Wiecznie zakatarzona?

Katar świadczy o stanie zapalnym błony śluzowej nosa. Drażniona przez alergeny, wirusy czy bakterie staje się obrzęknięta i zaczyna produkować nadmierne ilości śluzu. Czasami taki stan trwa tydzień i samoczynnie mija, niekiedy jednak potrafi dokuczać tygodniami. Katar trzeba leczyć. Zwykle to objaw przeziębienia lub alergii, ale może także sygnalizować inne schorzenia. Jakie?

Katar może być objawem uczulenia na tzw. alergeny wziewne, czyli pyłki drzew, traw, kwiatów, chwastów, kurzu, sierści, roztoczy, pleśni, a nawet na... cząsteczki opon samochodowych. Najczęściej towarzyszą mu napady kichania.

Co robić?

Jeśli trudno jest ustalić, co nas uczula lub nie można wyeliminować alergenu (np. kurzu), a objawy choroby stale się utrzymują, stosuje się leki antyhistaminowe, które likwidują katar, swędzenie oczu, łzawienie czy zapchany nos. Wystarczy jedna tabletka dziennie. Nieleczony katar sienny może być przyczyną zapalenia zatok oraz ucha środkowego, zapalenia oskrzeli lub astmy. Osoby, które są uczulone na niektóre pyłki mogą być odczulane, a najlepszy czas na odczulanie to jesień i zima.

Katar, który towarzyszy tej chorobie, jest zazwyczaj wodnisty lub ropny i może trwać kilka tygodni. Oprócz niego mamy uczucie wzrastającego ciśnienia w okolicy zatok i zatkany nos. Boli nas głowa. Te zatokowe bóle najsilniejsze są rano. Możemy odczuwać również bóle mięśni, czasem zębów, uczucie rozpychania i pełności w obrębie zatoki. Ból zatok czasem mija po 3-7 dniach, ale może trwać wiele miesięcy.

Co robić?

Leczyć. A leczenie polega na udrożnieniu chorej zatoki i upłynnieniu zalegającej w niej wydzieliny. Stosuje się leki obkurczające śluzówkę nosa. Mogą być to krople do nosa lub tabletki z pseudoefedryną lub chlorowodorkiem ksylometazoliny. Jeśli zapalenie zatok ma tło alergiczne, konieczne jest włączenie leku przeciwhistaminowego. Czasem konieczna jest antybiotykoterapia przez 14 do 21 dni.

Zwykłe przeziębienie najczęściej mija w ciągu 7 dni. Niestety, katar może utrzymywać się dłużej, nawet cały następny tydzień.

Co robić?

Najlepszym lekarstwem jest zostanie w domu przez 4-5 dni i... wygrzewanie się pod kocem. Jeśli przez katar mamy zapchany nos utrudniający oddychanie, zróbmy inhalację. Łykajmy witaminę C. Odporność wspomóżmy np. tranem i echinaceą. Kilka razy dziennie wkraplajmy do nosa krople od kataru. Jak najczęściej oczyszczajmy też nos i spryskujmy błonę śluzową wodą morską. Wietrzmy mieszkanie. Dbajmy, by powietrze było ciepłe i wilgotne, a nie gorące i suche.

Przewlekły katar może pojawiać się przy krzywej przegrodzie nosowej. W zasadzie każdy z nas ma nieco skrzywioną przynajmniej jedną przegrodę nosową. Jest ona zbudowana z części miękkiej chrzęstnej oraz sztywnej kostnej. Do skrzywienia dochodzi najczęściej podczas porodu, gdy główka dziecka przechodzi przez drogi rodne matki lub podczas urazu na skutek wypadku. Niewielkie skrzywienie przegrody zazwyczaj nie powoduje żadnych dolegliwości, jeśli jednak jest ono duże, czasami może przyjąć kształt litery S, wtedy upośledza drożność nosa. W miejscach załamań przegrody gromadzi się więcej wydzieliny, którą trudno jest wydmuchać.

Co robić?

Lekarz laryngolog powinien obejrzeć wnętrze nosa i zatok przynosowych za pomocą endoskopu lub trójwymiarowej tomografii komputerowej. Jeśli skrzywienie jest niewielkie, stosuje się preparaty udrażniające nos i rozrzedzające wydzielinę. Jeśli skrzywienie przegrody nosowej jest duże i znacznie utrudnia życie, przeprowadza się zabieg operacyjny w znieczuleniu. Usuwa się skrzywioną chrząstkę.

Polipy to przerosty (guzki) błony śluzowej, które powstają po obu stronach nosa. Spowodowany nimi katar jest zazwyczaj wodnisty. Ich przyczyną jest nadprodukcja śluzu przez błonę śluzową na skutek drażnienia przez jakiś alergen. Mogą występować pojedynczo lub może być ich kilka, tzw. rozlana polipowatowość. Utrudniają one oddychanie i blokują drożność nosa. Czasami są tak duże, że wystają z nosa lub widać je na bocznej ścianie gardła. Dość często zdarza się, że polipy powstają u osób chorujących na astmę, jako skutek uboczny uczulenia na aspirynę.

Co robić?

Przy kłopotach z polipami konieczne jest badanie endoskopem i tomografia komputerowa. Małe polipy leczy się sterydami w spraju, które aplikuje się bezpośrednio do nosa lub lekami przeciwalergicznymi. Większe trzeba usunąć, najlepiej z wykorzystaniem technik endoskopowych.