Pij tran na zdrowie
Wystarczy łyżka dziennie, by poczuć jego działanie.
Tran, zwany też olejem wątłuszowym, to ciekły tłuszcz otrzymywany ze świeżej wątroby dorsza atlantyckiego. Kiedyś olej taki pozyskiwano z wątroby wieloryba, obecnie również z innych gatunków ryb, np. sardeli czy sardynek.
Jego lecznicze właściwości znane są od wieków - już w średniowieczu rybacy popijali tran jako lekarstwo na krzywicę. W latach 50. i 60. ubiegłego wieku tran podawany był w przedszkolach dzieciom jako uzupełnienie diety ubogiej w witaminy.
Jego intensywnie rybi smak i zapach wykrzywiał jednak dziecięce buzie i doprowadzał maluchy do łez. I pewnie to sprawiło, że o tranie zapomniano na parę dziesięcioleci. Teraz przeżywa swój wielki powrót.
Co sprawia, że ten rybi tłuszcz jest dla nas taki cenny?
Najważniejszy składnik tranu to niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT). Dlaczego są niezbędne? Bo organizm człowieka nie potrafi sam ich wytworzyć i muszą mu być dostarczane wraz z pożywieniem. Najważniejsze z nich to kwasy omega- 3 i omega-6. Oprócz nich tran zawiera kwasy tłuszczowe nasycone, witaminę A (min. 800 j.m., tj. jednostek międzynarodowych w 1 g), witaminę E (tokoferol) i witaminę D (kalcyferol, min. 80 j.m. w 1 g).
Jakie zalety ma taka mieszanka? Ze względu na zawartość NNKT, tran pobudza regenerację wszystkich tkanek, działa przeciwzapalnie. Reguluje gospodarkę tłuszczową organizmu i skutecznie obniża stężenie trójglicerydów we krwi, dzięki czemu ją "rozrzedza" i zapobiega tworzeniu się zakrzepów. Zmniejsza ryzyko rozwoju miażdżycy i choroby niedokrwiennej serca, łagodnie obniża ciśnienie tętnicze krwi. Łagodzi bóle reumatyczne.
Duża zawartość witaminy A sprawia, że tran poprawia stan włosów, skóry i paznokci. Stosowany wewnętrznie, łagodzi trądzik i zmiany łuszczycowe, zewnętrznie - leczy odleżyny, oparzenia i odmrożenia. Chroni nasze oczy przed kurzą ślepotą (niedowidzeniem po zmroku), pieczeniem i wysychaniem spojówek, owrzodzeniem rogówki.
Obecna w nim witamina D reguluje gospodarkę wapniowo-fosforanową, dzięki czemu wpływa na prawidłową mineralizację kości i zębów, a w starszym wieku zapobiega osteoporozie. Wpływa na procesy metaboliczne i gospodarkę hormonalną, m.in. wydzielanie insuliny.
Pobudzając syntezę immunoglobulin, tran wzmacnia naszą odporność. Łagodzi objawy astmy, zmniejsza podatność na alergie i cukrzycę typu 2. Jest idealnym paliwem dla mózgu, łagodzi objawy depresji i chroni przed demencją.
Dobrze posłuży wszystkim - od niemowlęcia po rencistę
Tran pić mogą wszyscy - zarówno małe dzieci i kobiety w ciąży, jak osoby dorosłe i seniorzy. Najbardziej wskazany jest dzieciom i młodzieży w okresie intensywnego wzrostu, gdy kształtuje się ich kościec, ludziom chorym i w okresie rekonwalescencji. Warto go przyjmować, gdy jesteśmy zapracowani i zestresowani (bo poprawia koncentrację i uspokaja), piliśmy alkohol i paliliśmy papierosy (bo oczyszcza organizm), jeśli jesteśmy podatni na przeziębienia.
Szczególnie wczesną wiosną i jesienią, kiedy słabnie nasza odporność. Tranu nie powinno się natomiast spożywać w okresie dużego nasłonecznienia, bo może spowodować pojawienie się na skórze przebarwień. Ze względu na to, że zawiera witaminy rozpuszczalne w tłuszczach, a więc takie, które kumulują się w organizmie, nie powinno się przekraczać jego zalecanej dziennej dawki, gdyż może to doprowadzić do hiperwitaminozy.
Dlatego nie pijmy tranu prosto z butelki, tylko - stosując się do informacji zawartych na opakowaniu - ściśle ją odmierzajmy (to ok. 5 ml dziennie).
Dla dzieci mniejszych i większych
Według ekspertów Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego, tran można podawać niemowlętom od 6. miesiąca życia. Jego ilość warto skonsultować z lekarzem, zwłaszcza jeśli dziecko przyjmuje dodatkowo witaminę D. Podawanie tranu maluchom wspomaga rozwój ich mózgu, kości i zębów, wzmacnia odporność.
W przypadku starszaków, istotne jest działanie tranu ułatwiające naukę. Dzieci regularnie go przyjmujące, łatwiej zapamiętują informacje, są skupione i skoncentrowane, poprawia się ich logiczne myślenie. I, co równie ważne, zmianie ulega ich zachowanie - stają się dużo spokojniejsze. Dlatego tran wskazany jest dzieciom o nadpobudliwości psychoruchowej.
