Antybiotyki roślinne

Przeczytaj fragment książki "Naturalne antybiotyki": Roślinne substancje o działaniu antybiotycznym mają jedną wielką zaletę - skutecznie zabijają nie tylko bakterie, ale także wirusy, grzyby oraz pasożyty.

Chociaż przez długi okres istnienia ludzkości bakterie i wirusy nie były znane, od tysiącleci we wszystkich kulturach stosowano środki roślinne o działaniu przeciwbakteryjnym. Poczynając od starożytnego Egiptu, poprzez kultury antyczne, średniowiecze, aż do XIX wieku medycy i zielarze wykorzystywali dary natury. Oczywiście leki matki natury oraz metody różniły się w zależności od regionu.

U nas tanim i skutecznym lekiem na infekcje były czosnek i cebula, w Ameryce niezawodnym pogromcą bakterii stało się ostre chili, a w tropikach ludzie zaobserwowali, że dzięki dodaniu przypraw produkty spożywcze dłużej nadają się do spożycia. W ten sposób chronili się przed zatruciami pokarmowymi i rozprzestrzenianiem się zarazy oraz epidemii.

Istnieje bardzo wiele roślin, które wytwarzają substancje antybiotyczne, lub ściśle mówiąc - przeciwdrobnoustrojowe, bo w przeciwieństwie do leków konwencjonalnych działają nie tylko na bakterie, ale także na wirusy, grzyby i/lub pasożyty. Rośliny wytwarzają te substancje, aby chronić się przed szkodnikami. (...)

W przeciwieństwie do leków chemicznych te kompleksowe leki roślinne działają pozytywnie na cały organizm, ponieważ mają nie tylko potencjał antybiotyczny, ale także dzięki licznym substancjom bioaktywnym (do których zaliczają się minerały, witaminy i fitozwiązki) przyczyniają się do wzrostu odporności.

Jak do tej pory, szkodnikom nie udało się rozwinąć oporności na leki pochodzenia roślinnego. Dzieje się tak dlatego, że rośliny zawierają wiele substancji. Mikroorganizmom znacznie trudniej pokonać i uodpornić się na tę mieszankę, niż wykształcić oporność na jedną substancję. Jednak roślinne substancje przeciwdrobnoustrojowe nie są tak silne jak środki chemiczne lub przetworzone chemicznie substancje roślinne. Z tego powodu ich domeną są choroby o lżejszym przebiegu, zapobieganie, terapia towarzysząca oraz rehabilitacja po przebytej chorobie.(...)

Jakie rośliny wykorzystać, żeby uchronić się przed rozwojem bakterii, wirusów i grzybów? Czytaj na kolejnej stronie >>

Obecnie ludzie już wiedzą, że określone grupy substancji czynnych hamują rozwój bakterii, wirusów i grzybów. I chociaż te substancje są szczególnie efektywne dopiero w połączeniu z innymi, to niektóre mają naprawdę szczególne znaczenie.

Olejki eteryczne są mieszanką lotnych substancji, które często decydują o zapachu rośliny. Wpływają one hamująco na rozwój stanów zapalnych, wspomagają usuwanie substancji z organizmu i działają na liczne drobnoustroje, takie jak bakterie, wirusy oraz grzyby.

Wszystkie olejki eteryczne mają silniejsze lub łagodniejsze działanie przeciwdrobnoustrojowe. O ile dozowane są rozsądnie, zazwyczaj działają efektywnie, a zarazem bardziej oszczędzają organizm niż leki konwencjonalne. Niektóre składniki olejków eterycznych są rozpuszczalne w tłuszczach. Mogą się one odkładać w błonach komórkowych mikroorganizmów i hamować ich przemianę materii. Innym powodem ich szerokiego spektrum działania jest wartość pH. Olejki eteryczne wysokiej jakości zazwyczaj mają odczyn lekko kwaśny, a większość bakterii potrzebuje do wzrostu środowiska alkalicznego.

W przypadku naturalnie czystych olejków rolę odgrywa także współdziałanie kilkuset składników, których sposób działania jest jeszcze w dużej mierze niezbadany. Rośliny magazynują niewielkie ilości stężonych olejków eterycznych w określonych miejscach - zbiornikach olejowych. Są one otoczone specjalnymi błonami, które słabo przepuszczają Antybiotyki konwencjonalne i roślinne gazy i prawie całkowicie uniemożliwiają parowanie. Tym samym jest oczywiste,

że znacznie dłużej przechowują się w nierozdrobnionych niż w rozdrobnionych częściach roślin, w których błony te w znacznej mierze ulegają zniszczeniu. Dlatego aby uzyskać jak najwięcej tych substancji leczniczych, należy stosować całe, nieuszkodzone owoce (przykładem są tu: anyżek, kminek i koper rzymski) i rozdrabniać je w moździerzu na krótko przed użyciem.

Te związki zawierające siarkę oraz azot mają ostry zapach oraz smak. Występują między innymi w roślinach czosnkowych (do których zalicza się: czosnek pospolity, czosnek niedźwiedzi oraz cebulę) oraz kapustowatych, takich jak chrzan czy gorczyca. Kiedy kroimy lub żujemy te rośliny, rozpoczyna się proces chemiczny, podczas którego składniki olejków zamieniają się w substancje czynne - w czosnkowym w allicynę, a w gorczycowym w glikozydy olejku gorczycowego. Tym samym staje się jasne, dlaczego korzeń chrzanu w sklepie nie ma ostrego zapachu, a zaczyna go wydzielać dopiero po nacięciu.

Olejki czosnkowe oraz gorczycowe mają właściwości antybakteryjne, antywirusowe oraz antygrzybiczne. Wiążą się z białkami. Szczególnie dobrze działają w infekcjach dróg oddechowych oraz moczowych, bo gromadzą się w narządach wydalniczych - płucach lub pęcherzu moczowym. Dezaktywuje je jednak silne ogrzewanie (powyżej 55°C), dlatego w tym wypadku nie wchodzą w grę żadne herbatki. Można z nich przygotować jedynie zimne preparaty lub nalewki.

Substancje ostre, takie jak olejek imbirowy i shogaol (substancje ostre imbiru i galgantu), kapsaicyna (substancja ostra chili oraz papryki) i amidy kwasowe zawarte w pieprzu (najbardziej znanym jest piperyna) działają na wiele rodzajów mikrobów, mają właściwości rozgrzewające i poprawiające ukrwienie. Dlatego zalecane są w chorobach przeziębieniowych nasilających się w zimnych i wilgotnych okresach oraz w zimie. Poleca się je także osobom łatwo marznącym. Wszystkie składniki ostre powodują zwiększenie ukrwienia błon śluzowych. Dzięki temu szybciej są odtransportowywane produkty wydalone przez mikroby, a ponadto uszkadzane są także same mikroby, ponieważ dochodzi do krótkotrwałego podwyższenia temperatury, a mikroby potrzebują do intensywnego rozmnażania określonej temperatury otoczenia. Jeżeli jest ona za wysoka, rozmnażanie ulega ograniczeniu. Tak więc obowiązuje zasada, że środowisko to podstawa.

Gorąco i wysuszenie nie szkodzą substancjom ostrym. Substancje ostre imbiru i galgantu są dobrze rozpuszczalne w wodzie i dlatego gorąca herbata imbirowa jest skuteczna, z kolei substancje ostre chili oraz pieprzu słabo rozpuszczają się w wodzie. W tym wypadku odpowiednimi preparatami są wyciągi alkoholowe. Poleca się także spożywanie tych przypraw po prostu na kanapce z masłem i dodawanie ich do marynat sałatkowych, ponieważ te substancje ostre dobrze rozpuszczają się w tłuszczu.

Do garbników zalicza się na przykład kwas rozmarynowy. Występuje on w wielu roślinach jasnotowatych, na przykład w rozmarynie i melisie. Garbniki pozostawiają nieprzyjemny smak, ale wytrącają białka, "wzmacniają" i zagęszczają skórę oraz błony śluzowe, tworząc w ten sposób błonę ochronną i pozbawiając pożywki bakterie oraz wirusy chętnie żyjące na skórze i błonach śluzowych. Ponadto garbniki uszkadzają bezpośrednio bakterie oraz wirusy, wyciągając z nich substancje białkowe.

Ogólnie biorąc, garbniki mają działanie ściągające i przeciwzapalne, ale w dużych dawkach są szkodliwe. Stosowanie wewnętrzne zalecane jest przy biegunkach, infekcjach dróg moczowych, natomiast zewnętrzne w stanach zapalnych jamy ustnej oraz gardła, do tamowania krwawienia i w leczeniu ran.

Flawonoidy to rozpuszczalne w wodzie barwniki roślinne. Występują przede wszystkim w liściach i łupinach. Flawonoidy są wrażliwe na światło i częściowo ulegają zniszczeniu podczas ogrzewania.

Obecnie znanych jest wiele tysięcy tych związków. Wiedza o flawonoidach jest stosunkowo świeża, a ich potencjał jeszcze długo pozostanie niezbadany. Do ich najważniejszych działań należy neutralizowanie wolnych rodników. Zostało też potwierdzone, że niektóre z nich hamują również rozwój zarazków.

Jeśli chodzi o przyprawy oraz zioła przyprawowe, ważniejsze są inne substancje o działaniu przeciwdrobnoustrojowym. Flawonoidy mają tylko działanie wspomagające.

Fragment książki "Naturalne antybiotyki" Claudii Ritter. Wydawnictwo Muza. Premiera 19 września 2018 r.