Co zrobić z ziemniaków? Garść sprawdzonych przepisów na zapiekanki
Ziemniaki uznawane są za nasze “dobro narodowe”. Nie bez powodu! Nie wyobrażam sobie polskiej kuchni bez tych darów ziemi. Są one powszechnie uprawiane w Polsce i były również w gospodarstwie moich rodziców. Pamiętam czas wykopków oraz późniejsze pieczenie ziemniaków w ognisku. Łezka się w oku kręci, jak szybko mija czas. Co można z nich zrobić? Dzisiaj podzielę się z wami sprawdzonymi (i smacznymi!) przepisami.
Czy wiecie, że ziemniaki podobno pojawiły się po raz pierwszy właśnie w Krakowie? Pełne uznanie i popularność zyskały około drugiej połowy XIX wieku. Wydaje mi się, że niegdyś jeszcze częściej niż obecnie ziemniaki “gościły" na naszych stołach. Teraz jednak można je wykorzystać na wiele różnych sposobów. Globalizacja przyczyniła się do tego, że chętnie testujemy przepisy, które popularne są w innych krajach. Chciałabym się skupić na ziemniaczanych zapiekankach.
Zobacz również: Ciasto francuskie na słodko i słono. Na jakie przepisy warto postawić?
Zacznę od zapiekanki robionej w kociołku, na zewnątrz. W zależności od regionu bywa ona określana między innymi jako: kociołek, duszaki, prażonka. Potrawę najlepiej przygotowywać na ognisku, w żeliwnym kociołku, ale ja “przedłużam sezon" na to danie i gdy pogoda nie dopisuje, to robię ją w garnku o grubym dnie lub w gęsiarce. W pierwszym przypadku gotuję na gazie, z kolei w drugim zapiekam w piekarniku. Poniżej przepis na klasyczne duszaki.
Zobacz również: Rarytas z babcinej spiżarni - przepis na marynowaną cebulę
Opis przygotowania:
(ilość składników zależy od wielkości kociołka, poniższe gramatury wystarczają do zapełnienia 5-litrowego kociołka lub gęsiarki)
Wszystkie składniki pokroić w plasterki. Dno i boki kociołka wyłożyć słoniną, na słoninę dać liście kapusty, na liście kapusty kolejno warstwy ziemniaków, cebuli, marchewki, boczku i kiełbasy. Przyprawić pieprzem, pieprzem ziarnistym, solą i liśćmi laurowymi, po czym ułożyć kolejne warstwy ziemniaków, cebuli itd.
Ostatnią warstwą, podobnie jak pierwszą, muszą być ziemniaki, które należy przykryć liśćmi kapusty. Kociołek szczelnie zamknąć, wstawić w niezbyt duże ognisko. Piec 40-60 minut, w zależności od rodzaju i wielkości ziemniaków. Gotowa potrawa (uwaga: jest dość tłusta) najlepiej smakuje podana na liściach kapusty.
Bardzo prostym, a jednocześnie smacznym daniem jest zapiekanka z cienko pokrojonych ziemniaków, którą zalewa się mlekiem i śmietaną. Funkcjonuje ona pod nazwą gratin i może stanowić samodzielną potrawę jak i dodatek do dania głównego. Z sosem grzybowym albo gulaszem komponuje się znakomicie.
Zobacz również: Takiego pasztetu jeszcze nie jedliście. Ewa Wachowicz przygotowuje go w słoikach
Opis przygotowania:
Formę żaroodporną (26 cm x 26 cm) wysmarować masłem. Śmietankę wymieszać z mlekiem, przecisnąć czosnek, przyprawić gałką muszkatołową. Ziemniaki obrać, umyć i pokroić na cieniutkie plasterki o grubości 1-2 mm (można użyć szatkownicy do ogórków). Ułożyć na dnie formy. Posolić. Wlać nieco śmietanki z mlekiem. Wszystkie czynności powtórzyć, aż do wyczerpania składników. Na samym końcu posolić. Formę przykryć lub owinąć folią aluminiową i wstawić na 1 godzinę do piekarnika rozgrzanego do 200 st. C.
Po tym czasie wyjąć, odkryć i posypać startym serem. Wstawić na 15 minut do piekarnika, lecz tym razem bez przykrycia (najlepiej włączyć funkcję grillowania).
Kolejna propozycja to coś dla mięsożerców, a mianowicie zapiekanka z mięsem mielonym.
Opis przygotowania:
Wieprzowinę zmielić w maszynce do mięsa. Ziemniaki obrać i pokroić w 1-2 cm talarki.
Cebulę drobno posiekać i lekko zrumienić na łyżce oleju. Dodać do mięsa. Doprawić solą i pieprzem. Dorzucić czosnek przeciśnięty przez praskę. Wyrobić dłońmi. Marchewki obrać i zetrzeć na tarce, kawałek pora pokroić w plasterki. Połowę ziemniaków ułożyć w blaszce lub naczyniu żaroodpornym, na ziemniaki wyłożyć mięso, posypać marchewką i porem, wyłożyć resztę ziemniaków i zalać rosołem. Wszystko oprószyć solą i roztartym w dłoniach majerankiem.
Piec w 200 st. C przez około 1,5 godziny. Mniej więcej 20 minut przed końcem pieczenia posypać startym serem. Udekorować natką pietruszki.
I jeszcze jedna propozycja na koniec, a mianowicie zapiekanka na sposób Irlandzki.
Opis przygotowania:
Pokrojoną cebulę zeszklić na mocno rozgrzanym maśle. Dorzucić posiekany czosnek. Po chwili smażenia dorzucić mięso. Wymieszać. Gdy się podsmaży, dodać pokrojoną w kostkę marchewkę oraz groszek. Przyprawić solą i pieprzem oraz roztartym w dłoniach tymiankiem i liściem laurowym. Wlać sos Worcester oraz Guinness’a. Gdy piwo odparuje, dodać przecier pomidorowy oraz bulion wołowy. Wymieszać i odparować.
Ziemniaki ugotować w osolonym wrzątku. Odcedzić. Dodać masło i mleko, utłuc. Mięso z warzywami przełożyć do naczynia żaroodpornego. Nałożyć ziemniaki. Wyrównać. Posypać tartym serem żółtym.
Piec przez 20-25 minut w temp. 180 st. C (pod koniec z funkcją grillowania).
Moi drodzy, serdecznie zachęcam was do wykorzystania powyższych przepisów. O ile ziemniaki kojarzą nam się głównie z frytkami albo puree, o tyle zdecydowanie warto postawić na coś oryginalnego. Zapiekanki na pewno zdadzą egzamin.
