Podkarpackie nieoczywiste - czyli niesamowite Roztocze i Ziemia Lubaczowska na lato

Wszystkie drogi w naszym kraju prowadzą do Ziemi Lubaczowskiej - dotrzemy tam autobusem, pociągiem, ale też oczywiście autem. Autem pewnie najwygodniej. Jadąc z Warszawy najlepiej kierować się na Lublin i dalej trasą S19 na Nisko i Lubaczów. Jadąc z Wrocławia, Katowic, Krakowa do Lubaczowa lub Horyńca-Zdroju najlepiej skorzystać z autostrady A4, kierując się na Rzeszów. Następnie na wysokości Przeworska zjeżdżamy z popularnej A4 na drogę 835 i po około godzinie od zjazdu - docieramy do celu.

Horyniec-Zdrój położony jest na północno-wschodnim krańcu województwa podkarpackiego, w powiecie lubaczowskim. Trzeba zaznaczyć, że Uzdrowisko w Horyńcu-Zdroju funkcjonujące już od ponad stu lat! Teren ten posiada zasobne źródła niezwykle cennych wód mineralnych i złoża borowiny, jedne z największych w Polsce. Mimo tych walorów Horyniec-Zdrój jest ciągle jeszcze niedostatecznie znany i doceniany jako uzdrowisko. Na pewno warto to zmienić. Dzięki niedawnej rewitalizacji powstały w nim m.in. pijalnia, amfiteatr oraz ścieżki przyrodnicze.

Odwiedzając Horyniec-Zdrój koniecznie trzeba zobaczyć zabytkowy pałac Ponińskich. Obecnie mieści się w nim sanatorium uzdrowiskowe. Obiekt wzniesiony pod koniec XVIII wieku, stanowi jeden z najciekawszych i najokazalszych zabytków Horyńca-Zdroju. Rodzina Ponińskich władała Horyńcem przez ponad wiek - do 1920 roku. Pałac otacza ogród dworski.

Kolejnymi ciekawymi do zobaczenia obiektami w okolicy są drewniane cerkwie. Dwie z nich są obowiązkowym punktem na mapie Ziemi Lubaczowskiej.

Niespełna 4 km od Horyńca-Zdroju - blisko granicy z Ukrainą - leży wioska Radruż. Znajduje się tam Zespół Cerkiewny, należący do najcenniejszych i najpiękniejszych zabytków sakralnej architektury drewnianej w Polsce. XVI-wieczna cerkiew pod wezwaniem świętej Paraskewy leży na podkarpackim Szlaku Architektury Drewnianej. Monumentalna budowla jest najstarszą drewnianą cerkwią w Polsce. W 2013 r. zespół cerkiewny w Radrużu został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Druga cerkiew warta odwiedzenia to położona w malowniczym otoczeniu Roztocza Wschodniego, cerkiew św. Paraskewy w Nowym Bruśnie. Wzniesiona w 1713 roku świątynia została zbudowana z drewna jodłowego, bez użycia gwoździ.

Dziś jest nie tylko cennym zabytkiem, ale również miejscem pamięci o wielokulturowej historii regionu. Cerkiew św. Paraskewy w Nowym Bruśnie została wpisana na listę Szlaku Architektury Drewnianej województwa podkarpackiego oraz uznana za Pomnik Historii - jedno z najwyższych wyróżnień dla zabytków w Polsce.

Jest też coś dla fanów…Sławosza Uznańskiego - Wiśniewskiego - czyli drugiego Polaka w historii, który poleciał w kosmos!

Gmina Lubaczów to jedno z trzech miejsc na terenie Polski, gdzie występuje najmniejsze zanieczyszczenie nieba sztucznym światłem. Pozwala to na obserwacje astronomiczne, łączące naukę z atrakcją turystyczną. A umożliwia je nowoczesny obiekt w Tymcach - dawna wieża ciśnień zamieniona w obserwatorium astronomiczne. Budynek o wysokości 25 m, posiada taras widokowy, który pozwala nie tylko na podziwianie okolicznych terenów. Dużą zaletą tego miejsca jest możliwość obserwacji słońca, co jest rzadko dostępną atrakcją w obserwatoriach. Do tego celu wykorzystuje się specjalny teleskop. Pozwala on w bezpieczny sposób przyjrzeć się strukturom powierzchni słońca. Obserwatorium astronomiczne w Tymcach - położone w obszarze ciemnego nieba - wpływa na rozwój coraz bardziej popularnej - nie tylko w Polsce - astroturystyki.

Położona zaledwie 8 km od Lubaczowa niewielka miejscowość, stała się ważnym punktem na turystycznej mapie regionu. W Baszni Dolnej, bo o niej mowa znajduje się Kresowa Osada - wioska tematyczna, która przenosi zwiedzających w przeszłość. Zgromadzono tam kilkanaście dawnych obiektów z terenu gminy Lubaczów i sąsiednich miejscowości. Odtworzony został m.in. kresowy dwór ziemiański i warsztaty rzemieślnicze. Są też nawiązania do dziedzictwa Kresów Rzeczypospolitej i stąd nazwa - Kresowa Osada. W Multimedialnej Galerii Lokalnej Historii można obejrzeć wystawę, poświęconą dziejom Jana III Sobieskiego, głównie z okresu zanim został królem.

Będąc już w Baszni Dolnej nie musimy się daleko oddalać, bo kolejna atrakcja turystyczna jest dosłownie tuż, tuż. A tą atrakcją jest niesamowita galeria kolejnictwa. Udajemy się więc do Stacji Basznia, bo tak nazywa się ów obiekt. Tu poznamy historię XIX-wiecznej linii kolejowej Jarosław-Sokal, po której jeździły lokomotywy parowe. Ekspozycja podzielona jest na dwie części - zewnętrzną i wewnętrzną.

Przy peronie stoi parowóz, wyprodukowany w 1944 roku, a tuż za nim wagon pasażerski trzeciej klasy z 1907 roku oraz dwa wagony towarowe. W budynku małej stacji zobaczymy stylizowaną poczekalnię, historyczne rozkłady jazdy pociągów, stare mapy kolejowe, narzędzia i dokumenty.

Na koniec odkrywania piękna przyrody Roztocza Wschodniego trzeba wspomnieć o rzekach i lasach. Ostatnim przystankiem na naszej trasie jest Ruda Różaniecka, położona w obrębie Puszczy Solskiej - jednego z największych kompleksów leśnych w Polsce. Wioska zaistniała w XVIII wieku dzięki wydobywanej tu rudzie darniowej. Otaczają ją trzy rzeki: Paucza, Różaniec i Lubówka. Zbiorniki wodne znajdujące się w Rudzie Różanieckiej są pozostałością po dawnym przemyśle. Zostały one zamienione na stawy hodowlane. Obecnie to największy w powiecie lubaczowskim kompleks zbiorników wodnych, służących do hodowania ryb. Można tu delektować się regionalną kuchnią, uprawiać turystykę wodną i cieszyć się wypoczynkiem pośród naturalnej i czystej przyrody Ziemi Lubaczowskiej.

Tekst i zdjęcia:

Grzegorz Skrzypak-MediaNet-TV Production s.c.