Czym jest alergia kontaktowa?

Objawy alergii występują zwykle po kilku lub kilkunastu godzinach i mogą się nasilać przez wiele dni. Właśnie to odróżnia alergię kontaktową od wziewnej, w której reakcja układu odpornościowego ma miejsce natychmiast, często już podczas pierwszego zetknięcia się z alergenem.

W przypadku osób po 50. roku życia problemem są uczulenia na środki stosowane w gabinetach stomatologicznych (zwłaszcza te starej generacji). Osoby starsze częściej mają poważne zabiegi (leczenie kanałowe, zakładanie mostów, protez), czas ekspozycji na środki chemiczne jest wówczas dłuższy. A im częstszy i dłuższy kontakt z substancją, tym łatwiej się na nią uczulić.

U stomatologa 

Do alergii kontaktowej może dojść podczas plombowania zębów, przy znieczulaniu i przygotowywaniu protez. Co najczęściej uczula u dentysty? Materiały używane do wypełnień (amalgamat, akryl). Substancje do wytwarzania koronek, mostów (akryl). Substancje wyciskowe i metale do tworzenia protez zębowych (nikiel, kobalt, złoto i rtęć). Środki odkażające. Lateks zawarty w rękawicach. Leki znieczulające (eugenol, efedryna i lidokaina) - reakcją na zastrzyk znieczulający może być kołatanie serca, duszność. 

Najbardziej typowym objawem uczulenia na jedną z tych substancji jest grudkowata wysypka wewnątrz jamy ustnej, ale może dojść także do bolesnego obrzęku języka i dziąsła lub zmian zapalnych na wargach. W każdym z przypadków powinnaś szybko zgłosić się do lekarza, który wykluczy lub potwierdzi u ciebie alergię i zleci odpowiednie leki odczulające (zwykle stosuje się sterydy, np. hydrokortizon i leki antyhistaminowe). 

Pasty do mycia zębów 

U wielu osób po dłuższym czasie stosowania tej samej pasty do zębów może dojść do reakcji uczuleniowej na jeden z jej składników. Osoby skłonne do alergii na pyłki roślin mogą uwrażliwić się na zawarte w paście substancje pochodzenia roślinnego, np. olejek eukaliptusowy, miętę lub olejek z drzewa herbacianego. 

Uczulać mogą też: substancje odpowiedzialne za pienienie się (CAPB), detergenty o działaniu przeciwbakteryjnym (SLS), fluor (w niektórych pastach, tych do intensywnej profilaktyki przeciwpróchnicowej, jego zawartość jest kilkakrotnie wyższa).

Dolegliwości w jamie ustnej mogą wywołać płyny do płukania. Powodują: nadżerki na wewnętrznej stronie policzków, stan zapalny czerwieni wargowej, pękanie kącików ust, pieczenie i złuszczanie się naskórka.

Dostępne testy

Dzięki specjalnym testom można stwierdzić, czy wypryski lub inne objawy są rzeczywiście efektem alergii kontaktowej, i wykryć jedną lub kilka uczulających nas substancji. W poradniach alergologicznych wykonasz: test prowokacyjny - polega na podskórnym podaniu małej ilości substancji, którą podejrzewa się o wywołanie reakcji alergicznej, np. eugenolu, lidokainy. 

Jeżeli w czasie 72 godzin od iniekcji w miejscu wkłucia pojawi się zaczerwienienie i obrzęk - masz alergię kontaktową; test płatkowy - na plecy pacjenta nakłada się w specjalnych pastach wybrane alergeny. Są podzielone na kilka grup, np. metale ciężkie, substancje stomatologiczne, leki itp. Po 24 godzinach lekarz po raz pierwszy sprawdza reakcję skóry na poszczególne alergeny. 

Drugi odczyt odbywa się po 72 godzinach. Jeśli lekarz stwierdza uczulenie na jedną substancję, np. nikiel, zaleca unikanie pozostałych alergenów z tej samej grupy (chromu, kobaltu). Może zaproponować też kurację odczulającą - polega na podawaniu przez trzy lub pięć lat małych ilości substancji alergizującej (podskórnie lub w aerozolu). U wielu osób immunoterapia daje dobre efekty i nie dochodzi do ataków alergii kontaktowej lub są znacznie słabsze.

Jak się chronić? 

Przed zabiegiem stomatologicznym dowiedz się, jakie substancje wchodzą w skład środków znieczulających. Unikaj tych z eugenolem i efedryną. Pytaj o skład protez zębowych i wybieraj te sporządzone z materiałów hipoalergicznych. Zmieniaj pasty do zębów - unikaj tych mających w składzie benzoesan sodu, glikol propylenowy i Sodium Laurel Sulfate (SLES). Nie stosuj na własną rękę środków odkażających jamę ustną. Gdyby wystąpiły pierwsze symptomy alergii kontaktowej, zgłoś się do lekarza, bo dolegliwości mogą się nasilić.

Zobacz także: