywać profilaktycznie, czyli zanim pojawią się objawy!
Per Rectum
To podstawowe badanie proktologiczne umożliwia ocenę około 8 centymetrów końcowego odcinka jelita grubego (odbytnicy). Lekarz wykonuje je palcem. W czasie badania pacjent może leżeć na boku lub plecach, klęczeć albo stać. Badanie per rectum pozwala na wykrycie hemoroidów oraz tzw. szczelin odbytu (zmian chorobowych końcówki jelita). Nie jest bolesne.
Kolonoskopia
To sposób na obejrzenie wnętrza jelita grubego. Polega na wprowadzeniu przez odbyt wziernika zakończonego kamerą. Aby wykonać to badanie, pacjent musi być odpowiednio przygotowany - jelita powinny być opróżnione z treści pokarmowej (dzień wcześniej zrób sobie głodówkę, konieczne będzie też wykonanie lewatywy).
Kolonoskopię wykonuje się w znieczuleniu ogólnym (narkozie). Pozwala ona wykryć m.in. zmiany nowotworowe, polipy. Uwaga! Zrób kolonoskopię profilaktycznie, jeżeli skończyłaś 50 lat (skierowanie dostaniesz od lekarza pierwszego kontaktu). Jeśli jesteś po sześćdziesiątce, rób ją co 2 lata.
Tumor M2-PK
W aptece bez recepty można kupić test (koszt ok. 170 zł), który pozwala zbadać skład kału. Pobraną próbkę należy przesłać na adres podany na opakowaniu, a po dwóch tygodniach otrzymamy wynik (koszt badania wliczony jest w cenę testu). Badanie to pozwala wykryć wiele chorób jelit, przede wszystkim polipy i raka we wczesnym stadium (jeszcze bez żadnych objawów)!
Metoda Kyberstatus
Stosuje się ją m.in. w przypadku przewlekłych stanów zapalnych jelit, zaparć, biegunek. To badanie kału (test do kupienia w aptece - tak jak w wypadku badania Tumor próbkę trzeba odesłać do producenta). Koszt badania: około 260 zł. Metoda ta umożliwia określenie ilości oraz rodzaju bakterii znajdujących się w jelicie grubym (dzięki niej można stwierdzić, jak wygląda flora bakteryjna). Badanie umożliwia ocenę naszej ogólnej odporności oraz skuteczności trawienia pokarmów.
Rektoskopia
Badanie to wykonuje się za pomocą wziernika (to rurka plastikowa jednorazowego użytku). Dzięki niemu możemy obejrzeć jelito do głębokości 18-20 cm. Najczęściej wykonywane jest w pozycji leżącej na boku. Nie jest bolesne. Robi je lekarz w wypadku krwawień z odbytu, np. spowodowanych hemoroidami.
Na krew utajoną
To badanie laboratoryjne kału. Pozwala stwierdzić, czy nie ma w jelicie krwawień, które świadczą, np. o polipach. Uwaga! Jeśli skończyłaś 50 lat, powinnaś wykonywać to badanie profilaktycznie co 2 lata. ...ale trzeba i leczyć
Nawet jeśli objawy nie są bardzo dokuczliwe, chorób jelita grubego nie wolno lekceważyć. Trzeba je leczyć, bo jedne to tylko dyskomfort, ale inne są naprawdę groźne - nawet dla życia.
Choroba hemoroidalna
To jedna z najpopularniejszych chorób jelita grubego. Na duże ryzyko pojawienia się problemów z hemoroidami są narażone osoby starsze oraz kobiety w ciąży. Często też choroba ta spowodowana jest siedzącym trybem życia oraz niewłaściwą dietą (taką, która powoduje zaparcia, a te z kolei przyczyniają się do powstania właśnie hemoroidów). W 70-80 proc. przypadków choroba hemoroidalna objawia się: bólami brzucha, świądem oraz krwawieniem z odbytu.
Co możesz zrobić
Staraj się nie dopuszczać do zaparć - dzięki temu nie dopuścisz do hemoroidów. Stosuj dietę bogatą w błonnik, pij dużo wody (ponad 2 litry), zadbaj o codzienną porcję ruchu (zamiast na kanapie, popołudnia spędzaj np. na spacerach). Pamiętaj, że wczesne objawy choroby można bardzo skutecznie złagodzić, stosując preparaty dostępne w aptece bez recepty (np. Avenoc, Posterisan). Jeśli zmiany hemoroidalne są bardzo nasilone, pozostaje interwencja chirurga.
Zespół jelita drażliwego
Do typowych objawów tej dolegliwości należą: bóle brzucha, wzdęcia, biegunki, zaparcia lub na przemian biegunki i zaparcia. Są one spowodowane zaburzeniami w ruchu jelit. Ich przyczyna to błędy żywieniowe i nieradzenie sobie ze stresem. Co możesz zrobić W rozpoznaniu tego zespołu ważne jest wykluczenie innych, poważniejszych przyczyn dolegliwości, dlatego lekarz pewnie skieruje cię na dodatkowe badanie (m.in. OB, morfologię, badanie kału).
Jeśli te badania nie potwierdzą nieprawidłowości, to mamy do czynienia z zespołem jelita drażliwego. Aby zminimalizować dolegliwości, należy stosować lekkostrawną dietę i unikać stresu, nauczyć się go rozładowywać. Doraźnie można zażywać leki rozkurczowe, poprawiające trawienie oraz probiotyki.
Nowotwór jelita grubego
Do powstania tego rodzaju raka przyczynia się dieta uboga w błonnik, codzienne jedzenie czerwonego mięsa. Ryzyko wzrasta także po pięćdziesiątce. Objawy to: krwawienia z odbytu, zaparcia na przemian z biegunkami, nagły spadek masy ciała. Co możesz zrobić Jeśli masz więcej niż 50 lat, raz na 2 lata wykonuj badania: kolonoskopię i badanie kału na krew utajoną. Wykrycie nowotworu we wczesnym stadium, daje bardzo duże szanse na wyleczenie - operacja na czas może uratować ci życie.
Zdaniem Eksperta
dr n. med. Anna Cybulska - gastroenterolog, Kierownik Pracowni Endoskopii i Gastroenterologii przy ul. Chełmskiej w Warszawie
Bakterie służą zdrowiu
Nie każdy wie, że obecność odpowiedniej ilości dobrotliwych bakterii (Bifidobacterium, Lactobacillus) w naszym jelicie to podstawa działania układu pokarmowego, ale nie tylko. Te dobre bakterie wspierają również produkcję białek zwanych cytokinami, które mają działanie przeciwzapalne, produkują substancje podobne do antybiotyków, pomagają nam sprawnie trawić. Ponadto pobudzają produkcję śluzu, poprawiając szczelność jelita (m.in. dzięki temu zmniejszają ryzyko wystąpienia alergii pokarmowych u dzieci). Kiedyś zalecano przyjmowanie bakterii probiotycznych w kapsułkach i produktach tylko w przypadku terapii antybiotykiem.
Dziś wiemy, że warto stosować je też, lecząc stany zapalne, a także podawać profilaktycznie. Codzienne spożywanie probiotyków może mieć istotny wpływ na prawidłowe funkcjonowanie naszego układu pokarmowego (zależy to od rodzaju szczepu bakterii).
