Uwaga, upał!
Pamiętacie film Joela Schumachera "Upadek" z Michaelem Douglasem w roli głównej? Bohater uwięziony w ulicznym korku w potwornym upale (nie działa klimatyzacja, nie może uchylić szyby), zirytowany bzyczeniem latającej muchy wpada w szał. Nic dziwnego, wewnątrz rozgrzanego słońcem samochodu temperatura może sięgać nawet 70 st. C!
Takie zachowanie to fizjologiczna reakcja mózgu na przegrzanie i deficyt wody. Dochodzi wówczas do zakłóceń w przewodzeniu impulsów nerwowych. Skutkiem tego mogą być zaburzenia koncentracji, nastroje depresyjne albo agresja czy histeria. Gdy temperatura na powierzchni skóry przekroczy 40,5 st. C, dochodzi do blokowania, a następnie niszczenia enzymów, które są katalizatorami reakcji chemicznych zachodzących w organizmie.
Upał jest bardzo groźny dla osób z nadciśnieniem i chorobami krążenia, ale także dla niskociśnieniowców. Na skutek wysokiej temperatury naczynia krwionośne rozszerzają się i ciśnienie spada jeszcze bardziej. Łatwo o omdlenie lub zasłabnięcie. Kiedy jest gorąco, pozostaje nam tylko... się pocić. Kropelki potu parując z powierzchni skóry, uwalniają nas od nadmiaru ciepła. Wypacając 500-900 ml wody (tyle można stracić w ciągu godziny), pozbywamy się nawet 20 tys. kJ energii. Jednak przy dużej wilgotności pot nie paruje. Wtedy pozostaje wiatrak elektryczny albo wachlarz - ruch powietrza wymusza parowanie.
Żeby móc się spocić, trzeba dużo pić! Dlatego w czasie upału nie powinniśmy rozstawać się z butelką niegazowanej wody. Odwodnienie organizmu jest bardzo groźne, szczególnie dla małych dzieci i osób w podeszłym wieku. W warunkach deficytu wody krew gęstnieje, staje się lepka i słabiej krąży. Łatwo wtedy o zawał serca lub udar mózgu, zwłaszcza u osób cierpiących na nadciśnienie i miażdżycę.
1. Pij 5-6 l płynów na dobę. Noś przy sobie butelkę z niegazowaną wodą i popijaj co chwilę małymi łyczkami.
2. Chłodna woda z plasterkiem cytryny i listkiem mięty gasi pragnienie skuteczniej niż lodowata.
3. Pocąc się intensywnie, tracisz elektrolity. Aby je uzupełnić, sięgnij po płyn izotoniczny dla sportowców lub napij się lekko osolonej wody albo zjedz banana.
4. Jogging w upale grozi przegrzaniem organizmu! Biegaj tylko wczesnym rankiem, kiedy jest chłodniej, albo późnym wieczorem.
5. Staraj się robić zakupy i podróżować rano.
6. Noś w torebce wachlarz. Pomoże ci schłodzić ciało, gdy nie ma ruchu powietrza, np. w tramwaju.
7. Nie nadużywaj antyperspirantów. Pocenie chroni organizm przed przegrzaniem!
8. Rozsądnie korzystaj z klimatyzacji w biurze i samochodzie. Nie ustawiaj pokrętła na temperaturę niższą niż 10-15 st. od tej na zewnątrz. W przeciwnym razie grozi ci angina.
9. Szukaj ochłody w miejskich parkach - wśród drzew temperatura jest nawet o kilka stopni niższa niż w betonowych blokowiskach, które absorbują ciepło.
PANI 8/2012
