Jesz, jesz i... chudniesz
Każdy chciałby móc bez konsekwencji wcinać, co chce. Ale to, że organizm nie przyswaja kalorii, nie musi oznaczać czegoś dobrego. To może być na przykład niedomoga trzustki...
Jaka jest przyczyna nieprzyswajania?
Powodem może być zewnątrzwydzielnicza niewydolność trzustki (ZNT): stan, w którym organ ten nie wytwarza wystarczającej ilości enzymów niezbędnych do trawienia - głównie tłuszczów, ale też białek i węglowodanów. Tłuszcze rozkłada proteaza, białka - lipaza, węglowodany zaś - amylaza (obecna też w ślinie).
Ich niedobór sprawia, że jedzenie, choć przechodzi przez układ pokarmowy, pozostaje dla organizmu niedostępne: nie może zostać wchłonięte w jelicie. Owszem, chudnie się, ale przykrych objawów niedomogi trzustki jest więcej. Zalicza się do nich luźne, cuchnące, jasne stolce, które trudno spłukać w toalecie, wodniste biegunki, uczucie pełności, bóle brzucha, wzdęcia i gazy.
To głównie efekt obecności w jelicie niestrawionych tłuszczów. Przy długotrwałej, nieleczonej zewnątrzwydzielniczej niewydolności trzustki może dojść do obrzęków i wodobrzusza - wywołanych niedoborem białka - oraz do niedokrwistości.
Czym może grozić niedomoga trzustki?
Organizmy chorych na ZNT nie otrzymują odpowiedniej porcji witamin i mikroelementów, zwłaszcza tych rozpuszczalnych w tłuszczach (czyli A, D, E i K, ale i B12). Brak wit. K bywa przyczyną krwawień. Niedobory innych witamin mogą prowadzić do łojotokowego zapalenia skóry, pleśniawek, wypadania włosów, osłabienia mięśni, zaburzeń czucia, drgawek czy ślepoty zmierzchowej. Wywołane biegunkami zaburzenia elektrolitowe (niedobory wapnia i magnezu) zwiększają ryzyko tężyczki.
Kto może zachorować na ZNT?
Choroba najczęściej jest efektem uszkodzenia trzustki z powodu stanów zapalnych. W wyniku tego zmniejsza się jej zdolność do wytwarzania enzymów lub utrudniony bywa odpływ enzymów do jelita. Stają się one wtedy aktywne już we wnętrzu trzustki (zamiast dopiero w dwunastnicy), co prowadzi do nadtrawiania jej tkanki. A najczęstszymi przyczynami zapalenia trzustki są kamica dróg żółciowych i nadużywanie alkoholu.
Na ZNT częściej zapadają też osoby z podwyższonym poziomem triglicerydów, będące po operacjach w okolicy trzustki oraz chore na mukowiscydozę, chorobę Leśniowskiego-Crohna i celiakię. Czasem objawy choroby mogą się pojawiać przy dużej nadkwasocie.
Przy podejrzeniu ZNT lekarz zleci zapewne badanie zawartości tłuszczu w stolcu, test z D-ksylozą oraz testy krwi, które mogą wykryć anemię i niedobory elektrolitów. Oraz dodatkowo: tomografię lub rezonans magnetyczny trzustki, ewentualnie endoskopowe USG, pozwalające wykryć np. kamienie, guzy lub blizny utrudniające przechodzenie soków trzustkowych do przewodu pokarmowego. Chodzi o to, by określić pierwotną przyczynę dolegliwości, bo dzięki temu można lepiej dopasować terapię.
