Miliony na rozbudowę Muzeum Nowej Huty. Dawny budynek kina "Światowid" przejdzie metamorfozę

Muzeum Nowej Huty w budynku dawnego kina "Światowid" działa od 2019 roku. To jeden z oddziałów Muzeum Krakowa. Instytucja działa w budynku mieszczącym się na os. Centrum E1. Placówka to efekt połączenia działającego wcześniej Muzeum PRL-u i oddziału Dzieje Nowej Huty Muzeum Historycznego Miasta Krakowa. O konieczności remontu budynku dawnego kina mówiło się od dawna. Teraz instytucja otrzymała zielone światło w postaci potrzebnych środków.

Zobacz też: Piramidy pod ochroną. Kultowe polskie uzdrowisko w rejestrze zabytków

Dzięki wpisaniu Nowej Huty na listę Pomników Historii, Muzeum Krakowa mogło starać się o środki pochodzące z programu FEnIKS (Fundusze europejskie na infrastrukturę, klimat, środowisko"). Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego przekazało na ten cel ponad 76 mln zł. Środki zostaną przeznaczone na rozbudowę, modernizację i realizację wystaw.

- Przed kinem "Światowid" znajduje się piękny plac, który zostanie zagospodarowany. Na tarasie i dachu budynku powstanie letnie kino i kawiarnia. W budynku będzie się mieścić sala wystaw czasowych, a właściwie kompleks sal, które stworzą stałą wystawę "Przestrzeń sąsiedzka". To nie tylko nowa instytucja, ale nowa instytucja w starym, socrealistycznym budynku. Mamy kompletną dokumentację i kompletny scenariusz wystawy, która ma być opowieścią o fenomenie Nowej Huty. Jesteśmy przekonani, że w ciągu najbliższych 4 lat ten projekt zostanie zrealizowany - mówił dziennikarzom podczas konferencji prasowej Michał Niezabitowski, dyrektor Muzeum Krakowa.

Prezydent Krakowa, Jacek Majchrowski podkreślał, że w inwestycję wymagany jest wkład własny miasta (organizatora instytucji) w wysokości 23 mln zł. Stosowna uchwała ma zostać przedstawiona Radzie Miasta Krakowa. Całkowita wartość inwestycji to 99 mln zł.

- Generalny remont jest konieczny w miejscu, w którym działa dziś Muzeum Nowej Huty, które opowiada o ważnym rozdziale w historii i przyciąga mieszkańców dzielnicy, całego Krakowa i gości. O zainteresowaniu i potrzebie rozszerzania działalności instytucji świadczy, chociażby rekord frekwencyjny niedawnej wystawy "Trzepaki, Reksio, Atari" czy popularność aktualnie trwającej ekspozycji "Bunt w systemie" - przekazał w osobnym komunikacie prezydent Krakowa.

Zobacz też: Drugie życie legendy PRL-u. Kultowe realizacje domków Brda

Jak zapowiada muzeum, dzięki modernizacji i przebudowie, powierzchnia na cele kulturalne ma trzykrotnie wzrosnąć - z obecnych 1575 m2 do niemal 4400 m2. Dzięki temu możliwe będzie stworzenie nowoczesnej wystawy stałej, przestrzeni na wystawy czasowe, sale edukacyjne czy miejsca spotkań dla mieszkańców (tzw. "przestrzeń sąsiedzka").

Muzealnicy nie kryją, że jednym z głównych wyzwań jest konieczność zachowania zabytkowego charakteru budynku i dobudowania podziemnej części, która spełni standardy współczesnego wystawiennictwa. Projekt zakłada również osobne wejście do nadbudowy, w której powstanie taras widokowy i kino letnie. Fasadę budynku dawnego kina czeka lifting, w planach jest również rekonstrukcja neonu.  

Zobacz też: Ważne odkrycie w podziemiach Wawelu. "Należał do przedstawicieli elity państwa"

Wystawa prezentowana w budynku będzie opowiadała historię Nowej Huty i jej mieszkańców. A ta zostanie osadzona w czasach przed budową dzielnicy, w kontekście PRL-u - nie zabraknie też współczesnych wątków. Wszystkie te opowieści w jedną połączą nowohucianie. To oni będą głównymi bohaterami i bohaterkami wystawy.

- Historii Nowej Huty nie da się uczciwie i zrozumiale opowiedzieć bez historii PRL-u. Kombinat i miasto miały być emanacją socjalistycznej ideologii. Na wystawie stałej Muzeum Nowej Huty znajdziemy opowieść o systemie komunistycznym w Polsce, o przełomowych z ogólnopolskiej perspektywy wydarzeniach politycznych czy o polskich miesiącach (obrona krzyża, strajki lat 80.). Ekspozycja nie będzie jednak ograniczona do aspektów politycznych, lecz będzie się także skupiała na życiu codziennym mieszkańców i zmianach społeczno-obyczajowych zachodzących w dzielnicy - tak opisują wystawę muzealnicy.

Obecnie w Muzeum Nowej Huty można oglądać wystawę "Bunt w systemie. Muzyczne przestrzenie wolności 1945- 89". To opowieść o antysystemowej muzyce, złożona z koncertowych plakatów, nagrań, zdjęć, instrumentów czy zinów.

W czasach PRL-u kino Światowid było jednym z dwóch dużych kin działających w Nowej Hucie. Na os. Teatralnym działało jeszcze kino Świt.

Budynek został zaprojektowany przez Andrzeja Uniejewskiego. Wnętrza i meble zaprojektował zespół kierowany przez architekta wnętrz Mariana Sigmunda.

Obiekt, w którym obecnie mieści się muzeum, było pierwszym kinem panoramicznym w Nowej Hucie. Pierwszy seans odbył się 21 lipca 1957 roku - widzowie zobaczyli wówczas francusko-niemiecką komedię "Zwyciężyły kobiety" w reż. Jacquesa Feydera.

W Światowidzie znajdowały się dwie sale kinowe - duża z balkonem (licząca 680 miejsc) i mała dla 170 osób. Budynek to prawdziwa architektoniczna perełka tamtych czasów - w środku znajdują się reprezentacyjne klatki schodowe, hole i znajdujące się w podziemiach dwa schrony przeciwlotnicze.

Kino działało tu do 1992 roku. Kolejne lata przyniosły zmiany, a Światowid stał się centrum o charakterze handlowo-usługowym. Mieściło się tu biuro turystyczne czy salon meblowy. Pomimo tego, budynek dawnego kina zachował oryginalny kształt. W 2006 roku Światowid został zakupiony przez Gminę Kraków i od 2008 roku jest miejscem prowadzenia działalności muzealnej. W latach 2008-2012 mieściło się tu Muzeum PRL-u - Krakowski Oddział Muzeum Historii Polski.

Pod koniec maja 2015 roku Małopolski Wojewódzki Konserwator Zabytków wpisał budynek do rejestru zabytków. Budynek dawnego kina leży na terenie Parku Kulturowego Nowa Huta i układu urbanistycznego Nowej Huty, który został wpisany do rejestru zabytków w 2004 roku.

***