Dietetyczny zawrót głowy: Modne diety kontra nauka

Być może słyszeliście już o nowej, modnej diecie - ANTYSMOGOWEJ. Jeśli nie, to może przynajmniej o popularnej obecnie wśród celebrytów diecie SIRT albo OXY? Też nic wam to nie mówi? Ale na pewno wiecie już coś niecoś o diecie PALEO albo RAW, oczywiście z dodatkiem SUPERFOODS, czyli np. oleju kokosowego...

Prawie każdego dnia można znaleźć w mediach doniesienia o nowych, "cudownych" dietach i produktach, które nie tylko skutecznie odchudzają lub oczyszczają nasz organizm, ale także dodają mu wyjątkowej witalności, energii i blasku.

Problem w tym, że w polskim społeczeństwie, podobnie zresztą jak w większości krajów świata, szybko przybywa osób zmagających się z nadwagą i otyłością oraz innymi zaburzeniami odżywiania. Dla takich osób, ale też oczywiście dla wielu innych, zarówno zdrowych jak i chorych, informacje na temat żywności i żywienia mają więc strategiczne znaczenie. Jeśli są one nierzetelne, niepełne, nieadekwatne lub też nazbyt uproszczone, to mogą wielu ludzi wprowadzić w błąd i wyrządzić im naprawdę dużą szkodę. I tak się niestety dzieje.

Narastający chaos informacyjny, wywołany przez media, celebrytów i sprzeczne zalecenia żywieniowe związane z różnymi modnymi dietami, pogłębiany dodatkowo przez brak powszechnego dostępu do fachowych porad dietetycznych w ramach podstawowej opieki zdrowotnej sprawiają, że wielu Polaków czuje się zagubionych w kwestii zdrowego żywienia.

Na szczęście, z chaosem panującym w tym obszarze próbuje walczyć coraz więcej instytucji. Jedną z nich jest powołane niedawno do życia Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej (NCEŻ), które prowadzą eksperci z Instytutu Żywności i Żywienia (IŻŻ).

Nowoczesne technologie w służbie zdrowia

NCEŻ ogłosiło właśnie, że wychodząc naprzeciw oczekiwaniom i potrzebom Polaków, pod koniec tego roku uruchomi dietetyczną poradnię online, z której za pośrednictwem internetu, bezpłatnie będą mogły skorzystać wszystkie zainteresowane dorosłe osoby.

- W gąszczu rozmaitych informacji o tym, co powinno się jeść, a czego należy unikać, wśród wielu tzw. mód żywieniowych, bardzo łatwo o błędy i nieporozumienia. Właściwą pomocą i drogowskazem dla osób poszukujących rzetelnej wiedzy o żywności i żywieniu powinny być konsultacje u wykwalifikowanego dietetyka - przekonuje prof. Mirosław Jarosz, dyrektor IŻŻ.

Jego zdaniem, polscy lekarze nie są w stanie sprostać oczekiwaniom pacjentów odnośnie udzielania wyczerpujących porad żywieniowych - głównie z powodu braku czasu, który jest m.in. skutkiem niedoborów lekarzy w służbie zdrowia, ale również z powodu niewystarczającej wiedzy lekarzy w zakresie dietetyki. Rozwiązaniem tego problemu powinno być, według dyrektora IŻŻ, wzmocnienie pozycji i roli dietetyków w służbie zdrowia, tak by uzupełnili oni skład zespołów terapeutycznych, wspierając lekarzy w codziennej pracy z pacjentami (zarówno w zakresie prewencji jak i leczenia chorób).

- Tworzone przez nas Centrum Dietetyczne Online to społecznie ważna inicjatywa, która uczyni profesjonalne poradnictwo dietetyczne ogólnie dostępnym. Do tej pory dostęp do bezpłatnych porad dietetycznych w Polsce był ograniczony, zwłaszcza poza dużymi ośrodkami miejskimi. W naszym centrum każdy zainteresowany będzie mógł uzyskać profesjonalną konsultację dietetyczną, udzieloną przez wykwalifikowanych ekspertów, w sposób wygodny i nowoczesny, czyli przez internet - zachwala prof. Mirosław Jarosz.

Tworzone przez NCEŻ centrum porad dietetycznych online ma być dostępne 12 godzin dziennie we wszystkie dni robocze. Pracować w nim będzie na stałe 6 wykwalifikowanych dietetyków, którzy będą mogli udzielić łącznie kilkuset porad w tygodniu. Łączność z dietetykami odbywać się będzie za pomocą specjalnej platformy komunikacyjnej (na żywo, z wykorzystaniem głosu i obrazu video oraz komunikatora tekstowego).

Szczegóły techniczne i operacyjne dotyczące funkcjonowania centrum mają zostać ujawnione na początku grudnia. Już dziś jednak wiadomo, że aby móc skorzystać z porady najpierw trzeba będzie zarejestrować się na stronie internetowej centrum. Następnie, zarejestrowane osoby będą otrzymywać indywidualne powiadomienia o konkretnym terminie konsultacji online.

Działanie centrum będzie finansowane w ramach Narodowego Programu Zdrowia na lata 2016-2020.

Otyłość i nadwaga na celowniku

Warto podkreślić, że udzielane w centrum online porady mają być spersonalizowane. Każdy będzie mógł zatem dowiedzieć się jaką powinien stosować dietę przy swoim aktualnym stanie zdrowia, wieku, płci, etc. Dietetycy będą analizować sposób żywienia pacjentów i wskazywać popełniane przez nich błędy żywieniowe. Będą też podpowiadać pacjentom jak skutecznie zmieniać złe nawyki żywieniowe.

Dietetycy mają też informować pacjentów o możliwych, niepożądanych interakcjach żywności z lekami oraz suplementami diety. Będą też obalać wspomniane już wcześniej popularne mity na temat żywności i modnych diet, w oparciu o najnowszą wiedzę naukową z zakresu dietetyki. Celem numer jeden będzie jednak walka z otyłością.

- Jesteśmy coraz bardziej przytłoczeni ciężarem chorób przewlekłych, m.in. chorób układu krążenia, cukrzycy czy nowotworów. Znaczna część tych chorób jest jednak, w mniejszym lub większym stopniu, skutkiem narastającej epidemii nadwagi i otyłości. Musimy więc uświadamiać wszystkim, że otyłość sama w sobie jest chorobą, która dodatkowo prowadzi do wielu groźnych powikłań. Nie uda się nam poprawić stanu zdrowia publicznego bez skutecznej walki z nadwagą i otyłością, z którą w Polsce zmaga się już blisko 18 mln osób - konkluduje prof. Mirosław Jarosz.

Według niego, kluczowym elementem systemowej walki z tym problemem powinna być powszechna edukacja żywieniowa, prowadzona już od najmłodszych lat (przede wszystkim w szkole), a także rozwój profesjonalnego poradnictwa dietetycznego, poprzedzony uregulowaniem prawnym zawodu dietetyka.

Mało kto zdaje sobie bowiem sprawę z tego, że w świetle obecnie obowiązujących, niezwykle liberalnych lub też raczej niedopracowanych przepisów, prywatny gabinet dietetyczny może w naszym kraju otworzyć dosłownie "byle kto". Może to zrobić zupełnie przypadkowa osoba, nazwijmy ją eufemistycznie "przedsiębiorczą", np. tylko po dwutygodniowym "kursie dietetycznym" ukończonym w przysłowiowej Koziej Wólce lub też jakimś żywieniowym szkoleniu zrealizowanym korespondencyjnie. Tymczasem, według lekarzy, naprawdę kompetentny dietetyk to taki, który ma ukończone wyższe studia, co najmniej licencjackie lub magisterskie, na dobrej uczelni.

Dlatego eksperci IŻŻ ostrzegają, aby dokładnie sprawdzać kwalifikacje zawodowe dietetyków w prywatnych gabinetach. Często są to bowiem niestety osoby niekompetentne!

Na szczęście, wszystkim zdezorientowanym oraz poszukującym rzetelnych, potwierdzonych naukowo informacji na temat zdrowego żywienia można dziś polecić nowe, wiarygodne i łatwo dostępne źródło takich treści: stronę internetową Narodowego Centrum Edukacji Żywieniowej.

Wiktor Szczepaniak