Wstydliwa lecz agresywna choroba

Świerzb jest zakaźną chorobą skóry wywoływaną przez świerzbowca ludzkiego, należącego do roztoczy. Na świecie choruje ok. 300 mln osób rocznie, co stanowi 5 proc. ogólnej populacji. W Polsce nie ma danych na ten temat. Wiadomo natomiast, że świerzb jest jedną z najczęstszych dermatoz pasożytniczych i stanowi istotny problem medyczny i społeczny. Jest to także choroba,wokół której narosło wiele mitów. Zapytaliśmy dr. n. med. Andrzeja Szmurło, dermatologa z kliniki Nova Derm w Warszawie co jest prawdą, a co nie na temat tej częstej choroby, o której tak niewiele wiemy.

Świerzb jest chorobą rzadką. Świerzb jest chorobą występującą powszechnie, w ostatnim okresie obserwowaną coraz częściej, szczególnie u młodych ludzi aktywnie podróżujących i osób starszych zebranych w większych grupach np. domach opieki.

Łatwiej zarazić się jest na wsi niż w mieście. Zarówno na wsi jak i w mieście zarażenie jest prawdopodobne, jednak w mieście, w dużych grupach społecznych, można się łatwiej zarazić.

Świerzb dotyka tylko osoby, które nie przestrzegają zasad higieny. Przestrzeganie zasad higieny nie chroni przed zarażeniem świerzbowcem, jakkolwiek jest to choroba częściej występująca w środowiskach ludzi bezdomnych, domach opieki, niektórych ośrodkach medycznych. Ważne, by podejmować interwencję jak najszybciej, w momencie pojawienia się pierwszych objawów, zanim choroba rozszerzy się na inne osoby w drodze bezpośredniego kontaktu.

Są choroby, które predysponują do zarażenia się świerzbem. Do zarażenia świerzbowcem predysponują choroby psychiczne, alkoholizm i uzależnienie od narkotyków.

Świerzb jest częstszy latem. Obecnie przy wyjazdach w rozmaite rejony świata w każdej porze roku, świerzb jest tak samo częsty zimą jak i latem.

Świerzbem łatwo się zarazić. Świerzbem dość łatwo się zarazić, ale wymaga to bezpośredniego kontaktu ze skórą chorego lub jego zakażonym ubraniem.

Świerzb powoduje swędzenie skóry. Podstawowym objawem zwracającym uwagę chorego jest uporczywy świąd nasilający się w nocy.

Świerzbu ciężko się pozbyć. Choroba leczy się stosunkowo łatwo dzięki nowym lekom wymagającym jednorazowego zastosowania.

Świerzb lokalizuje się tylko w miejscach, gdzie skóra jest gruba. Świerzb lokalizować się może wszędzie, najrzadziej na plecach i głowie, a najczęściej na narządach płciowych, na dłoniach i stopach oraz na tułowiu.

Świerzb wymaga leczenia w szpitalu.  Leczenie nie wymaga hospitalizacji. Chory może leczyć się w warunkach domowych.

Świerzb atakuje ludzi ubogich, z marginesu. Atakuje zarówno bogatych jak i biednych, jednak brak dobrego dostępu do leczenia które może być drogie, a czasem skomplikowane, powoduje, że osoby z marginesu dłużej chorują i nie leczą się.

Świerzbem zaraża się poprzez podanie ręki choremu. Zarażenie od zwykłego podania dłoni zdarza się wyjątkowo rzadko.

Można się zarazić w komunikacji miejskiej.Mało prawdopodobne, by do zarażenia doszło poprzez dotykanie tych samych uchwytów, drążków w tramwaju czy autobusie, z którymi wcześniej kontakt miała osoba chora na świerzb. Ale ryzyko jest większe, jeśli zajmie się siedzenie, na którym właśnie siedziała osoba zarażona dużą liczbą  pasożytów, zwłaszcza wtedy, gdy jest ono pokryte wykładziną tkaninową. Wówczas zarażenie jest prawdopodobne.

Można się zarazić śpiąc w tej samej pościeli i poprzez seks. Sypiając z osobą chorą na świerzb zarazić się jest najłatwiej, zarówno leżąc w tej samej pościeli, jak i poprzez seks.

Dzieci nie mogą chorować na świerzb. Dzieci często chorują na świerzb.

Skuteczny w walce ze świerzbem jest ocet, który zabija larwy i dorosłe osobniki zakwaszając pH skóry. Ocet jest nieskuteczny, nie jest zalecany przez dermatologów. Mamy preparaty siarki, permetrynę i iwermektynę, które skutecznie zwalczają pasożyty.

Cebula i czosnek zabija drobnoustroje, więc może też zwalczyć świerzb. Zjedzenie czosnku i cebuli nie działa odkażająco skórę. Dermatolodzy nie zalecają także stosowania tych warzyw bezpośrednio na skórę.

Woda utleniona jest skuteczna w leczeniu świerzbu. Wody utlenionej nie stosuje się do leczenia świerzbu.

Po zakończonej kuracji trzeba ubrania wyprać w temperaturze 100 stopni Celsjusza. Tak, ubrania trzeba wyprać w najwyższej możliwej temperaturze i prasować gorącym żelazkiem od wewnątrz.

Można się zarazić przez pocałunek. Sam pocałunek rzadko prowadzi do zarażenia, bo świerzb nie bytuje na twarzy.

Trzeba odkazić wszystkie przedmioty domowego użytku jak czajnik, krzesła i dywany. Najczęściej wystarczy odkażenie bielizny, ubrań i pościeli. Dywanów i czajnika nie odkaża się. Zabawki można włożyć do zamrażarki ustawionej na mrożenie w temperaturze -20 stopni C, na 24 godziny. Można też na tydzień do 3 tygodni zapakować wszystko w worki plastikowe i odłożyć do schowka.

Świerzbem można zarazić się w saunie, na siłowni lub na basenie. Na basenie zarażenie świerzbem jest mało prawdopodobne (bardziej grzybicą). Większe ryzyko jest  na siłowni czy w saunie (wspólne ręczniki), aczkolwiek i to zdarza się sporadycznie.

Leczenie jest uciążliwe, lek brudzi ubrania i ma nieprzyjemny zapach.

Kiedyś leczenie było uciążliwe, jednak nowe leki są łatwe w użyciu i szybko działają.

Świerzbowce mogą pokonywać duże odległości, np. przemieścić się z szafy na kanapę. Pasożyty te nie skaczą i przenoszą się przez bezpośredni kontakt.

Świerzbowce mogą bytować tylko w warunkach ciepłych i wilgotnych. Świerzbowce lepiej się czują w środowisku ciepłym i wilgotnym, ale mogą bytować w bardziej niesprzyjających warunkach.

W trakcie terapii świerzbu nie można się myć. W trakcie terapii przeciwświerzbowcowej trzeba się myć, ale rano. Lek musi jak najdłużej działać na skórze.

Świerzb to choroba weneryczna. Można traktować świerzb również jako chorobę weneryczną, ale nie jest tak zawsze. W sposób nieweneryczny zaraża się większość osób młodych i w wieku podeszłym.

Świerzb jest niebezpieczny w ciąży i podczas karmienia

Świerzb nie jest niebezpieczny w ciąży ani w okresie laktacji. Wbrew obiegowym opiniom, nie prowadzi też do poronienia.

Przebieg zarażenia świerzbowcem może być bezobjawowy. Zarażenie pasożytem zawsze wywołuje silny świąd, o ile zarażona osoba zachowuje zdolność do jego odczuwania (brak odczuwania świądu ma miejsce w niektórych stanach neurologicznych).

Zobacz także: