Niedoczynność tarczycy. Jaka dieta wspomoże kuracje lekami?

Niedawno zgłosiła się do mnie pani Joanna (44). Skarżyła się na przewlekłe zmęczenie i senność. Przybierała przy tym na wadze, wypadały jej włosy, a skóra stała się sucha i matowa. Podczas badania zauważyłem, że pacjentka ma nieco chrapliwy głos i pogrubioną szyję. Skierowałem ją na badania krwi i USG tarczycy. Wykazały, że pani Joanna ma niedoczynność tego gruczołu. Wyjaśniłem, że tarczyca, produkuje niedostateczną ilość hormonów: tyroksyny (T4) i trójjodotyroniny (T3).

Przyczyną może być uszkodzenie gruczołu (99 proc. przypadków) lub dysfunkcja przysadki, odpowiedzialnej za działanie tarczycy. Obniżenie funkcji tarczycy może być też skutkiem poważnych niedoborów jodu w organizmie, a pierwiastek ten jest niezbędny do produkcji hormonów tarczycy. Niedoczynność tarczycy wiąże się ze spowolnieniem metabolizmu.

Chory często przybiera na wadze, czuje się osłabiony, bardzo szybko się męczy, doskwiera mu przewlekła senność. Mogą się też pojawić zaburzenia pamięci, przewlekłe zaparcia oraz uczucie marznięcia, chłodu. Chorobie towarzyszy bladość skóry, która nabiera żółtego odcienia, zahamowanie pracy gruczołów potowych - skóra staje się sucha i szorstka, nadmiernie zrogowaciała. Naskórek na łokciach i kolanach ciemnieje, a włosy wypadają.

Charakterystycznymi objawami są również ochrypły i matowy głos, kaszel. Osoby cierpiące na niedoczynność tarczycy mają tendencje do puchnięcia. Jednak skutki niedoboru hormonów w organizmie mogą być o wiele poważniejsze. Niedoczynność tarczycy może prowadzić do osłabienia tętna i zmniejszenia kurczliwości mięśnia sercowego, objawiających się kołataniem i omdleniami.

Bywa, że na skutek choroby zaczyna szwankować również układ nerwowy. Pojawiają się neuropatie (uszkodzenia nerwów), osłabienie odruchów, czasami słuchu, ślepota zmierzchowa. Chorzy mogą narzekać też na ograniczenie sprawności fizycznej, zmniejszenie siły mięśni oraz obrzęki stawów. Podstawowym badaniem, na podstawie którego rozpoznaje się niedoczynność tarczycy, jest badanie krwi określające poziom stężenia TSH w surowicy, T4 i T3. Często lekarze radzą też, by sprawdzić stężenie przeciwciał przeciwtarczycowych (np. antyTPO).

Czasem konieczne jest badanie krwi sprawdzające, czy nie mamy niedokrwistości, towarzyszącej chorobom autoimmunologicznym, do których należy niedoczynność tarczycy. Ważne jest też zbadanie poziomu cholesterolu i enzymów wątroby i mięśni (AST i LDH). Gdy lekarz podejrzewa niedoczynność tarczycy, może zlecić także wykonanie USG tarczycy, scyntygrafię i RTG klatki piersiowej, ponieważ w zaawansowanej chorobie może zbierać się płyn w opłucnej.

Czasem konieczne jest także EKG, oceniające sprawność i budowę serca - przy niedoczynności tarczycy serce często się powiększa. Szczególne znaczenie ma scyntygrafia obrazowa. To badanie, w którym wykorzystuje się izotopy promieniotwórcze. Podane do krwi lub doustnie gromadzą się w miąższu tarczycy i jej guzkach. Dzięki temu lekarz może od razu określić rodzaj guzków oraz wykluczyć przerzuty nowotworowe.

Badanie jest całkowicie bezbolesne i bezpieczne. Leczenie niedoczynności tarczycy polega na uzupełnianiu niedoborów hormonalnych. Lekarz zaleca przyjmowanie preparatów tyroksyny, zaczynając od jak najmniejszej dawki hormonów. W pierwszym etapie leczenie powinno być bardzo regularnie monitorowane badaniami poziomu TSH, T3 i T4 (co 6-12 tygodni, a potem co 6-12 miesięcy) , by w razie konieczności zwiększać lub zmniejszać dawki hormonów. Leki należy przyjmować codziennie o tej samej porze, by utrzymać hormony tarczycowe we krwi na stabilnym poziomie. Czasem, gdy tarczycę trzeba usunąć z powodu innych chorób, hormony przyjmuje się do końca życia. Jest to konieczne, gdyż organizm nie może bez nich funkcjonować.

W czasie leczenia ważna jest też dieta (ramka obok). Powinna zawierać dużo jodu i zwiększoną ilość białka (80-100 g/ dziennie). Jod bierze udział w produkcji hormonów tarczycy, a białko przyspiesza metabolizm oraz pobudza wydzielanie hormonu wzrostu odpowiedzialnego za spalanie tkanki tłuszczowej. W diecie unikajmy konserwantów, barwników i toksyn, które uszkadzają tarczycę.

SŁOŃCE

Osoby z niedoczynnością tarczycy mają z reguły niski poziom witaminy D. Jej odpowiednią dawkę zapewni wystawienie nieosłoniętych części ciała na działanie promieni słonecznych. Wystarczy 15 minut dziennie. l SELEN. To bardzo ważny pierwiastek ułatwiający przyswajanie jodu dostarczanego wraz z pożywieniem. Najwięcej selenu mają orzechy brazylijskie i pestki dyni. Dziennie możemy zjeść do 8 orzechów lub 2 łyżki pestek.

WIAMINA C

Pomaga wątrobie w zamianie T4 na aktywny hormon T3. Jedzmy więcej produktów bogatych w tę witaminę, np. paprykę, kiwi, przetworów z dzikiej róży.

OLEJ KOKOSOWY

Tłuszcz ten wspomaga tarczycę. Najlepszy jest nierafinowany, tłoczony na zimno. 1-3 łyżek dziennie pozwala poczuć różnicę już po 2 tygodniach.