Jak stres wpływa na twoje zdrowie
Zwiększające się tempo życia, zmiany (nawet te pozytywne), konieczność stawiania czoła natłokowi codziennych obowiązków i rozwiązywania nieoczekiwanych problemów – wszystko to przyczynia się do wzrostu napięcia nerwowego i eskalacji stresu. Co to oznacza dla twojego zdrowia i jak możesz sobie pomóc?
W dzisiejszym świecie stres dopada wszystkich bez względu na pozycję zawodową i społeczną. Dobra wiadomość jest taka, że ze stresem można walczyć. Zła, że wiele osób nie zdaje sobie sprawy z negatywnego wpływu stresu na zdrowie i dlatego nie korzysta z dostępnych metod pomagających zredukować stres.
Nie przedawkuj stresu
Specjaliści są zgodni, że pewien poziom stresu działa mobilizująco i jest niezbędny dla efektywnego funkcjonowania. Co nie oznacza, że im więcej stresu, tym większa mobilizacja. W takiej sytuacji organizm poddany jest działaniu ogromnych dawek tzw. hormonów stresu: adrenaliny, noradrenaliny i kortyzolu. Po początkowej mobilizacji następuje faza wyczerpania, zarówno psychicznego jak i fizycznego. Pojawia się poczucie, przytłoczenia i bezradności. Hormony stresu oddziałują na neurony w hipokampie i upośledzają pamięć. Długotrwały stres może powodować ataki lęku lub złości, apatię, przygnębienie, poczucie osamotnienia, obniżonej wartości i trudności w podejmowaniu decyzji. W takim stanie trudno jest rozwiązywać problemy, dlatego ich lista rośnie, co przyczynia się do nakręcania spirali stresu. A że stres oddziałuje na cały organizm, do listy dołączają wkrótce kłopoty zdrowotne.
"Dorobić się wrzodów": Wpływ stresu na przewód pokarmowy
Rozregulowanie układu trawiennego może być jednym z pierwszych skutków oddziaływania stresu na organizm. Kłopoty mogą manifestować się w postaci bólów brzucha, zaparć lub biegunek, a długotrwały stres może prowadzić do trudnych do wyleczenia chorób przewlekłych.
Wrzody żołądka są schorzeniem najczęściej łączonym ze stresem. I rzeczywiście, choć ich występowanie jest związane przede wszystkim z infekcją bakteryjną Helicobacter pylori, to stres ma duży wpływ na rozwój choroby. Skutkiem stresu mogą być także zaostrzenia jak: wrzodziejącego zapalenia jelita grubego (choroba przewlekła dająca wiele przykrych objawów, jak bóle, krwawe biegunki, stany zapalne poza układem pokarmowym), a także zespół jelita drażliwego.
"Kamień z serca": Uwolnij swoje serce od stresu
Choć popularne określenie "kamień z serca" dobrze obrazuje presję, jaką wywiera stres na serce i układ krążenia, to trzeba pamiętać o tym, że choroby, które wystąpiły na skutek długotrwałego stresu, mogą dawać się we znaki również po jego ustąpieniu, nawet do końca życia. Dlatego walki ze stresem nie należy odkładać na później. Nadmierne wydzielanie kortyzolu i adrenaliny w dłuższej perspektywie może doprowadzić do palpitacji, arytmii serca, miażdżycy i zawału serca, co może zakończyć się nawet śmiercią.
Nadmiar kortyzolu: Na co jeszcze działa?
Utrzymujący się przez dłuższy czas wysoki poziom kortyzolu przyczynia się do powstania i rozwoju bardzo wielu poważnych chorób: cukrzycy, osteoporozy, a w połączeniu z neuropeptydem NPY (również wydzielającym się na skutek stresu) wzmagającym apetyt, do otyłości, która z kolei prowadzi do nadciśnienia, chorób serca, nadmiernego obciążenia stawów itp. Kortyzol przyczynia się też do powstawania rozstępów (wpływ na tkankę łączną) i obniżenia odporności (kortyzol powoduje obniżenie ilości białych ciałek - leukocytów, we krwi).
Bóle kręgosłupa, bóle głowy
Długotrwały stres to także napięcie mięśniowe, które może doprowadzić do przeciążenia (zaciskanie żuchwy, napinanie mięśni twarzy, mięśni ramion i pleców) mięśni, które tracą elastyczność i nie stanowią już dla kręgosłupa właściwej ochrony i podpory, co może prowadzić do zmian zwyrodnieniowych i dyskopatii.
Do wystąpienia bólów głowy może powodować nawet krótkotrwały stres. Narastający, uciskowy ból, który można porównać do działania zaciskającej się opaski lub czapki, to wywołany stresem napięciowy ból głowy. Stres może się także przyczynić do wystąpienia migreny - intensywnego, długotrwałego, pulsującego bólu o dużym natężeniu.
Bezsenność nasila dolegliwości
Bezsenność jest jednym z najbardziej podstępnych rezultatów stresu. Potęguje ona wydzielanie się adrenaliny i noradrenaliny, nakręcając spiralę stresu. Brak snu może spowodować tragiczne skutki bardzo szybko: to przyczyna ok. 45 proc. wypadków samochodowych i ponad 50 proc. wypadków przy pracy.
W dłuższej perspektywie bezsenność powoduje spadek koncentracji, osłabienie pamięci i zdolności uczenia się. Zwiększa ryzyko depresji i zaburzeń lękowych. Spada też odporność, a wyczerpany organizm ma o wiele mniejsze szanse w walce z drobnoustrojami. Bezsenność to także większe ryzyko wystąpienia nadciśnienia, choroby niedokrwiennej serca, cukrzycy, nadwagi i otyłości.
Jak zapobiegać skutkom stresu i bezsenności?
Najskuteczniejszy sposób, czyli rozpoznanie i usunięcie przyczyny stresu, nie zawsze jest możliwy, dlatego warto korzystać z szerokiej gamy technik i sposobów, które pomogą zredukować stres i jego negatywny wpływ na zdrowie. Pomocne będą ćwiczenia relaksacyjne i oddechowe, a także medytacja. Warto zadbać o higieniczny tryb życia, zapewnić sobie czas na wypoczynek (w tym aktywny), ruch na świeżym powietrzu (np. codzienny 30 minutowy spacer), regularne godziny snu, a także racjonalną dietę i właściwe godziny posiłków. Trzeba pamiętać, że stres zaburza wchłanianie wapnia i magnezu, dlatego warto postawić na produkty bogate w te mikroelementy. W razie potrzeby można wprowadzić do diety produkty lub suplementy zawierające składniki wpływające tonizująco na system nerwowy i ułatwiające zasypianie takie, jak męczennica cielista czy owies zwyczajny.
